ەلورداداعى ەڭسەلى ونەر ورداسىنىڭ ءبىرى – «استانا وپەرادا» قازاق بالەتىنىڭ بيىك تالعامىن, جوعارى دەڭگەيىن كورسەتەتىن جاندار – تەاترداعى بالەت ترۋپپاسىنىڭ جەتەكشى سوليستەرى. سونىڭ ءبىرى – باقتيار ادامجان. ول بالەتتىڭ بۇگىنى, بولاشاعى جايىندا ويىمەن ءبولىستى.
– «قازاق بالەتى ەشكىمنەن كەم ەمەس, الەمدىك دەڭگەيدەگى ونەر تارلاندارىمەن تالاسا الادى» دەگەن پىكىرىڭىزدى ىلگەرىدە ايتىپ ەدىڭىز, وسىعان الىپ-قوسارىڭىز بار ما؟
– ول راس. مەنىمەن ءبىر ساحنادا ونەر كورسەتەتىن ارىپتەستەرىمنىڭ بارلىعى – شەتىنەن مىقتى كاسىبي ماماندار. شەبەرلىگى مىقتى ماماندارمەن جۇمىس ىستەۋ كوڭىلگە قۋانىش ۇيالاتادى. مىسالى, ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت «استانا وپەرا» ساحناسىندا يرجي كيلياننىڭ «كىشكەنتاي ءولىم» ءبىر اكتىلى بالەتىن ەلوردالىقتار مەن قالا قوناقتارى تاماشالادى. مۇنداي تۋىندىنىڭ ساحنامىزدا قويىلۋى – قازاق مادەنيەتىندەگى ايرىقشا وقيعا. بۇل بالەتتىڭ باستى ەرەكشەلىگى سول – سپەكتاكلدە ءتۇرلى ءتۇستى كيىمدەر مەن بەزەندىرۋ, دەكوراتسيا جوق, كلاسسيكالىق ءتۇس – اق پەن قارانىڭ ارالاسۋى ارقىلى تازا حورەوگرافياعا نەگىزدەلگەن. ىلگەرىدە استانالىق جۋرناليستەرگە ارنالعان ءباسپاسوز ءماسليحاتىنا قاتىسقان نيدەرلاند بي تەاترىنىڭ بالەتمەيستەرى ءارى پرەمەرى ستەفان جەرومسكي يرجي كيلياننىڭ كومەكشىسى بولعان ەكەن.
– نيدەرلاند بالەتمەيستەرىمەن جۇمىس ىستەۋ ۇنادى ما, ونەردەگى دوستىق قارىم-قاتىناستىڭ بەرەرى كوپ پە؟
– ماعان ستەفان جەرومسكيمەن جۇمىس ىستەۋ ەرەكشە اسەر ەتتى. مۇندا مۋزىكانىڭ نوتالارىمەن ۇيلەسكەن حورەوگرافيا بار, ءاربىر ءبيشىنىڭ مۇمكىندىگىن اشىپ, كيلياننىڭ حورەوگرافياسى ارقىلى قازاق ساحناسىنىڭ كورەرمەندەرىن تاڭعالدىرۋ, تامسانتۋ – ءبىز سەكىلدى ونەر يەلەرى ءۇشىن زور مارتەبە. ارتىستەردىڭ بي بارىسىنداعى ءبىر-بىرىنە بەيىمى, ۇجىمداسا ەڭبەك ەتۋى – س.جەرومسكيدىڭ اسقان شەبەرلىگىنىڭ ارقاسى. ءار ءبيشىنىڭ ەرەكشە قىرى اشىلدى دەسە بولادى. سەبەبى حورەوگرافيانى مۋزىكاعا بەيىمدەۋ, وعان فيزيكالىق تۇرعىدان دايىن بولۋ, كورەرمەنگە ەموتسيا ارقىلى اسەرلى ەتۋ وڭاي ەمەس. بۇل جەردە ماحابباتتى كىشىگىرىم ءولىم دەپ ادامعا ءتۇرلى اسەرىن استارلاپ كورسەتەدى, ونى ساحنادا كورسەتۋ ناعىز شەبەرلەردىڭ عانا قولىنان كەلەر دۇنيە ەكەن. ءار نوتاعا قويىلعان ءىس-قيمىل بار, ودان ءسال كەشىگەتىن بولساق, كەلەسى نوتاداعى