Астана қаласының прокуратурасы жазықтыларды қылмыстық жауапкершілікке тарту бойынша шаралар қолданумен қатар, жедел тергеу амалдарын пайдалана отырып, сыбайлас жемқорлық қылмыстарын алдын ала анықтауды мақсат тұтады.
Әсіресе, жер қатынастары мен бюджет қаражатын игеру сияқты маңызды салалар айрықша қадағаланады.
2014 жылдың тоғыз айындағы көрсеткіш бойынша қалалық прокуратура үш сыбайлас жемқорлық бойынша қылмыстық іс қозғап, олардың ішінде бір іс бойынша кінәлі адам сотталып, бас бостандығынан айырылды. Қалған екі істің біреуі – сотта, екіншісі – тергеу барысында.
Мысалы, «Қалалық жылжымайтын мүлік» МҚК-да (бұдан әрі – Мекеме) жер учаскелерін алып қойғаны үшін меншiк иелерiне берілетін өтемақыны шын мәнісінде жерлері алынбаған тұлғалардың аттарына аудару жолымен ақшаны заңсыз иемдену фактілері анықталды.
Мекеменің бас есепшісі А.Б.Шуматованың бірнеше эпизодтан құралған қылмыстық әрекеттерінен мемлекетке 36 млн теңгеден аса залал келтірілген.
Аталған факті бойынша Астана қаласының прокуратурасы 2014 жылдың 31 наурызында Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 176-бабының 3-тармағына сүйене отырып, қылмыстық іс қозғады.
Осы жылдың 8 шілдесінде Астана қаласының №2 Сарыарқа аудандық сотының үкімімен А.Б.Шуматоваға кодекстің 176-бабының 3-тармағының «б»-тармақшасы бойынша мүлкі тәркілей отырып, 5 жыл бас бостандығынан айыру жазасы кесілді.
Сонымен қатар, мемлекеттік қызметкерлер арасында жемқор жандарды әшкерелеу бойынша жедел-іздестіру шаралардың ұйымдастырылуына прокуратураның өзі бастамашылық жасап отыр.
Нәтижесінде, биыл 5 маусымда Қаржы полициясы «Астана Тазалық» ЖШС-нің қызметкерлерінен 1 850 000 теңге көлемінде пара алу кезінде ұсталған Астана қаласының Қаржылық бақылау инспекциясының маманы Ж.Д.Нүркеевке қатысты Қылмыстық кодекстің 311-бабының 5-тармағы бойынша қылмыстық іс қозғады.
2014 жылдың 25 шілдесінде Астана қаласы Қылмыстық істер бойынша мамандандырылған ауданаралық сотының үкімімен Ж.Д.Нүркеев мүлігін тәркілеумен 10 жыл бас бостандығынан айрылды.
Әлбетте, жазықты жауапкершіліктен қашып, бұлтарды. Алайда, Астана қаласы қылмыстық істер жөніндегі Аппеляциялық сот алқасының 23.09.2014 жылғы қаулысымен аталған үкім өзгеріссіз қалды.
Қазақстан Республикасы «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» заңын өрескел бұзғаны үшін прокурорлық қадағалау актілердің негізінде лауызымды адамдардың тәртіптік жауапкершілікке тарту туралы сараптамасы «Астана қаласы жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы» ММ-де, «Астана қаласы еңбек инспекциясының басқармасы» ММ-де, «Астана қаласы қаржы бақылау инспекциясы» ММ-де, «Астана қаласы Аймақтық жер инспекциясы» ММ-де, «Алматы» ауданы салық басқармасы» ММ-де, «№53 орта мектеп» ММ-де, «№57 орта мектеп» ММ-де сыбайласқан жемқорлық құқық бұзушылықтар жасалынатындығын анықтап отыр. Заңды белден басқаны үшін 10 лауазымды адам жауапкершілікке тартылды.
Бірінші басшылар арасында заңсыздықтарды анықтау бойынша жұмыс төңірегінде айтар болсақ, «Астана қаласы Аймақтық жер инспекциясы» ММ-ің басшысы Е.К.Ахметов өзіне бағынышты тұлғаның жемқорлық қарекетіне көзжұмбайлығы үшін Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодексінің 537-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық үшін сот тәртібімен жауапкершілікке тартылғаны туралы атап көрсеткен жөн.
Жалпы алғанда, Астана қалалық прокуратурасының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте құқықбұзушылықтар мен заңсыздықтарды анықтау мақсатында 216 шара өткізілді. Оның ішінде 142 дәріс (лекция), 10 «дөңгелек үстел» талқылауы, 7 семинар, түрлі БАҚ беттерінде 57 мақала жарияланды.
Мәселен, күні кеше ғана, 25-қыркүйекте Астана қаласы прокурорының төрағалығымен жемқорлыққа қарсы заңды жетілдіру жөнінде «дөңгелек үстел» өтті, онда Қазақстан Республикасында 2011 – 2015 жылдарға арналған Жемқорлыққа қарсы күрес салалық бағдарламасын (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 31.03.2011 ж. №308 Қаулысымен бекітілді) жүзеге асыру мәселелері талқыланды.
«Дөңгелек үстел» жұмысына Астана қаласы әкімдігінің, Қазақстан Республикасы Астана қаласы бойынша мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттік департаментінің, Астана қаласы құқық қорғау органдарының, «Нұр Отан» партиясы және «Жаңару» жалпы ұлттық жемқорлыққа қарсы күрес қозғалысы» АҚФ өкілдері және басшылары қатысты.
Прокуратура бұл бағыттағы жұмысты күн тәртібінен түсірмей, әлі де жалғастыратын болады.
Б.МЕЛДЕБЕКОВ,
Астана қаласы прокурорының аға көмекшісі
