ءماسليحاتتىڭ ءماجىلىس زالىندا وتكەن قوعامدىق كەڭەس وتىرىسىندا قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى قاسىمحان سەنعازىەۆ ەلورداداعى تاربيەشىلەر مەن مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ماسەلەسى تۋرالى باياندادى. بۇگىندە ەلوردادا 365554 بالانى قامتىپ وتىرعان 780 ءبىلىم بەرۋ ۇيىمى, ونىڭ ىشىندە 546 بالاباقشا, 175 مەكتەپ, 32 كوللەدج, 13 قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمى جانە 16 ارنايى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمى بار ەكەنىن ايتا كەلە, باسقارما باسشىسى ولاردىڭ جۇمىسىنا جەكە-جەكە توقتالدى.
مەكتەپكە دەيىنگى بىلىم بەرۋ
مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 21 بالاباقشاعا كوبەيدى, بۇگىندە ەلوردادا 69953 بالانى قامتيتىن 546 بالاباقشا جۇمىس ىستەيدى. بالالاردى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن جانە وقىتۋمەن قامتۋدى ۇلعايتۋ ماقساتىندا 2023 جىلى 10214 ورىنعا مەملەكەتتىك تاپسىرىس ءبولىندى. وسى جىلى تاعى 10317 ورىنعا مەملەكەتتىك تاپسىرىس ورنالاستىرىلادى. سونداي-اق مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردەگى ورىن تاپشىلىعىن جويۋ ماقساتىندا الداعى جىلدارى 60 بالاباقشا سالۋ جوسپارلانۋدا.
ەرەكشە ءبىلىم بەرۋدى قاجەت ەتەتىن بالالاردى قولداۋ ماقساتىندا وتكەن جىلى 4 بالاباقشادا ەموتسيا-ەرiك جاعىنان جانە مىنەز-قۇلقىندا (اۋتيزم) اۋىتقۋى بار بالالارعا ارنالعان ينكليۋزيانى قولداۋ كابينەتتەرى اشىلدى. بۇگىندە 12 مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا ينكليۋزيانى قولداۋ كابينەتتەرى اشىلىپ, جۇمىس جۇرگىزىلۋدە. اعىمداعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن تاعى 20 مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا ينكليۋزيانى قولداۋ كابينەتتەرى اشىلادى.
– بالاباقشالارداعى تاربيەشىلەردىڭ كاسىبي دەڭگەيىن ارتتىرۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىس اتقارىلىپ كەلەدى. 2023 جىلى 360 پەداگوگ قايتا دايارلاۋ كۋرسىنان جانە 1062 پەداگوگ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرسىنان ءوتتى. وسى جىلى تاعى 650-دەن اسا پەداگوگ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ كۋرسىنان وتەدى. الداعى ەكى جىلدا بەيىندى ءبىلىمى بار تاربيەشىلەردىڭ ۇلەسىن 100 پايىزعا جەتكىزەمىز, – دەدى ق.سەنعازىەۆ.
ورتا ءبىلىم ساپاسى
ءۇش اۋىسىمدى جانە شامادان تىس مەكتەپتەردىڭ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن وتكەن جىلى 12 جاڭا مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلدى. وسى جىلى 32 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى جۇرۋدە, ونىڭ 12-ءسى جاڭا وقۋ جىلىنا قاراي, قالعان 11-ءى وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن پايدالانۋعا بەرىلەدى. 2025 جىلى جالپى سانى 25 مەكتەپ پايدالانۋعا بەرىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. اتالعان مەكتەپتەردىڭ قۇرىلىسى, قالامىزداعى ءۇش اۋىسىمدى 8 مەكتەپتىڭ, بالا سانى شامادان تىس 18 مەكتەپتىڭ ماسەلەسى تولىق شەشىلەدى.
– جىل سايىن مەكتەپ وقۋشىلارى سانىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى قالامىزدا 2026-2027 وقۋ جىلىنا قاراي 4 مىڭ پەداگوگقا قاجەتتىلىك تۋىندايدى. كادر تاپشىلىعىن شەشۋ ماقساتىندا جىل سايىن جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن پەداگوگيكا ماماندىقتارىنا 1000 ورىنعا مەملەكەتتىك تاپسىرىس بەرىلۋدە. سونداي-اق ەرەكشە ءبىلىم بەرۋدى قاجەت ەتەتىن بالالارعا مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋ شەڭبەرىن كەڭەيتەمىز, – دەدى باسقارما باسشىسى.
