Ұлы даланы тұлпарларының тұяғымен, жалынды үндеуімен дүбірлете оятқан, еліміздің бостандығы үшін жанын пида еткен біртуар азаматтардың, оның ішінде Ахмет Байтұрсынұлы мен Міржақып Дулатұлы сияқты ағартушы педагогтардың тарихи Отаны болған Арқалық қаласы Әсима Калимқызының еңбек жолының бастауы еді.
1977 жылы академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің филология факультетін бітіріп, 1972 жылы алғаш ашылған Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институтына арнайы жолдамамен барып, орыс және шетел әдебиеті кафедрасына аға оқытушы лауазымына қабылданған. Жас маман ретінде алғашқы күннен бастап, өзінің тиянақты білімділігі мен ұжыммен жұмыс істей алатын қабілетімен көзге түскен Әсима Калимқызы 1985-1987 жылдар аралығында кафедра меңгерушісі қызметін де атқарады.
1978 жылдан бастап ғылым жолына біржола бет бұрған Әсима Калимқызы Мәскеудегі Н.П.Крупская атындағы МОПИ-де білім жетілдіру курсынан өтеді. Осы жылдары ірі ғалымдардың дәрістерін тыңдайды. Ғылымға әлі шөлі қанбаған ғалым М.В.Ломоносов атындағы ММУ-де доцент В.А.Апухтинаның жетекшілігімен «1970-80 жылдардағы кеңес әдебиетіндегі мысал әңгіме функциясы» атты кандидаттық диссертациясын жазуды бастайды. Қажымай-талмай ізденудің нәтижесінде 1984 жылы кандидаттық диссертациясын сәтті қорғап шығады. Іздегенін ғылымнан тапқан жас ғалым осымен тоқтап қалуды жөн көрмей, әрі қарай ғылыми жолда еңбек етуді өзіне мақсат етіп, 1996 жылы конкурс бойынша Ақмола университетінің орыс және шетел әдебиеті кафедрасының доценті лауазымына қабылданып, қоныс аударады. Ғалым қызының жағдайын жасап жүрген ата-анасы да қаражаяу кісілер емес еді. Калим әкей мен анасы Роза апай барлық саналы ғұмырын ел балаларын тәрбиелеуге арнаған педагогтар болатын. Калим Ишанұлы Торғай өңіріндегі бірнеше мектептерде директор болып қызмет атқарған басшы-ұстаз болса, анасы Роза апай – бастауыш сыныптарға сабақ берген педагог.
Әсима Калимқызының ғылым жолындағы жетістіктеріне үлкен жағдай жасағандардың бірі – жолдасы Амангелді де мектепте еңбек және әскери іс пәнінен сабақ берген мұғалім болатын. Жанұядағы екі кішкентай ұлдарының тәрбиесіне өзі қарап, Әсима Калимқызының ғылыммен алаңсыз айналысуына толық мүмкіндік жасаған.
Әріптесім Әсима 1998 жылдан бері Л.Гумилев атындағы Еуразиялық университетінің журналистика кафедрасының доценті қызметін атқарады. 2006 жылы академик Р.Нұрғалидың жетекшілігімен «Әдеби ойын типологиясы. Тұжырымдамалық салыстыру аспекті» атты докторлық диссертациясын қорғады. Бүгінде журналистика және әлеуметтік ғылымдар факультеті баспасөз және баспа ісі кафедрасының профессоры болып еңбек етіп жүрген ғалым. Зулап өткен 45 жыл ішіндегі ғалым Әсима Ишанова туралы ауыз толтырып, мақтанып айтар жетістіктері жетерлік.
Әдебиет пен журналистика әлеміне еркін еніп, оның төрінен құрметті орын алған ғалым Әсима Калимқызының есімі бүгінде білім алушылар мен осы салада еңбек етіп жүрген әріптестеріне жақсы таныс. Өз ісіне адал, жауапкершілікпен қарайтын ғалым Әсима Калимқызы 2012 жылы ҚР ҒБМ – «ЖОО үздік оқытушысы» грантын жеңіп алып, гранттан бөлінген қаражатты шетелдерден өтетін тағылымдама мен білім жетілдіру курстарына жұмсайды.
