باستى اقپاراتەلوردا تىنىسى

استانا الەمگە تانىلعان كۇن

ەلوردا تاريحىندا 1998 جىل ەل استاناسى اتاۋىنىڭ وزگەرۋىمەن ەستە قالدى. 1997 جىلى 10 جەلتوقساندا پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ اقمولا قالاسىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلورداسى ەتىپ جاريالاۋ جونىندەگى جارلىعىنا قول قويدى. سول ساتتەن باستاپ-اق اقمولا وبلىس قۇرامىنان شىعىپ, دەربەس اكىمشىلىك-اۋماقتىق بىرلىككە اينالدى. ءدال سول كۇنى مەملەكەت باسشىسىنىڭ جاڭا رەزيدەنتسياسىندا پرەزيدەنت, پارلامەنت جانە ۇكىمەتتىڭ بىرلەسكەن وتىرىسى ءوتتى. وسىلايشا, ەل استاناسىن كوشىرۋ باستاماسى رەسمي تۇردە جۇزەگە اسا باستادى.

1998 جىلدىڭ 6 مامىرىندا اقمولا قالاسىنىڭ اتاۋى استانا بولىپ وزگەردى. 9 ماۋ­سىمدا استانادا تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر باسشىلارىنىڭ ءسامميتى ءوتىپ, وعان تۇركيا, ازەربايجان, قىرعىزستان, وزبەكستان پرەزيدەنتتەرى كەلدى. ال 10 ماۋسىم كۇنى جاڭا استانانىڭ حالىقارالىق تۇساۋكەسەرى تويلاندى. بۇل كۇنى قازاقستان بۇكىل الەمگە ءوزىنىڭ جاڭا, جاس, جاسامپاز ەلورداسى – استانانى تانىستىردى. سول كۇنى قايتا جوندەۋدەن ءوتىپ, جاڭالانعان كونگرەسس-حولدا قازاقستان رەس­پۋبليكاسى استاناسى مارتەبەسىنە يە بولعان استانا قالاسىنىڭ رەسمي تۇساۋكەسەرىنە ارنالعان ءماجىلىس ءوتتى. سالتاناتتى ءىس-شاراعا مەملەكەت باسشىلارى مەن دەلەگاتسيا جەتەكشىلەرى, مارتەبەلى مەيماندار, قازاقستاننىڭ كورنەكتى ارتىستەرى مەن اعىلشىن كامەرالىق وركەسترى شاقىرىلدى. حالىقارالىق تۇساۋكەسەردىڭ نەگىزگى قويىلىمدارى قالادان شىعا بەرىستەگى شورتاندى تاس­جولىنىڭ بويىندا جاڭادان تۇرعىزىلعان يپپودرومدا ­ۇيىمداستىرىلدى. سول جولى مەرەكەگە جينالعان جۇرتتان كوز ءسۇرىندى. جاعالاي تىگىلگەن كيىز ۇيلەر, ساپ تۇزەگەن ساۋدا قاتارلارى – ءبارى-ءبارى توي ءۇشىن, تورتكۇل دۇنيەنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەلگەن قوناقتار ءۇشىن قىز­مەت ىستەپ جاتتى. مەرەكەنىڭ ەڭ باستى قىزىعى ۇلتتىق ات سپورتىنان وتكەن سايىستار بولدى. كوكپار, تەڭگە ءىلۋ, اۋدارىسپاق, قىز قۋ سەكىلدى ۇلتتىق ونەرىمىزدى تاماشالاعان شەتەلدىكتەر ريزا ەدى. 25 شاقىرىمدىق الامان بايگەگە ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن جۇزدەگەن جۇيرىك قوسىلدى. سول جۇزدەن جۇيرىك شىققان جامبىلدىق شاباندوز ەرنۇر تورەقۇلوۆقا پرەزيدەنت «تويوتا» اۆتوكولىگىنىڭ كىلتىن تابىستادى. تەڭگە ىلۋدە اتباسارلىق جانايدار اۋشاقيەۆ دەگەن ازامات توپ جارىپ, حالىقارالىق تۇساۋكەسەر مەرەكەسىنە ارنالعان بايگە جارىستارىمەن قاتار قازاق كۇرەسىنەن سايىستار ءوتتى.

