ناۋرىز – الەمدەگى ەڭ كونە مەيرامداردىڭ ءبىرى. كۇن مەن ءتۇن تەڭەلىپ, كوكتەمنىڭ لەبى بىلىنە باستاعان مەزگىلدە جاسالاتىن بۇل مەيرام ورتالىق ازيا حالىقتارىنىڭ جاڭا جىلىنىڭ باسى سانالادى. بۇل مەرەكە قازاق جەرىندە سان عاسىرلاردان بەرى تويلانىپ, ۇرپاقتان-ۇرپاققا مۇرا بولىپ كەلە جاتسا دا, كەڭەس وكىمەتى «ءدىني مەيرام» دەپ 1926 جىلى رەسمي تۇردە تويلاۋعا تىيىم سالدى. تەك 1988 جىلى قايتا جاڭعىرىپ, حالىق سۇيىكتى مەيرامىمەن قايتا قاۋىشتى. الايدا ءبىز ناۋرىزدى قالاي تويلاپ ءجۇرمىز؟ ناۋرىزدا ۇلتتىق قۇندىقتارىمىز تولىق دارىپتەلىپ جاتىر ما دەگەن ماسەلەلەرگە بايلانىستى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ناۋرىز مەيرامىنىڭ مازمۇنىن بايىتا تۇسەتىن تۇجىرىمداما جاساۋدى ۇسىنعانى ءمالىم. جاقىندا مادەنيەتتانۋشى, ەتنوگراف سەرىك ەرعالي «ناۋرىز مەيرامىنىڭ تۇجىرىمداماسىن» جاساپ شىقتى. بۇگىن وسى تۇجىرىمدامانى جۇرت نازارىنا ۇسىنىپ, كوپ تالقىسىنا سالۋدى ءجون سانادىق.
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ 2021 جىلعى 5 قاڭتارداعى «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسىندا جانە وسى گازەتكە 2024 جىلعى 3 قاڭتاردا بەرگەن «ءبىز وزىق ويلى ۇلت رەتىندە تەك قانا العا قاراۋىمىز كەرەك!» سۇحباتىندا جاريالانعان ناۋرىز مەيرامىنىڭ مازمۇنىن بايىتا تۇسەتىن تۇجىرىمداما جاساۋدى ۇسىندى.
2016 جىلى قازاقستان ازەربايجان, اۋعانستان, ءۇندىستان, يران, يراك, قىرعىزستان, پاكىستان, تاجىكستان, تۇركمەنستان, تۇركيا جانە وزبەكستانمەن بىرگە كوپۇلتتى نوميناتسيا «ناۋرىز. مەرەكەلىك ءداستۇر» يۋنەسكو ادامزاتتىڭ ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇراسىنىڭ رەپرەزەنتاتيۆتى تىزىمىنە ەنگىزىلدى.
ناۋرىز – تۇركىلىك تانىمعا ساي جىلدىڭ جاڭارۋى, بارلىق ءىستىڭ باستاۋى. تابيعاتتىڭ جاڭارىپ, تىرشىلىكتىڭ جاندانىپ, نيەتتىڭ تازارىپ, جاقسىلىقتىڭ, ىزگىلىكتىڭ وياناتىن شاعى. سونىمەن بىرگە, تۇركىلىك تانىم بويىنشا 12 جىلدىق مۇشەلدىك تسيكل باستالاتىن كۇن ناۋرىز مەيرامىنا سايكەس كەلەدى.
تاريحى اسا تەرەڭ ناۋرىز مەيرامى ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى ساقتاپ, ۇلتتىق ءداستۇرىمىزدى جاڭعىرتۋدىڭ ارقاسىندا عاسىرلاردى جالعاپ, ۇرپاق پەن سالت-ءداستۇردىڭ ساباقتاستىعى مەن ۇلتتىڭ جاڭعىرۋىن ىسكە قوسار قاسيەتتى كودقا يە.