بالالاردى جايلى جانە قاۋىپسىز ورتامەن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا بارلىق ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى 100 پايىز تسيفرلى بەينەباقىلاۋ كامەراسىمەن, تۋرنيكەتپەن, دابىل تۇيمەسىمەن جانە جىلدامدىعى جوعارى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتىلگەن. بيىلعى وقۋ جىلىندا بالالاردى ساپالى تاماقتاندىرۋ ءۇشىن ءتورت اپتانىڭ از ءمازىرى ازىرلەنىپ, 98 مەكتەپتە 96531 وقۋشى تەگىن ىستىق تاماقپەن قامتاماسىز ەتىلدى.
وسى وقۋ جىلىنىڭ ءىىى توقسان قورىتىندىسى بويىنشا ءبىلىم ساپاسى 56,69 پايىزدى قۇرادى, بۇل الدىڭعى وقۋ جىلىمەن سالىستىرعاندا 2 پايىزعا جۋىق ءوسۋ سەرپىنىن كورسەتتى. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان بىرنەشە جوبا ىسكە اسۋدا: Pasch (نەمىس ءتىلى), Global scholars (اعىلشىن ءتىلى), Cisco (ينفورماتيكا).
– پەداگوگتاردىڭ بىلىكتىلىگى ءبىلىم ساپاسىنا تىكەلەي بايلانىستى بولعاندىقتان, ولاردىڭ كاسىبي ءوسۋى دە ماڭىزدى. 2023 جىلى 5527 پەداگوگ پەن 42 مەكتەپ ديرەكتورى بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرسىنان ءوتتى. وسى جىلى 6 مىڭنان اسا پەداگوگ بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرسىنان وتەدى. سونىمەن قاتار وتكەن جىلى 46 مەكتەپكە 107 پاندىك كابينەت ساتىپ الىنىپ, 95 پايىز قالا مەكتەپتەرى جاڭا پاندىك كابينەتپەن جابدىقتالدى. اعىمداعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 67 مەكتەپكە 85 پاندىك كابينەت ساتىپ الۋ ارقىلى مەكتەپتەر 100 پايىز پاندىك كابينەتپەن قامتاماسىز ەتىلەدى, – دەدى ق.سەنعازىەۆ.
العاش رەت 1-2-سىنىپتار ءۇشىن «تسيفرلىق ساۋاتتىلىق», «بەينەلەۋ ونەرى», «ەڭبەككە باۋلۋ» پاندەرىنىڭ وقۋلىعى ەلەكتروندىق-تسيفرلىق فورماتقا كوشتى. ەلوردا مەكتەپتەرى 100 پايىز ەلەكتروندىق وقۋلىقتارمەن قامتاماسىز ەتىلىپ, ونى 214 مىڭ وقۋشى قولدانۋدا.
قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ
ەلورداداعى بارلىق ءبىلىم وشاعىنا «ءبىرتۇتاس تاربيە» باعدارلاماسى ەنگىزىلدى. باعدارلاما اياسىندا «جەتكىنشەكتىڭ جەتى جارعىسى», «ەڭبەگى ادال جاس وركەن», «وقۋعا قۇشتار اكە, انا, بالا, ۇستاز» جوبالارى ىسكە اسۋدا. بالا تاربيەسىندەگى وتباسى ينستيتۋتى ءرولىن نىعايتۋدا, «اتا-انالار مەكتەبى», «اكەلەر مەكتەبى», «انالار مەكتەبى», «اجەلەر مەكتەبى», «Altyn urpaq», «اكادەميالىق ۇتقىرلىق» جوبالارى ءوز ناتيجەسىن كورسەتۋدە. قىركۇيەك ايىنان باستاپ بارلىق مەكتەپتە «اتا-انالاردى پەداگوگيكالىق قولداۋ ورتالىقتارى» اشىلدى.