ەلىمىزدەگى بەلگىلى بالۋانداردىڭ ءبارى دەرلىك قاتىسقان سول جارىستا جامبىلدىق سالكەن جارتىباەۆ «تۇيە بالۋان» اتاندى. تۇساۋكەسەردىڭ يپپودرومداعى قىزىعىنا كەنەلگەن استانالىقتار مەن شاھار مەيماندارى دۋماندى قالا ىشىندەگى مەرەكەلىك كارناۆالدا جالعاستىردى. مىڭداعان ادام رەسپۋبليكا داڭعىلى مەن كەنەسارى كوشەسىنىڭ بويىنان ءجۇرىپ ءوتتى. شەرۋدىڭ العى شەبىندەگى ساربازدار وركەسترىنىڭ ەكپىندى دابىلى كوشەنى جاعالاي تاماشالاپ تۇرعان جۇرتشىلىقتىڭ كوڭىلىن كوتەرە ءتۇستى. كونتسەرتتىك الاڭداردىڭ بارىندە قازاقستاننىڭ عانا ەمەس, تمد مەن الەمدىك ەسترادا جۇلدىزدارى ونەر كورسەتتى. الەمگە ايگىلى لۋچانو پاۆاروتتي, اتاقتى يتاليان ءانشىسى توتو كۋتۋنو, سونداي-اق اننە ۆەسكي, فيليپپ كيركوروۆ, روزا رىمباەۆا, لايما ۆايكۋلە جانە باسقا دا جۇلدىزدار, لوندون سيمفونيالىق وركەسترى, «Modern Talking», «ا-ستۋديو», «دۋەت L», «ياشلىك», «ابك», «نا-نا» سەكىلدى تانىمال ونەر توپتارى جۇرتشىلىقتى ونەرىمەن تامساندىردى.

ەستە قالعان تاعى ءبىر اقجولتاي وقيعا استانادا كۇن باتىپ, ورتالىق الاڭدا گالا-كونتسەرت ءوتىپ جاتقاندا, عارىشتا قالىقتاپ جۇرگەن تالعات مۇساباەۆ ۇلكەن ەكران ارقىلى بارشا قازاقستاندىقتى استانا مەرەكەسىمەن قۇتتىقتادى.

استانانىڭ حالىقارالىق تۇساۋكەسەر ءراسىمى اياسىندا تۇركىتىلدى مەملەكەتتەردىڭ V ءسامميتى ءوتىپ, بۇل جيىنعا قاتىسقان تۇركيا, ازەربايجان, وزبەكستان, قىرعىزستان, تۇرىكمەنستان, تاجىكستان ەلدەرىنىڭ باسشىلارى قازاق ەلىنىڭ جاس استاناسىن قۇتتىقتاعان ەدى.

1999 جىلى استانا يۋنەسكو شەشىمىمەن «الەم قالاسى» اتاعىن الدى. قازاقستاننىڭ باس قالاسى 2000 جىلدان باستاپ استانالار مەن ءىرى قالالاردىڭ حالىقارالىق اسسامبلەياسىنىڭ مۇشەسى.