شامامەن 5000 جىل بۇرىنعى الماتىنىڭ سولتۇستىك-باتىسىنداعى 170 شاقىرىم جەردەگى اڭىراقاي تاۋىنداعى تاڭبالى تاستا قاشالعان ەجەلگى سۋرەتتەر ناۋرىز مەرەكەسىمەن مۇشەلدىك جىلدى مەرەكەلەۋ كورىنىسىن بەينەلەيدى.
قازاقستاندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان جۇزدەن اسا وزگە ۇلت وكىلدەرى ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىن قادىر تۇتىپ, جالپىحالىقتىق سيپاتتا تويلاپ كەلەدى. ناۋرىز مەيرامىنىڭ نەگىزى ماقساتى: ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاپ, قازاق حالقىنىڭ مادەني
وزگەشەلىگىن دارىپتەيدى.
مەيرامنىڭ مىندەتتەرى:
– قازاق حالقىنىڭ رۋحاني قۇندىلىقتارىن جالپىقازاقستاندىق اۋقىمعا ترانسفورماتسيالاۋ;
– جالپىقازاقستاندىق رۋحاني قۇندىلىقتاردى نىعايتاتىن قازاق حالقىنىڭ سالت-داستۇرلەرىن جاڭعىرتۋ, ىنتىماق-بىرلىكتى ارتتىرۋ;
– وتباسى قۇندىلىقتارى مەن ينستيتۋتىن كۇشەيتۋ;
– الەۋمەتتىك ارىپتەستىك پەن قايىرىمدىلىق جاساۋ مادەنيەتىن دامىتۋ;
– ەتنوسارالىق قاتىناستار مادەنيەتىن دامىتۋ, قوعامداعى دوستىق پەن سەنىمدى نىعايتۋ;
– ەكولوگيالىق مادەنيەت قالىپتاستىرۋ جانە دامىتۋ;
– جالپىتۇركىلىك قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋ.
ناۋرىز – ۇيلەسىمنىڭ, بەرەكە مەن بىرلىكتىڭ مەيرامى. بۇل – ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ, پراگماتيزمدى قالىپتاستىرۋ, سانانىڭ اشىقتىعىن ارتتىرۋ تۇرعىسىنان ماڭىزدى مەيرام.
ناۋرىز مەيرامىن تويلاۋعا قاتىستى ءىس-شارالار 14-22 ناۋرىز ارالىعىندا وتكىزىلەدى.
مەيرامداۋدىڭ ءمانى مەن مازمۇنى:
14 ناۋرىز – «شۋاق كۇنى» ياعني مۇشەلدىك جىل باسى. بۇل كۇن – مۇشەلدىك جاڭا جىلدىڭ كىرەتىن كۇنى. جۇلدىزدىق كۇنتىزبە بويىنشا, كۇننىڭ توقتى شوقجۇلدىزىنا تاياپ كەلۋىنەن جىل ماۋسىمى اۋىسادى. «قامال» – توقتى شوقجۇلدىزىنىڭ ماڭدايى دەگەندى بىلدىرگەن. قازاقى مۇشەلدىك جىلدىڭ العاشقى كۇنى, 90 كۇن قىس مەزگىلى شىعىپ, توڭ كەتەدى. توڭنىڭ ورنىن شۋاق باساتىن كۇن. قازاقتىڭ تانىمى بويىنشا بۇل كۇن – كوكتەمنىڭ العاشقى كۇنى. بۇل كۇننىڭ نەگىزگى عۇرپى – كورىسۋ. كۇننىڭ شۋاعى جەردى قىزدىرىپ, كوكتەمنىڭ العاشقى گۇلى بايشەشەك كوكتەپ, جىل قۇسى «ناۋرىزەك» كورىنەدى.
