Халық қалаулылары каникулға шықса да, ел ішінде жүр. Бұрнағы күні Парламент Мәжілісінің депутаты, жазушы Алдан Смайыл «Астана ақшамы» газетінің редакциясына келіп, журналистермен пікірлесті.
«Астана ақшамы» – ашылуына өзіміз ұйытқы болған қара шаңырақ қой. Өйткені, бұрын қалалық қазақ газет болған жоқ бұл өңірде. Республикадағы алғашқы қазақ қоғамдық ұйымы – «Тіл және мәдениетті» құрғанда тұңғыш қозғаған мәселелеріміздің бірі қазақ газеті мен театрын ашу еді» – дей келіп,
Алдан Смайыл басқосуда депутаттардың қызметін, жұмысын кеңінен сөз етті.
– Шындығында, депутаттың жұмысын көпшілік біле бермейді, атқарушы биліктің тармағы деп түсінеді. Содан кейін де оларға тән емес талаптар қойып жатады халық. Орындалмаса, реніш білдіреді, – деді. Халық қалаулысының айтуынша, Парламент және оның депутаттарының қызметі – саяси, құқықтық-шығармашылық қызмет. «Саяси дегенім, депутат саяси мәселеге араласпай қоймайды. Өйткені, әрбір заң – мемлекеттің саясаты. Құқықтық дейтінім – сол
саясатты, мемлекеттің билігін заңға айналдыру. Шығармашылық дейтінім – сол заңды талқылайтын, жетілдіретін, қажет болса, жоқ заңды жазатын депутаттар. Бұл процестер айтуға ғана жеңіл. Мысалы, бізге көп заң жобасы Үкімет арқылы келіп түседі, соны Мәжілістің талқылауынан кейін қарасаңыз, тану қиын, мыңдаған өзгеріс еніп жатады. Кейбір заң жобалары икемге келмей, қайтарылып жіберіледі» – деді ол.
«Біз демократиялық елміз» деп аузына келгенін былапыттайтындар арамызда жоқ емес. Алдан Смайылдың пікірінше, сол демократия дегенді желеулетіп, кез келген мемлекетті дәстүрімен, салтымен, тілімен жоғалтып, ойрандауға болады екен. Ал шын демократия деген не? Мұның нақты анықтамасы әлі күнге дейін жоқ, әркім әртүрлі айтады. «Соның ішінде, – деді депутат, – ежелгі грек философтарының айтқаны дұрыс: «Демократия дегеніміз – белгілі бір кезеңде белгілі бір елге қажетті саясат» – дейді олар. Мысалы, қазіргі Қазақстанға қандай саясат керек, сол – халық үшін демократия. Әр ел өзінің дініне, тіліне, діліне, ұлттық көзқарасына кесірін тигізбейтін саясатты ұстану керек. Ең үлкен демократия – сол. Ал, жалпы адамзаттық демократия бүкіл халық үшін әмбебап десек, үлкен қателікке ұрынамыз».
Мәжілісмен алдағы уақытта мәдениет туралы заңның қайта қаралуы мүмкін екенін де әңгімеледі. Сөз барысында ұлттық мәдениет, ұлттық кино жөнінде ойларын ортаға салып, былтырға дейін мәдениет туралы заңда бірде-бір «әдебиет» сөзінің болмағанына қынжылыс білдірді.
Жиын соңында халық қалаулысына газет тілшілері көкейлеріндегі сауалдарын қойып, пікірлерін білдірді. Ұлттық салт-дәстүрді жаңғырту, журналистің мәртебесін айқындау, Астананың іргесіндегі тарихи жер – Тайтөбенің атын Целиноград ауданына беру мәселелері көтеріліп, ұсыныстар айтылды.
Асхат РАЙҚҰЛ
