استاناداعى ق.ساتباەۆ اتىنداعى № 61 ورتا مەكتەپتە تۇڭعىش گەولوگ قانىش ساتباەۆ مۋزەيى 125 جىلدىق مەرەيتويى قارساڭىندا اشىلدى. اتى اڭىزعا اينالعان اكادەميك عالىم جەزقازعان جانە قارساقباي اۋدانىنداعى باسقا دا پايدالى قازبالار كەن ورىندارى گەولوگياسىن زەرتتەدى.
ساتباەۆ گەولوگيالىق بارلاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى, ونىڭ جەتەكشىلىگىمەن بۇرعىلاۋ ماستەرلەرى, سىزبا سىزۋشىلار, پرورابتار جانە ت.ب. كادرلار قالىپتاستى. قازاقستاندىق عالىم جەزقازعان مىس كەن ورنىنىڭ قورى بۇرىنعىدان الدەقايدا كوپ ەكەنىن دالەلدەدى. وسى جاڭالىق ءۇشىن وعان 1940 جىلى كسرو جوعارى مەملەكەتتىك ناگراداسى – لەنين وردەنى بەرىلدى. كەيىنىرەك وعان تاعى ءتورت وردەن تابىس ەتىلدى.
1947 جىلى انگلياعا ساپار جاساعان كەڭەس پارلامەنتاريىنىڭ ىشىندەگى قازاق عالىمىنا ۇلىبريتانيانىڭ ەكس پرەمەر-ءمينيسترى ۋ.چەرچيلل قالجىڭداپ «بارلىق قازاقتار ءسىز سياقتى سۇڭعاق, باتىر تۇلعالى ما؟» دەپ سۇراپتى. سوندا اكادەميك ق.ساتباەۆ «و, جوق, چەرچيلل مىرزا, قازاقتاردىڭ ىشىندەگى ەڭ كىشىسى مەن, مەنىڭ حالقىم مەنەن دە بيىك» دەپ جاۋاپ بەرىپتى. وسى ءبىراۋىز سوزدەن عالىمنىڭ دەنە ءبىتىمى عانا ەمەس, جان دۇنيەسىنىڭ, حالقىن سۇيگەن جۇرەگىنىڭ دە ءىرى ەكەنىن بايقاۋعا بولادى.
قازاقستاننىڭ قالا, اۋىلدارىندا ساتباەۆ ەسىمىمەن اتالاتىن جۇزدەگەن كوشە, 40-تان استام مەكتەپ جانە عالىمنىڭ ەسكەرتكىشتەرى بار. ونىڭ ەسىمى قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ گەولوگيا عىلىمدارى ينستيتۋتىنا, ءبىر قالا مەن عالامشارعا, ەلىمىزدىڭ ەڭ ءىرى تەحنيكالىق وقۋ ورنى قازاق ۇلتتىق تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنە بەرىلگەن. ساتباەۆتىڭ قۇرمەتىنە جوڭعار (جەتىسۋ) الاتاۋى جوتاسىنداعى مۇزدىق پەن شىڭ, قاراتاۋداعى ۆاننادي كەن ورنىنان تابىلعان «ساتباەۆيت» مينەرالى, «اكادەميك ساتباەۆ» گلاديولۋس گۇلى اتالعان.
جاڭادان اشىلعان مۇراجاي ەكى بولىمنەن تۇرادى: ءى بولىمدە قانىش ساتباەۆتىڭ ءومىرى, (وتباسى), ەڭبەك جولى («قارساقباي», «جەزقازعان», «عىلىم اكادەمياسى») قويىلسا, ءىى بولىمدە مينەرالدار توپتاماسى قويىلعان. سونداي-اق سوڭعى ۇلگىدەگى گالوگرامما ارقىلى قانىش ساتباەۆ بەينەسى كورسەتىلەدى.
– ماتەريالداردىڭ بارلىعىن ءوزىمىز جيناستىردىق. جالپى ءبىز جادىگەرلەردى جيناستىرۋ بارىسىندا بىرنەشە ەكسپەديتسيا جاساعان بولاتىنبىز, ءبىرىنشى ەكسپەديتسيامىزدا قارساقبايعا, كەلەسىسىندە جەزقازعان وڭىرىندەگى تاريحي وندىرىستىك مۇراجايعا, ودان كەيىن, جەزدى, ساتباەۆ قالالارىنا بارىپ, جيناقتالعان ەڭبەكتەردىڭ ارقاسىندا مۇراجايىمىز اشىلدى. جادىگەرلەردىڭ بارلىعى وڭدەۋدەن وتكەن, تۇپنۇسقاسى وكىنىشكە قاراي, جارامسىز, – دەيدى مۇراجاي مەڭگەرۋشىسى ايگەرىم جاناحمەدقىزى.
مەكتەپتەگى مۋزەي اكادەميك قانىش ساتباەۆتىڭ عۇمىرناماسى مەن عىلىمي ەڭبەكتەرىنەن سىر شەرتىپ, عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلەدى. اكادەميك, گەولوگ قانىش يمانتايۇلىنىڭ جەكە زاتتارى ورنالاستىرىلعان زال كورەرمەندەرىن تامساندىرىپ قانا قويماي, مۋزەيدى جاڭعىرتۋ ماقساتىندا قوعامدىق ءمانى زور مادەني جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدا.
جاڭادان اشىلعان ساتباەۆ مۋزەيى – ەل تاۋەلسىزدىگىمەن ۇندەسىپ, قۇندى جادىگەرلەرمەن تولىققان رۋحاني ورىنعا اينالادى دەپ سەنەمىز. استانانىڭ كورنەكتى مادەني ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى بولىپ قالىپتاسارى ءسوزسىز.
