استانادا اۋلالار مەن قوعامدىق كەڭىستىكتەردى اباتتاندىرۋ جۇمىسى قارقىندى ءجۇرىپ جاتىر. قالا اكىمى جەڭىس قاسىمبەك وسى جىلى 170 اۋلا مەن قوعامدىق كەڭىستىك اباتتاندىرىلعانىن, ولاردىڭ ءبىر بولىگى قازىردىڭ وزىندە اياقتالىپ قالعانىن ايتقان بولاتىن.
حالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنىنە وراي ەلوردادا 20-دان استام اۋلا مەن قوعامدىق كەڭىستىك اشىلدى. استانانىڭ الماتى, بايقوڭىر, ەسىل, نۇرا جانە سارىارقا اۋداندارىندا اباتتاندىرۋ جۇمىسى اۋقىمدى جۇرۋدە.
بيىل بايقوڭىر اۋدانىندا 44 اۋلا اۋماعى مەن 6 قوعامدىق كەڭىستىكتى اباتتاندىرۋ جوسپارلانىپ وتىر. ونىڭ ىشىندە 22 اۋلا «حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت» جوباسى بويىنشا جۇزەگە اسادى. بۇگىنگى تاڭدا 3 اۋلا اباتتاندىرىلىپ, تۇرعىندار يگىلىگىنە بەرىلدى. سونىمەن قاتار 70 اۋلا اۋماعىندا جوندەۋ-قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىسى جۇرگىزىلەدى. بوگەنباي باتىر داڭعىلىنداعى قوعامدىق كەڭىستىكتە اباتتاندىرۋ جۇمىسى اياقتالۋعا جاقىن. قازىرگى تاڭدا اتالعان اۋماقتا اسفالت جابىنىن توسەۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە. «ءوندىرىس» تۇرعىن الابىندا بۇرىن-سوڭدى مۇلدە اباتتاندىرىلماعان تايبۋرىل كوشەسى, 7ا مەكەنجايىندا اباتتاندىرۋ جۇمىسى جۇرگىزىلدى. اتالعان اۋلا اۋماعىندا بالالار ويىن الاڭقايى, سپورت الاڭى جايلاستىرىلادى, سونداي-اق تۇرعىنداردىڭ ىڭعايلىلىعى ءۇشىن كەسپە تاستاردان تروتۋار توسەلەدى.
الماتى اۋدانىندا تاعى ءبىر جاياۋ جۇرگىنشىلەر كەڭىستىگى پايدا بولادى. قازىرگى ۋاقىتتا اقبۇلاق وزەنىنىڭ جاعاسىنان ب.مومىشۇلى داڭعىلىنا دەيىن سوزىلىپ جاتقان اۋداننىڭ ماڭىزدى ارتەرياسى – تاۋەلسىزدىك داڭعىلىنىڭ جاياۋ جۇرگىنشىلەر كەڭىستىگىن دامىتۋ بويىنشا جۇمىس جالعاسۋدا. سونداي-اق تاۋەلسىزدىك داڭعىلى, 6/1 جانە تاۋەلسىزدىك داڭعىلى مەن كۇيشى دينا كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا تاعى 2 سكۆەردى اباتتاندىرۋ بەلسەندى جۇرۋدە. جۇمىستارعا تۇرعىندارعا جايلى دەمالىس ورىندارىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كولەڭكەلى شاتىرلار جاساۋ كىرەدى. ەرەكشە قولداۋدى قاجەت ەتەتىندەر ءۇشىن كەدەرگىسىز ورتا قۇرىلادى, بۇل ولارعا جاياۋ جۇرگىنشىلەر ايماقتارىندا ەركىن جۇرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. جاعىمدى اتموسفەرا مەن جايلى ورتانى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كوگالداندىرۋعا جانە كولەڭكەلى شاتىرلار جاساۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى. سونداي-اق الماتى اۋدانىندا 2 قوعامدىق كەڭىستىكتى: ت.جۇرگەنوۆ كوشەسى مەن اقبۇلاق وزەنىنىڭ جاعالاۋىن اباتتاندىرۋ جۇمىسى قاتار جۇرۋدە.
نۇرا اۋدانىنىڭ اۋماعىنداعى «جاعالاۋ» شاعىن اۋدانىندا 18 گەكتار اۋماقتى كەشەندى اباتتاندىرۋ جۇرگىزىلۋدە. جۇمىس اياسىندا 2 سكۆەر جانە 7 بالالار الاڭى اباتتاندىرىلادى. جول ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋ ءۇشىن 20 بەينەباقىلاۋ كامەراسى, 150 ساياباق جارىقتاندىرۋ تىرەگى 150 قوسىمشا تۇراق ورنىن جابدىقتاپ, جوندەيدى, 9 شاقىرىم تروتۋار جەلىسىن سالادى. اباتتاندىرۋ اۋماعىندا جانە ىرگەلەس كوشەلەردىڭ بويىندا 1125 اعاش وتىرعىزىلدى. جۇمىستار 10 مىڭنان استام استانالىق تۇراتىن 19 ءۇيدىڭ اۋلاسىندا جۇرۋدە. سونىمەن قاتار بيىل وسى اۋداندا 3 گۇلزار ورناتىلادى. بۇرىن ساۋدا ورتالىقتارىنىڭ قۇرىلىسى جوسپارلانعان تۇران داڭعىلىندا جۇزدەگەن جاسىل الاڭى بار 2 جاڭا قوعامدىق كەڭىستىك پايدا بولادى. سونداي-اق ەك-32 كوشەسىندە تۇرىكمەن اقىنى ماحتۋمكۋليدىڭ قۇرمەتىنە ساياباق سالىنىپ, وعان ەسكەرتكىش ورناتىلادى.
سارىارقا اۋدانىندا «حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت» جوباسى اياسىندا د.باباتايۇلى كوشەسىندەگى 6, 8, 14, 16, 18 جانە كەڭ دالا كوشەسى, 2 ۇيلەردىڭ اۋلالارى كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى. وسى جىلى اۋدان اۋماعىندا قازىرگى زامانعى جايلىلىق پەن قاۋىپسىزدىك ستاندارتتارىن ەسكەرە وتىرىپ, يۋبيلەينايا كوشەسى, 22 جانە جەڭىس داڭعىلى, 34 مەكەنجايى بويىنشا 2 جاڭا قوعامدىق كەڭىستىك پايدا بولادى.
ەسىل اۋدانىنداعى «پريگورودنىي» تۇرعىن الابىندا قابانباي باتىر داڭعىلى, 105 جانە قابانباي باتىر داڭعىلى 105 «ا» مەكەنجايى بويىنشا اۋلا اۋماقتارى اشىلدى. سونداي-اق بىرقاتار مەكەنجاي بويىنشا جوندەۋ-قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە.
