Жаңа оқу жылы басталғалы бері Астана көшелерінде әдемі форма киген балалар көбейді. Ерекше көз тартатын киім үлгілеріне қарап-ақ олардың бір мектепте оқитындықтарын аңғару қиын емес. Тек ұстаздар әзірге мектептің ішкі талаптарына сай киініп жүр.
2006 жылдан бастап елімізде бірыңғай мектеп формасына көшу туралы заң қабылданғаннан кейін мектеп формасы бір жүйеге келтірілді. Бүгінде Астанадағы 29 білім ордасы бірыңғай мектеп формасына көшті. Дегенмен, жалпыға бірдей мектеп формасы белгіленген жоқ. Әр мектеп өз ерекшеліктеріне қарай, киім үлгілерін ойлап табуда. Сала мамандарының айтуынша, алдағы уақытта елордадағы барлық мемлекеттік мектептің оқушылары бірыңғай форма киеді. Бұл ретте әр мектептің өз дизайны болады.
Сексенінші жылдардың бас кезінде ер балалар мектепке қара костюм-шалбар мен ақ көйлек киетін. Пио-нерлер – қызыл галстук, комсомолдар кеуделеріне жұлдызша тағынса, қыз балалар қызыл-қоңыр түсті көйлек пен қара фартук киіп, шаштарына бантик байлап жүретін. Тек мереке күндері олардың ақ бантик тағып, ақ фартук киюі міндетті болып саналатын. Соған қарап балаларда салтанатты шара немесе ашық сабақ өтетінін біліп отыратынбыз. Ол кезде сақина, сырға, сағат тағу, аса қымбат киім киіп, ерекшелену деген мүлде болған жоқ. Қазір де оқушыларды, әсіресе, жоғары сыныпта оқитын қыз балаларды осы қалыптан шығармау керек.
Мектеп формасы оқушыға да, мұғалімге де қажет. Себебі, ұстаздың сырт киімі бала санасына тікелей әсер етеді. Жастарды былай қойып, тіпті, жасы үлкен ұстаздардың өзі бет-бейнесіне сай келмейтін киім кисе, оқушы алдында қадірі болмайтыны белгілі. Бұл ретте бүгінгінің мұғалімдері ақпараттық технологияны меңгерген, жан-жақты, жаңашыл жан болуымен қатар сыртқы бейнесі де сол талаптарға сай болуы тиіс. Себебі, ұстаз оқу-біліммен қатар бойындағы бар жиған-тергенін оқушының санасына сіңдіреді. Осы орайда ұстаздың ұстаз екені сыртынан, киімінен көрініп тұруы керек. Мысалы, патша үкіметінің кезінде гимназия мұғалімдері оқушылардан дараланып тұруы үшін арнайы форма киіп жүретін болған. Сол форманы киіп келе жатқанда көшеде кездес-кен адамдар оның ұстаз екенін бірден біліп, ерекше құрмет көрсетеді екен. Сол секілді бүгінгінің балалары да ұстазға ілтипатпен қарауы тиіс. Сондықтан, бүгінде мұғалімдердің бірыңғай формаға көшкені жөн. Киген киімінен ұстаз екені білініп тұрса, халық оған ерекше құрметпен, ықыласпен қарамай ма?!
Ұстаз дегенде көз алдымызға ішкі білім, ой-өрісі сыртқы тұлғасымен астасқан парасат иесі елестейтіні анық. Осы орайда оқушының ұстазына деген құрметіне селкеу түсірмейтіндей, эстетикалық тұрғыдан жоғары деңгейдегі, ұстаз бойына қонымды, әрі сәнді көрінетін киім үлгісі болса және ол ұлттық құндылықтармен астасып жатса дейміз ғой. Әрине, әйел мұғалімнің шалбар кигенін ешкім де құптамайды, сондықтан, оларға ақ кофта мен біртүсті сарафан не юбка-костюм қандай жарасар еді. Ал киімнің үлгісі мен түсін ұстаздардың өздері таңдаулары керек. Ең бастысы, киімдерінің омырауы, етек-жеңі жинақы болып, бәрі бірдей бір түспен киінбей-ақ, белгілі бір талаптарға сай, тәртіппен киінсе деген ой сананы сығалайды.
Гүлбаршын ӨКЕШҚЫЗЫ,
g.okesh@astana-akshamy.kz