قيمىلدارعا تىپتەن ىلەسە المايسىڭ – قويىلىم وسىنىسىمەن ەرەكشەلەنەدى دەپ ايتار ەدىم. بيشىلەر قاتار تۇرعاندا ۇندەستىك كەرەك, الدىڭعى جاقتاعى, ارتتاعى, قاتارداعى ادامدارمەن ءجىتى بايلانىستا بولىپ, ۇجىمداسا اتقاراتىن قيمىل-قوزعالىس كوپ كەزدەسەتىندىكتەن, ءتىپتى تىنىسىمىزعا دەيىن بىردەي بولۋى وتە ماڭىزدى. جەتەكشى بالەت ءسوليسى وسى ورتاق تارتىپكە, ىشكى ۇيلەسىمگە ساي بيلەۋى ءتيىس. جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ, بىرلەسە ارەكەت ەتكەننىڭ, ۇجىمدىق ەرەن ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا وسىنداي تىڭ, تاماشا دۇنيەلەر قازاق ساحناسىندا دۇنيەگە كەلە بەرمەك دەگەن ويدامىن. بۇل بالەت – مەن دەگەن قانشاما الپاۋىت تەاترلاردىڭ ەنشىسىنە بايلانباعان, ساحناسىندا قويىلماعان تۋىندى. شەتەلدە قانشا رەت بولدىم, ءتىپتى ەۋروپالىق تەاترلار قويا الماعان بۇل تۋىندىنىڭ ەلىمىزدە كورسەتىلۋى – بىزگە بەرىلگەن باق, ءساتتى جەڭىس. جالپى ءبىزدىڭ كەز كەلگەن شىعارمامىزدى الەمنىڭ قاي ەلىندە قويسا دا جوعارى باعاعا, كورەرمەندەردىڭ زور ىقىلاسىنا يە بولارى ءسوزسىز. ءتىپتى جانكۇيەرلەرى دە كوپتەپ تابىلارىنا بەك سەنىمدىمىن. قاتارىنان بەس رەت حالىقارالىق بايقاۋدا جۇلدەلى ورىنعا يە بولعان تەاتر ءارتىستەرىنىڭ جارناماسى جەر جارىپ, الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن بەلسەندى كورەرمەننىڭ كوبەيگەنى – ءبىز ءۇشىن ماقتانىش, زور مارتەبە.
– بولاشاقتا ىزىڭىزدەن ەرەتىن شاكىرتتەردى تاربيەلەۋ ويىڭىزدا بار ما؟
– قازاق بالەتىندەگى وزىندىك قولتاڭباممەن, تاجىريبەممەن, بۇيىرسا, بولىسكىم كەلەدى, جاستارعا بىلگەنىمدى ۇيرەتكىم كەلەدى. ونىڭ بارلىعى الداعى ۋاقىتتىڭ ەنشىسىندە دەپ ويلايمىن.
– الداعى ۋاقىتتا قازاق بالەتىنىڭ جارقىن ساتتەرىن بەينەلەيتىن كينوكارتينالارعا ءتۇسۋ تۋرالى ۇسىنىس تۇسسە, قابىلدار ما ەدىڭىز؟
– ارينە, ونداي ۇسىنىس بولىپ جاتسا, قۋانا كەلىسەر ەدىم.
– قازاق بالەتى بۇدان دا بيىك دەڭگەيگە جەتۋ ءۇشىن نە كەرەك دەپ ەسەپتەيسىز؟
– جالپى العاندا, ءبىز ۇلتتىق ناقىشتاعى بالەتتى, كلاسسيكالىق دۇنيەلەردى جەر جۇزىنە ابىرويمەن ناسيحاتتاپ جۇرگەن ونەر ۇجىمىمىز. الداعى قىركۇيەك ايىنا دەيىن سانكت-پەتەربۋرگ, ىستانبۇل, سلوۆەنيا, مەكسيكا, يسپانيا, نيۋ-يورككە, قازان ايىندا جاپونياعا ونەر ساپارىمەن بارامىن. ءارى قاراي قىتاي, يتاليا, فرانتسيا ەلدەرىندە ونەر كورسەتەمىن.