بۇل كۇنى جۇرت ءبىر-ءبىرىن ۇلىستىڭ العاشقى كۇنىمەن قۇتتىقتاپ, ءتوس قاعىستىرىپ سالەمدەسىپ, كورىسۋ ءراسىمىن جاسايدى. «ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى قۇتتى بولسىن!», «اق مول بولسىن!», «ۇلىس وڭ بولسىن!», «جاڭا جىل قۇتتى بولسىن!» دەگەن سەكىلدى سوزدەر ارقىلى جاڭا جىلدىڭ كەلۋىمەن قۇتتىقتاپ, ارقا-جارقا بولادى. ءبىر-بىرىمەن ارازداسقان ادامدار ءوزارا كەشىرىم سۇرايتىن, اراسى الىستاعان اعايىن جاقىنداساتىن كۇن. الىستا جۇرگەن جاندار قارا شاڭىراققا بارىپ, اتا-اناسىنا سالەم بەرىپ, اعايىن-تۋىستىڭ ۇيىنە باس سۇعادى. الىستاعىلار ونلاين حابارلاسىپ, قۇتپاراقپەن قۇتتىقتاسادى. ەرلەر ايەلدەرگە بايشەشەك گۇلىن سىيلايدى.
ناۋرىز مەيرامىن تويلاۋ اياسىندا ءار ۇيىمدا, وقۋ ورىندارىندا شۋاق كۇنى جۇمىس باستالاردىڭ الدىندا كەلۋشىلەردى قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىمەن ءان شىرقاپ, ۇلتتىق تاعامدارمەن قارسى الۋ وتكىزىلەدى.
راديو مەن تەلەارنالاردا شۋاق پەن كۇن ساۋلەسى, كۇن مەن گۇلدەر تۋرالى اندەر مەن تەرمەلەر شىرقالادى. كوشەلەردە بۇل كۇنى بايشەشەك گۇلىنىڭ بەينەسى بەزەندىرىلەدى.
سونداي-اق بۇل كۇندە گۇلدەر جارمەڭكەسى مەن بازارلار, ايتىستار: جاز بەن قىس ايتىسى, ءولى مەن ءتىرى ايتىسى وتەدى. شۋاق كۇنىنە ارنالعان كونتسەرت: ەسكى جىلمەن قوشتاسۋ, جاڭا جىلمەن قاۋىشۋ – ساحنالىق قويىلىمدار (شوۋ) قويىلادى.
15 ناۋرىز – «جاڭارۋ كۇنى». بۇل كۇن, نەگىزىنەن, رۋحاني جانە تاندىك/فيزيكالىق تازارۋ كۇنى بولىپ سانالادى.
بۇقارالىق دەڭگەيدە بۇل كۇنى ادامدار ءۇي-جايىن, مەكەمەلەر كەڭسەلەرىن تازارتادى. الاڭداردى سىپىرىپ, قاردان تازالاپ, بۇلاقتىڭ كوزىن اشادى. ادامدار ەسكى-قۇسقىدان قۇتىلادى. قوقىستان تازارادى. رەنىشتەرىن كەشىرىپ, ءبىر-ءبىرىن رۋحاني جاڭارۋعا شاقىرادى. سونداي-اق ەلدى مەكەن اۋماعىن كوركەيتۋ-كوگالداندىرۋ ءۇشىن جالپىحالىقتىق سەنبىلىكتەر وتكىزىلەدى. اۋلالار مەن كوشەلەردى, جولداردى قاردان, لاستان تازارتۋعا جۇرتشىلىق جۇمىلدىرىلادى. «ۇزدىك ۇيىم اۋلاسى», «ۇزدىك مەكتەپ اۋلاسى» سەكىلدى بايقاۋلار وتكىزۋ ۇسىنىلادى.
ءۇيدى, كيىمدى, كوڭىلدى جاڭارتۋ, حوش ءيىستى شوپتەرمەن, يىسسۋلارمەن ورىنجايلاردى, بولمەلەردى جۇپارلايدى. ۆولونتەرلەردىڭ قاتىسۋىمەن ءتۇرلى ءىس-شارالار وتەدى. ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىندا جاپپاي جەڭىلدىكتەر, ناۋقاندار جۇرەدى.
