Астанада қалай баспана алуға болады? Қаланың жылжымайтын мүлiк нарығында не жаңалық? Қаладағы құрылыс компаниялары-ның қандай ұсыныстары бар? Елорданың төрiнен пәтер алу үшiн ненi бiлiп, неден бастау керек? Осы сұрақтардың төңiрегiнде ой бөлiссек…
Соңғы кездерi құлағымызға сiңiстi болған «эконом», «бизнес», «элит класс» санатындағы жаңа салынған тұрғын үй кешендерiндегi пәтерлердi тiкелей салушы құрылыс компаниялары сатады. Эконом мен бизнес кластың арасында айтарлықтай айырмашылық болмаса да, осылайша екi бөлу өздерiне қолайлы сияқты. Мұндай сөз тiркестерi қонақ үй, қызмет түрлерiнде, жолаушылап шыққанда алдымыздан шығады. Түпкi ойы да түсiнiктi. «Көрпеңе қарай – көсiл» дегендi меңзеп тұр. Салыстырып көрсеңiз, аса жаман ұсыныс емес. Тиiмдi жағы да бар. Бұдан 30-40 жыл бұрын салынған үйге ұрынғанша, неге жаңа салынған үйден пәтер алмасқа? Бағасында да аса алшақтық жоқ. Есесiне жаңаның аты – жаңа. Бар болғаны құрылыс компаниясымен шарт жасасып, қалаған қабаттан алған шаршыңыздың ақшасын төлейсiз. Бiрақ, мұндай пәтерлердiң қазақша айтқанда «әлi ауы мен бауы бар», яғни әрлеу жұмыстары бiтпеген. Оны қалауынша жасап алсын деп, үй иесiнiң өзiне қалдырған. Бұл – «черновая отделка». Оның бiршама тәуiрлеу түрi бар. Яғни, еден жабылмаса да тегiстелiп, бетондалған. Бөлмелердiң қабырғалары әрленiп, бөлмеаралық есiгi болмаса да, сыртқа темiр есiк қойып, терезесi салынып, балконы бүтiнделген. Электр, телефон, тағы басқа желiлерi үйге енгiзiлген. Бiрақ, пәтерде қондырылмаған. Қосымша күш пен қаражат салып, қалған iстi өзiңiз аяқтайсыз. Сантехникамен де жарақтау өзiңiздiң еркiңiзде. Бұған қарап ойлап қалмаңыз, арзан нәрсе жоқ. Мұндай үйлердiң денi бiр-екi пәтерлi болып келедi. Бiр бөлмелiк пәтерлер 34 шаршы метрден басталып, 46 шаршы метрге дейiн жетедi. Қаладағы белдi құрылыс компаниясы мұндай үйдiң шаршы метрiн – 1150-1230 АҚШ долларымен бағамдап отыр. Сонда бiр бөлмелi пәтер шамамен 40 мың доллардан басталады. Қабаты биiктеген сайын пәтердiң бағасы өседi. Егер, әр шаршы метрiне 100 долларды үстемелеп қоссаңыз онда таңдаған пәтерiңiздiң еденiне ламинат төсеп, қабырғасын бояп, бөлме аралық есiктерi орнатылған және сым торабы тартылып, сантехникасы қойылған пәтердi ұсынады. «Эконом класс» деп қораштанатын түгi жоқ, алайда мұндай санаттағы үйлер қаладан жырақтау жерге салынады. Армандаған пәтерлердi алу үшiн алғашқы 50 пайызын қазiр төлейсiз. Кесiмдi мерзiмде қалған сомасын жабуға болады. Берiледi деген мерзiмнен сәл кешiктiрiп берiлуi қалыптасқан жайт болса да, қабырғалары көтерiлiп, төбесi жабылған үйден бұйырған пәтердiң кiлтiн бiр аларыңыз анық. Бұл – кiрпiштен салынған үйлердiң нарықтағы бағасы. Бұлардың жақсысы – үй қыста жылы болып, шуды да өткiзбейдi.
Қаладағы кейбiр құрылыс компаниялары ендi салынатын үйдiң де шаршы метрiне сатып алушыдан алдын ала ақша сұрайды. Мұндай күмәндi iске кiрiспес бұрын көп ойланған жөн. Сөздiң ретiнде айта кетелiк, мұндай үйдiң шаршы метрлерiн 800 теңгеге бағалайды. Қаражатты түгел құю – шарт.
Кейде «эконом класс» пен «бизнес кластың» ара-жiгi қосылып кетсе, кей жағдайда бизнес класс санатындағы тұрғын үйлер элиталық тұрғын үйлермен «таласып» жатады. Бұл – бүгiнгi нарықтың жағдайы. Бизнес кластың артықшылығы – қазiргi заманның маңдай алды энергия үнемдейтiн технологияларын қолданып, сапалы сантехника, шусыз лифт, телекоммуникация, жерасты паркинг, видеобақылау орнатылып, үйлер «эконом кластан» көш iлгерi болып, құнына лайық бағаланады. Қазiргi нарықтағы бизнес класс санатындағы сол жағалауда тұрғызылған жаңа үйдiң 104 шаршы метрiне (3 бөлмелi пәтер) 170 мың доллар сұрап тұр. Онда да жоғарғы қабаттағы үш бөлмелi пәтерлер ғана қалыпты. Ал, бiр-екi бөлмелi пәтерлерi қанша тұрады десеңiз, құпия. Өйткенi, олар үй пайдалануға берiлмес бұрын, әлдеқашан сатылып кеткен. Демек, аста-налықтардың тек көрпесiне қарай емес, өз еркiнше көсiлуiне мүмкiндiгi бар деген сөз.
Пәтер сатып алмас бұрын, үйдiң коммуналдық қызметiнiң бағасын да бiлген жөн. Себебi, жай үйлерде әр шаршы метрге 35-40 теңгеден келсе, элиталық үйлерде бұл қызметтiң құны – 90 теңгеге дейiн жетедi. Әр шаршы метрi.
Онда элит класс санатына кiретiн Хайвилдiң ұядай үйлерi жайлы айталық. Себебi, Хайвилдiң С блогының құрылысы аяқталуға жақындап, пәтерлердi сату басталып кетiптi. Мұндай құрылысты «ақылды үйлер», «қала iшiндегi қала» деп те атайды. Жанға керектiң бәрi бар үйдiң пәтерлерi 65,80 м2басталып, 527 шаршы метрге дейiн жетедi. Бағасы әр шаршы метрге 2700 доллардан басталады. Элит атына заты сай болуы үшiн, тұрғын үй кешенi қаланың көрiктi жерiнде бой көтеруi керек. Терезелерден көрiнетiн қала, табиғат көрiнiсi де ескерiледi. Қасбетi, iшкi интерьер, инфрақұрылымының дамуы, инженерлiк құрылғылары соңғы технологиялармен жасақталып, iшiнара жиһазымен жасандырып, бар талғамға сай келсе, неге элит үйлерден жай iздемеске?! Тек, ойымызды нарықтың бағасы бұзбаса болғаны…
Айгүл УАЙСОВА