بۇگىندە استانا حالىقارالىق ماڭىزى بار ءتۇرلى فورۋم, ­كونگرەسس, وزگە دە ءىس-شارالار وتەتىن ەۋرازيا كەڭىستىگىنىڭ ورتالىعىنا اينالدى. ەلوردادا الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزى, استانا ەكونوميكالىق فورۋمى جانە وزگە دە ماڭىز­دى حالىق­ارالىق وقيعالار تۇراقتى تۇردە ءوتىپ كەلەدى. استانادا ەقىۇ-نىڭ تاريحي ءسامميتى, شىۇ مەن يىۇ-نىڭ مەرەيتويلىق سامميتتەرى بولىپ ءوتتى. 2011 جىلدىڭ باسىندا رەسپۋبليكانىڭ ەلورداسى VII قىسقى ازيا ويىندارىنىڭ قاتىسۋشىلارى مەن قوناقتارىن قابىلدادى. قازاقستان استاناسىنىڭ تورىندە «ەكسپو-2017» مامانداندىرىل­عان حالىقارالىق كورمەسىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋ ءراسىمى ءوتتى. وعان 17 ەلدىڭ مەملەكەت جانە ۇكىمەت باسشىلارى قاتىستى. ولاردىڭ قاتارىندا شىۇ-نىڭ استانا سامميتىنە كەلگەن قحر توراعاسى سي تسزينپين, وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەەۆ, قىرعىزستان پرەزيدەنتى المازبەك اتامباەۆ, رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين, تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون, اۋعانستان پرەزيدەنتى اشراف گاني احمادزاي, موڭعوليا پرەزيدەنتى تساحياگين ەلبەگدورج, بەلارۋس پرەزيدەنتى الەكساندر لۋكاشەنكو, ءۇندىستان پرەمەر-ءمينيسترى نارەندرا مودي مەن پاكىستان يسلام رەس­پۋبليكاسىنىڭ ­پرەمەر-ءمينيسترى مۋحاماد ناۆاز شاريف بار. سونىمەن قاتار يسپانيا كورولى فيليپپ VI, سەربيا پرەزيدەنتى الەكساندر ۆۋچيچ, ليۋكسەمبۋرگ ۇلى گەرتسوگتىگىنىڭ پرەمەر-مي­نيسترى كساۆە بەتتەل كورمەنىڭ رەسمي اشىلۋىنا مارتەبەلى قوناق رەتىندە ارنايى كەلگەن بولاتىن. اۋماعى 25 گەكتاردى قۇرايتىن كورمە كەشەنىندە 115 مەملەكەتتىڭ پاۆيلونى ورنالاستى.

ەلىمىزدىڭ جاڭا ەلورداسى قىسقا مەرزىم ىشىندە جالپى­ۇلتتىق يدەيا مارتەبەسىنە يە بولىپ, جاس مەملەكەت تاۋەلسىزدىگىنىڭ سيمۆولىنا جانە جاhاندىق تابىسىنا اينالدى. بۇگىندە استانا – ەلدىڭ اكىمشىلىك ورتالىعى عانا ەمەس, سونىمەن قاتار ىشكى جانە سىرتقى ساياسي, الەۋمەتتىك, ەكونوميكالىق ماسەلەلەر تالقىلاناتىن بەدەلدى الەمدىك ديالوگ الاڭىنا, دۇنيەجۇزىلىك اۋقىمداعى ءىس-شارالار وتەتىن ورىن.

استانانىڭ اتىن الەمگە ايگىلەگەن حالىقارالىق تۇساۋكەسەر سالتاناتى – ەلوردا تاريحىنىڭ ۇمىتىلماس جارقىن بەتتەرىنىڭ ءبىرى. بۇل شارانى الەمنىڭ 100-دەن اسا ەلىنەن كەلگەن اقپارات وكىلدەرى ايشىقتاپ كورسەتتى. وسى كۇننەن باستاپ 10 ماۋسىم كۇنى 2006 جىلعا دەيىن استانانىڭ تۋعان كۇنى رەتىندە اتالىپ وتەتىن. كەيىن قالالىق ءماسليحاتتىڭ شەشىمىمەن بۇل داتا 6 شىلدەگە اۋىستى. ال 2008 جىلى مەملەكەتتىك مەرەكەلەر تىزىمىنە ەندى. ياعني 6 شىلدە قازاقستان بويىنشا رەسمي تۇردە دەمالىس كۇنى بولىپ ەسەپتەلەدى.

بۇگىندە استانا ەل مەن ۇلتتىڭ مەرەيىن تاسىتىپ, قازاقستاندى كۇللى الەمگە ايگىلەيتىن وركەنيەتتى شاھارعا اينالدى.

تاعىدا

گۇلبارشىن وكەشقىزى

«استانا اقشامى» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى

ۇقساس جاڭالىقتار

Back to top button