16 ناۋرىز – «جايناۋ كۇنى». بۇل كۇن اينالانى تولىق كورىكتەندىرۋگە ارنالادى. ءاربىر وتباسى مەن مەكەمەلەر ۇيلەردى, ورىنجايلاردى بەزەندىرەدى. ناۋرىزدىڭ باستى اتريبۋتى جولتەرەك, التىباقان ۇيگە, الاڭعا, كوشەگە نە اۋلاعا ورناتىلادى.
جولتەرەك (ەجەلگى تۇركىلىك «يول» – «جول»: تىلەك جولى ۇعىمىن بىلدىرەدى) – قازاق حالقىنىڭ تانىمى بويىنشا كوك اسپان مەن جەردىڭ اراسىن بايلانىستىرۋشى رۋحاني ميفولوگيالىق جول. تانىم بويىنشا بۇل جولمەن ادامنىڭ تىلەگى كوككە جەتەتىن كورىنەدى. اڭىزدا ونىڭ باسقاشا اتاۋى – بايتەرەك. تورگە قۇراق كورپە, الاشا, سىرماق, تەكەمەت جايىلادى, كىلەم توسەلەدى.
كوشە, اۋىل 7 تۇسپەن اشەكەيلەنەدى. اۆتوكولىكتەر مەن اۆتوبۋستار بەزەندىرىلەدى. زەرگەرلەر مەن ىسمەرلەردىڭ, ۇستالاردىڭ جارمەڭكەسى وتەدى. قالالاردا سۋرەتشىلەر مەن قولونەر شەبەرلەرىنىڭ كورمەسى اشىلادى. سۋرەت, قولونەر, ديزاين ونىمدەرى بويىنشا اۋكتسيون/باسساۋدا ۇيىمداستىرىلادى.
17 ناۋرىز – «شاتتىق كۇنى». بۇل كۇنى بارلىق جەردە جارقىن كوڭىل كوتەرەرلىك شارالار مەن ناۋقاندار, كونتسەرتتەر وتكىزىلەدى. باستى شارا كۇلدىرگى, ءازىل شارالارىنا مولىنان جول بەرىلەدى. اركىم 7 ادامدى قۋانتۋى ءتيىس دەگەن ناسيحات جۇرگىزىلەدى. از قامتىلعان وتباسىلاردى قولداۋعا, اتا-انالارىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالارعا, جوق-جىتىمگە, جارلى-جاقىبايعا قول ۇشىن بەرۋگە ارنالادى. داۋلەتى مۇمكىنشىلىك بەرەتىن ادامدار الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىلارعا «جۇرەك جىلۋى», «ناۋرىز داستارقان» رەتىندە ازىق-تۇلىك ۇلەستىرەدى. حالىققا شاتتىق, قۋانىش سىيلايدى.
الدار كوسە ساعاتى, وتىرىك ايتىس, قىلجاق ايتىس, ءازىل جارمەڭكەسى, تسيركتەردىڭ ونەرى, ءازىل-سىقاق تەاترلارى ونەر كورەسەتەدى.
18 ناۋرىز – «بەرەكە كۇنى». بۇل كۇنى اۋىلدار مەن كەنتتەردە, قالالاردىڭ الاڭدارى مەن ساياباقتارىندا تەگىن كوجە ىشكىزۋ, باۋىرساق تاراتۋ قولعا الىنادى. كوجە – مولشىلىقتىڭ, باۋىرساق – بىرلىك پەن باۋىرلاستىقتىڭ بەلگىسى. ءار ءۇي 7 ادامعا ناۋرىز كوجە ىشكىزۋى ءتيىس.