2013 жылы Жапония (Хоккайдо университеті) мен Англия (Борнмут университеті) елдерінде тағылымдамадан өтеді. Сондай-ақ бірнеше ғылыми мақалалары АҚШ (Сиэтл университеті), Қытайда (Шанхай университеті), Италияда (Сапиенс университеті) елдерінде жарыққа шыққан.
Бұл оның неше жылғы ғылыми еңбектерінің нәтижесін көрсететін марапат болатын.
Отбасында адал жар, бала тәрбиесінде ардақты ана, бүгінде құрметті әже атанып отырған Әсима әріптесімнің қолынан қаламы түскен емес. Ешқайсысын ақсатпай, бәріне уақыт тапқан ғалым ғылыми еңбектерін де жарыққа шығарып отыруға уақыт тапқан. Бүгінде Әсима Калимқызының әдебиет пен журналистика мамандығына қажетті 3 монографиясы, 3 оқу құралы сияқты еңбектері еліміздің бірнеше жоғары оқу орындарындағы кітапханаларда үлкен сұранысқа ие. Сондай-ақ 300-ден аса ғылыми мақаласы отандық және шетелдік баспалардан жарық көрген.
Ұстаздық жолындағы елеулі еңбегі мен ғылымға қосқан өзіндік үлесімен қоса ұстаз бойындағы адамгершілік, кішіпейілділік, мәдениеттілік оның студенттермен аудиторияда жүргізген сабақтарынан да байқалады. Елу жылға жуық «Қазақ әдебиетінің тарихы», «Қазақ журналистикасының тарихы», «Әлем әдебиетінің тарихы», «БАҚ-тың тілі мен стилі», «Журналистика және шешендік өнер», «Шетел журналистикасы», «Стилистика және әдеби редакциялау», «Баспасөздегі сатира», «Мәтін және редактор» сынды пәндерді бакалавр студенттеріне, «Журналистика пәндерін оқыту әдістемесі», «Медиазерттеу», «Ғылыми зерттеу негіздері», «Халықаралық қатынастардағы медиазерттеулердің әдістері» т.б. пәндерінен магистранттар мен докторанттарға дәріс оқиды. Сонымен қатар алыс-жақын шетелдерде өтіп жататын түрлі конференцияларға қатысып отырады.
Әсима Калимқызының үлкен жауапкершілікпен жан-жақты дайындықпен келіп сабақ өткізуі, оның алдынан дәріс алған шәкірттерінің ұстазы жайлы жазған мақалалары мен түрлі түсірілген түсірілімдерінен көруге болады.
Бүгінгі күні әріптесімнің ұстаздық жолындағы жарты ғасырлық еңбегі елеусіз қалған жоқ. ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі мен университет тарапынан берілген түрлі марапаттардың иегері.
Ғылымда өзінің ізін қалдыру, шәкірт тәрбиелеу үшін әйел затына ерекше қажыр-қайрат керек болса, ол Әсима әріптесімнің бойынан табылады.
Әсима Калимқызы – сонша жұмыстың сыртында өнегелі отбасының ұйытқысы, мейірбан ана. Бүгінде бұл жанұяда үлкен ымыра-бірлік бар. Кешегі өзінің еңбек жолымен тәрбиелеген екі ұлы мен келіндері, немерелері атасы мен әжесін тек жақсы жақтарымен ғана қуантып жүр.
Үлкен ұлы Қанат Амангелдіұлы таяу арада Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Коммуникациялар бөлімінің меңгерушісі лауазымына тағайындалды. Ал Айсұлтаны болса Тенгриньюс ақпараттық агенттігінде бас редактор болып қызмет атқарады. Немерелері Арлан мен Ескендір – бүгінде атасы Амангелді мен әжесі Әсиманы қуанышқа бөлеп отырған балапандары.
Әріптесім Әсима Калимқызын білікті ғалым, әдіскер маман, ұлағатты ұстаз ретінде болашақ мамандарды тәрбиелеуде ұзақ жылдар аянбай еңбек етіп, соның жемісін көріп отырған бақытты жан ретінде құрметтеймін.
Сәуле ТАПАНОВА,
филология ғылымдарының
докторы, профессор