وسى وقۋ جىلىندا 191 مىڭ اتا-انانى قامتىعان «وتباسى – باقىت مەكەنى», «جاراسىمدى ۇشتىك: وتباسى-بالا-مەكتەپ», «جەتىستىك ۇيىرمەدەن باستالادى» اتتى مەكتەپ پەن اتا-انا قاتىناسىن نىعايتاتىن جوبالار جۇزەگە استى. العاش رەت وقۋشىلاردىڭ كىتاپ وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ,
تانىمدىق كوزقاراسىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا ءار اۋىسىمنىڭ باسىندا «8 مينۋتتىق كوركەم ادەبيەت وقۋ» جوباسى باستاۋ الدى.
باسقارما باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, سوڭعى 3 جىلدا قالادا 15 قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ فيليالى اشىلدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس, ەلوردادا 2029 جىلعا دەيىن 15 زاماناۋي قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ نىسانىن سالۋ جوسپارلانعان, ونىڭ 2-ەۋى وتكەن جىلى كولدانىسقا بەرىلدى. تاعى 3 نىسان بويىنشا جەر تەلىمدەرى انىقتالىپ, جوبالاۋ جۇمىسى ءجۇرىپ جاتىر.
كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ
قالامىزدا 32 تەحنيكالىق جانە كاسىبي ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا 35923 ستۋدەنت ءبىلىم الۋدا. 2025 جىلعا قاراي 100 پايىز جاستار تەگىن تەحنيكالىق جانە كاسىبي ءبىلىم بەرۋمەن قامتىلادى. شەت جەردەن كەلگەن ستۋدەنتتەردى ورىن-جايمەن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا 938 ورىنعا ارنالعان «ستۋدەنتتەر ءۇيى» سالىنۋدا. سۇرانىسقا يە كادرلاردى دايارلاۋ ماقساتىندا ماماندارعا قاجەتتىلىكتىڭ وڭىرلىك كارتاسى – جاڭا كاسىپتەرىنىڭ اتلاسى ازىرلەندى.
– بۇگىندە «جىلجىمايتىن مۇلىكتى باسقارۋ», «حاۋس-ماستەر», «لاندشافتى ديزاين», «باق-ساياباق شارۋاشىلىعى», «گۇل ءوسىرۋشى – فلوريست» جاڭا ماماندىقتارىنا ليتسەنزيا الىندى. «گيدروگەولوگيا» ماماندىعىنىڭ «تەحنيك-گيدروگەولوگ» بىلىكتىلىگىنە, «لوگوپەديا» ماماندىقتارىنا ليتسەنزيا الۋ جوسپارلانۋدا. وسى جىلى قالا كاسىپورىندارىمەن, سونداي-اق وڭىرلىك كاسىپكەرلەر پالاتاسىمەن بىرلەسىپ دۋالدى وقىتۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلدى. دۋالدى وقىتۋ جۇيەسىنە 369 كاسىپورىننىڭ قاتىسۋىمەن 65 ماماندىق بويىنشا 25 كوللەدجدەن 6215 ستۋدەنت تارتىلدى. بۇل قالا بويىنشا ستۋدەنتتەردىڭ 18 پايىزىن قۇرايدى. وتكەن جىلى ەلوردالىق 3 كوللەدجدە العاش رەت 10-11-سىنىپ وقۋشىلارى (170 وقۋشى) ءۇشىن جۇمىسشى ماماندىقتارى بويىنشا ەكسپەريمەنتتىك ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى ەندى. قاناتقاقتى جوبا بويىنشا 1,5 جىلدان كەيىن وقۋشىلار ورتا ءبىلىم تۋرالى اتتەستاتپەن قوسا تىگىنشى, اسپاز, اۆتوگاز دانەكەرلەۋشى ماماندىعى ارقىلى ديپلوم الىپ شىعادى, – دەدى ق.سەنعازىەۆ.
كوللەدجدەر جۇمىس بەرۋشىلەرمەن بىرلەسە وتىرىپ, كاسىپتىك ستاندارت نەگىزىندە ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ازىرلەيتىن اكادەميالىق دەربەستىككە يە بولدى. قازىرگى كەزدە 628 ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى ازىرلەندى. ستۋدەنتتەردى ءتيىمدى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ ماقساتىندا ءىرى كاسىپورىنداردىڭ كوللەدجدەرگە قامقورلىعى بويىنشا جۇمىس ىسكە اسۋدا.