بۇل كۇنى ءار ءۇيدىڭ داستارقانىندا ۇلتتىق تاعامدار سامساپ تۇرادى. قازاق اس مازىرىندەگى كوپتەگەن تاعام تۇرلەرى ازىرلەنەدى. ال ەتنوگرافتاردىڭ ايتۋىنشا, قازاقتا تاعامنىڭ 200-دەن اسا ءتۇرى بولعان. ۇمىت بولا باستاعان, كەڭ تارالماعان تاعامداردى جاساۋدىڭ ادىستەرى ۇيرەتىلەدى. تاعامدار شەرۋى وتكىزىلىپ, ناۋرىز كوجە مەن باۋىرساق الاڭى ۇيىمداستىرىلۋى قاجەت.
ناۋرىز ايىندا مەكتەپ, كوللەدج جانە ۋنيۆەرسيتەت اسحانالارىنىڭ اس مازىرىنە ۇلتتىق تاعام ناۋرىز كوجەنى, تالقان, جەنت, ۇلتتىق سۋسىندارىمىز – قىمىز, ساۋمال, شۇبات جانە ءسۇت ونىمدەرىمىزدى ەنگىزۋ قاجەت.
قالاداعى مەيرامحانالاردا بىرىڭعاي ۇلتتىق اس ءمازىرىنىڭ ءتىزىمىن قۇرۋ جانە ونلاين تاپسىرىس بەرۋ ءۇردىسىن قالىپتاستىرۋ كەرەك.
الاڭدار مەن ساياباقتاردا, سارايلاردا, كوشەلەر مەنا اۋىلداردا ءتۇرلى تاعامدار مەن تاماقتاردىڭ جارمەڭكەسىن وتكىزۋ, مەيرامحانالار مەن ءدامحانالاردا ەتنوتاعامدار ساعاتى ۇيىمداستىرىلادى.
19 ناۋرىز – «تاعزىم كۇنى». بۇل كۇن – قازاق تانىمىنداعى ەكى دۇنيەنىڭ (و دۇنيە مەن بۇ دۇنيەنىڭ) ءبىر-بىرىنە قۇرمەتتەسۋى, رۋحاني الەمگە قۇرمەت كۇنى. قايىرىم مەن مەيىرىم كورسەتۋ كۇنى. ارنايى قۇران وقۋ, ەسكە الۋ ءراسىمى جاسالىپ, حالىقتىڭ اماندىعىن تىلەيدى. الاڭداردا جاپپاي شەلپەك تاراتۋ, شەلپەك ءپىسىرۋدىڭ تۇرلەرى مەن رەتسەپتەرى دارىپتەلەدى.
قاريالارعا «بەلكوتەرەر» ءراسىمى جاسالادى. ناۋرىزدىق باتا بەرۋ جارىسى ءوتىپ, قازاقتىڭ شۇلەن تاراتۋ, جىلۋ جيناۋ سەكىلدى قايىرىمدىلىق ينستيتۋتتارى ناسيحاتتالادى. قازاق حالقىندا قايىرىمدىلىق مەن ۇيىمشىلدىقتى تانىتۋ ماقساتىندا «اسار» مەن «ۇمە» سالتتارىن قايتا جاڭعىرتۋ – وتە ماڭىزدى ءىس.
بۇل كۇنى جاسى كىشىلەر ۇلكەندەرگە سالەم بەرە بارىپ, اقساقالداردىڭ باتاسىن الادى. وسىعان بايلانىستى, بارلىق ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا, سونداي-اق تەلەارنالاردا «ناۋرىز باتا بەرۋ» شاراسىن ۇيىمداستىرۋ ۇسىنىلادى. باتا بەرۋدى تەلەشوۋ ارقىلى وتكىزۋگە بولادى.