– بالەت ونەرى – قازاق ءۇشىن تىڭ تاقىرىپ. وسى سالاعا كەلۋىڭىزگە نە سەبەپ بولدى؟
– مەنى 10 جاسىمدا اتا-انام بالەتكە الىپ كەلىپ, قولداۋ كورسەتتى. ءوزىم الماتى وبلىسى سارىوزەك اۋىلىنىڭ تۋماسىمىن. الماتى قالاسىنداعى ا.سەلەزنەۆ اتىنداعى حورەوگرافيا ۋچيليششەسىندە وقىدىم. اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترىندا جۇمىس ىستەدىم. 2013 جىلدان بەرى «استانا وپەرا» ساحناسىندا ونەر كورسەتىپ كەلەمىن.
– وزىڭىزگە ەڭ قاتتى ۇنايتىن كەيىپكەرىڭىز كىم؟
– ماعان ەڭ ۇنايتىن كەيىپكەرىم – سپارتاك. ەجەلگى سپارتا تۋرالى سىر شەرتەتىن شىعارماداعى وسى وبراز ىشكى بولمىسى, دۇنيەتانىمى, جاراتىلىسى جونىنەن ماعان ەڭ جاقىنى, ەڭ ىستىعى.
– قانداي رولدە ويناۋدى ارماندايسىز؟
– بالەتتەگى ەڭ سۇيەكتى شىعارمالاردا مىقتى وبرازداردى جەتكىلىكتى سومدادىم دەپ ەسەپتەيمىن, ورىندالۋى ءتيىس رولدەردە ءوزىمدى لايىقتى كورسەتتىم دەپ ويلايمىن. ەندىگى ماقسات – قازاق بالەتىنىڭ بيىگىن الەمدىك ساحنالاردا پاش ەتىپ, ناسيحاتتاي بەرۋ.
– بىلتىر جاراقاتتانىپ قالدىڭىز, بىراق كوپ ۇزاماي ءۇلكەن ساحناعا قايتا شىقتىڭىز. ونەردەگى جانكەشتىلىك دەنساۋلىعىڭىزعا نۇقسان كەلتىرگەن جەرلەرى بار ما, جالپى ونەر جولى قۇرباندىقتى قاجەت ەتە مە؟
– ءيا, اياقتىڭ باقاي سۇيەگىن سىندىرىپ الىپ, جاراقاتتانىپ قالدىم, بىراق جازىلماي جاتىپ ساحناعا شىعۋعا تۋرا كەلدى. ءۇش كۇن قاتارىنان اۋىرسىنۋدى باساتىن ءدارى ءىشىپ, «سپارتاعا» سولاي شىعىپ ءجۇردىم. ءرولدى جوعارى دەڭگەيدە كورسەتۋ كەرەك بولدى. ەشتەڭە وڭاي كەلمەيدى, يا دەنساۋلىق, يا قازاق بالەتىنىڭ بولاشاعى دەگەن تاڭداۋ تۇرسا, ءسوز جوق, بالەتتى تاڭدار ەدىم.
– وتباسىڭىز تۋرالى ايتساڭىز. بالاڭىز وسى جولدى تاڭداسا, قۇپتار ما ەدىڭىز؟
– زايىبىم «استانا وپەرا» تەاترىنىڭ سيمفونيالىق وركەسترىندە فلەيتا اسپابىندا ونەر كورسەتەدى. ونەرلى وتباسىمىز. ءۇش بالامىز بار. ونەرگە جاقىن بولىپ ءوسىپ كەلەدى. بالەت ونەرىن تاڭداسا, قادامىن قۇپ الامىن دەگەن ويدامىن. سەبەبى كەرەمەت ونەر ورداسىندا, ادەمى, تاتۋ ۇجىمدا, تاماشا ارىپتەستەرىممەن جۇمىس ىستەي ءجۇرىپ, شىنىعىپ, دەنساۋلىعىمدى نىعايتامىن, ءوز ىسىمنەن ءلاززات الامىن, سوندىقتان جاقسى ورتادا ءجۇرمىن دەپ ەسەپتەيمىن. بالالارىم وسى جولدى تاڭداسا, قۋانا قولدار ەدىم.