20 ناۋرىز – «وركەن كۇنى». ءوسۋ, ءونۋ, وركەندەۋ, مولايۋدىڭ باسى بولىپ سانالادى. بۇل كۇنى ادامدار ۇيلەرىنە, اۋلاسىنا, تەز كوكتەيتىن داقىل, گۇل, اعاش وسكىندەتەدى نەمەسە ەگەدى. اتا-اجەلەر نەمەرە-شوبەرەلەرىنە سىيلىق تاراتادى. اتا-انالار بالالارىنا جولدىق سىيلايدى, دەپوزيت اشادى. جولدىق – ناۋرىزدا بەرىلەتىن سىيلىق. ۇلعا باسىرە, قىزعا جاساۋ اتاۋ ءداستۇرى ناسيحاتتالادى. پەرزەنتحانالارداعى ۇل تاپقان كەلىنشەككە «ۇلپەرشەك» سىيلاۋ, قىز تاپقاندارعا بۇيرەك ءپىسىرىپ بەرەدى, سىرعا-ساقينا تارتۋ ەتەدى, بەسىك جانە باسقا لايىق سىيلىقتار سىيلاۋ. بالالارعا اسىق اتۋ, لاڭگى, توعىزقۇمالاق, بەستەم, دويبى, ارقان تارتىس, قاپ كيىپ جارىسۋ, جاياۋ تارتىس, ساداق اتۋ, كۇرەس, اقسەرەك پەن كوكسەرەك ت.ب. سپورتتىق ويىندار ويناۋىنا ارنايى ورىندار جاسالادى.
بالالارعا ارنالعان شىعارماشىلىق ويىندار: سيۋجەتتى رولدىك ويىندار, تەاتر ويىنى, قۇرىلىس ويىنى, رەجيسسەرلىك ويىندار جانە ۇلتتىق ويىندار ۇيىمداستىرۋ.
ۇلتتىق ويىنشىقتارمەن ۇلتتىق كەيىپكەرلەردى زاماناۋي ترەندتەر مەن ۇزدىك تاجىريبەلەردى قولدانا وتىرىپ دايىنداۋ. بالالاردىڭ ويىنشىقتارىن ۇلتتىق ناقىشتا جاساپ ساتۋ.
جاستار اراسىندا «Asyk party», «Dombyra party», «Baursak party», ەتنومۋزىكا, ۇلتتىق بي كەشتەرىن زاماناۋي فورماتتا وتكىزۋ.
اۋىلدار مەن قالالار تولدەر تويىن وتكىزەدى, بالالارعا ارنالعان كونتسەرتتەر, اۋكتسيوندار, كونكۋرستار, شارالار ۇيىمداستىرىلادى. بالالارعا ارنالعان شارالار, كونتسەرتتەر وتەدى.
21 ناۋرىز – «ۇلى كۇن». كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەسەر كۇنى, اق پەن قارانىڭ ۇيلەسكەن كۇنى. عارىشتىق تەپە-تەڭدىك ءساتى. بالا-شاعامەن تاۋلىك بويى مەرەكەلەپ, شارالار وتكىزىلەدى.
ناۋرىزداما ۇلتتىق سپورتقا ارنالادى. جەر-جەرلەردە, يپپودرومداردا ەرەسەكتەرگە ارنالعان كوكپار, بايگە, قىز قۋ, جامبى اتۋ, اۋدارىسپاق ۇيىمداستىرىلادى. ال بالالاردىڭ اسىق اتۋ, لاڭگى, توعىزقۇمالاق, دويبى, ارقان تارتىس, قاپ كيىپ جارىسۋ, جاياۋ تارتىس, ساداق اتۋ, كۇرەس, اقسەرەك پەن كوكسەرەك ت.ب. سپورتتىق ويىندار ويناۋىنا ارنايى ورىندار جاسالادى.
سونداي-اق وزگە دە سايىستار, ۆەلوشەرۋلەر, «ناۋرىز» ءسوزى جازىلعان اۆتوشەرۋلەردى دە ۇيىمداستىرۋعا بولادى. قوعامدىق كولىك سىرتىنا ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىق ەرتەگىدەگى قاھارمان كەيىپكەرلەر بەينەلەنگەن مۋلتفيلمدەردىڭ جارناماسىن جارنامالاۋدى قولعا الۋ وتە ماڭىزدى. كولىك سىرتىنداعى جارنامالار ارقىلى بالالار ءوز باتىرلارىمىزدى تانيتىن بولادى. وسىلايشا اۆتوكولىكتەر مەن اۆتوبۋستار بەزەندىرىلەدى.
ساحنادا تەاترلاندىرىلعان قويىلىمدار مەن جەرگىلىكتى قالا, اۋدان ونەرپازدارىنىڭ كونتسەرتتىك باعدارلاماسى كوپشىلىككە ۇسىنىلىپ, ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنەن جارىستار جانە تسيركتەردىڭ كوشە قويىلىمدىلىق باعدارلاماسى ۇيىمداستىرىلادى.
سونىمەن قاتار, ناۋرىز مەيرامىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا قىزمەتكەرلەر مەن جۇمىسشىلارعا ماتەريالدىق جانە ماتەريالدىق ەمەس ىنتالاندىرۋ تۇرلەرىن قاراستىرۋ قاجەت. مەملەكەتتىك ماراپاتتار تابىستالادى. سىيلىق جاساۋ ماقساتىندا كوممەرتسيالىق ۇيىمداردىڭ ارنايى «Nauryz سىيلىق» ازىرلەۋىن قامتاماسىز ەتۋى كەرەك. ول ادامداردىڭ قالتاسىنا قاراي ءارتۇرلى باعادا بولعانى ءجون. ۇلتتىق ناقىشتا ديزاينى كەرەمەت قۇتپاراقتارى (وتكرىتكا), ايەلدەرگە ارنالعان جىبەكتەن جاسالعان مويىنشالعىلار, ورامالدار جانە ت.ب. سىيلىقتار دايىنداۋ قاجەت.
كۇنى بويى بولعان مەرەكەلىك ساۋىق-سايران, «باستاڭعى» – باس تاڭدى قارسى الۋ شارالارى, جاستار تاڭ اتقانشا التىباقان اينالاسىندا سايران قۇرىپ, ەرلەر مەن جىگىتتەر «سەلتەتكىزەر» ازىرلەپ, قىز-كەلىنشەكتەر «ۇيقىاشار» دايىندايدى.
بۇل كۇنى تەلەارنالار ءتۇنى بويى ۇزىلمەستەن تاڭ اتقانشا ساۋىق-سايران ۇيىمداستىرادى.
22 ناۋرىز – «باستاڭعى كۇنى». قازاق حالقىنىڭ داستۇرىندە تاڭدى قارسى الۋ «باستاڭعى» عۇرپىمەن جۇزەگە اسقان. بۇل كۇنى جۇرت تاڭ اتقانشا ۇيىقتاماستان, ساعات 7:00-دە باس تاڭدى قارسى الادى. تاڭمەن تالاسا بارلىعى كۇن شاپاعىن قارسى الاتىن تەلەارنالاردا 10 ساعاتتىق «باستاڭعى» تاڭدى قارسى الۋ شاراسى وتكىزىلەدى. جۇرتتىڭ ءبارى تاڭدى قارسى الۋعا ارنايى كيىم ازىرلەيدى, كوستيۋم كيەدى. ەرتە تۇرىپ تاڭدى قارسى الىپ, جاراتقانعا قۇرمەت كورسەتەدى. اق پەن جارىق مول بولسىن دەپ ءبىر-ءبىرىن قۇتتىقتايدى.
وسى ساتتە, پرەزيدەنتتىڭ قۇتتىقتاۋى (بولماسا ەجەلگى ساق-عۇن داستۇرىمەن اتقان تاڭدى قارسى الۋ عۇرپىن جاسايدى) تەلەارنالاردان, ينتەرنەت كەڭىستىكتە بەرىلەدى جانە ونى بارلىق حالىق تىڭداۋى ءۇشىن ناۋرىزدى مەرەكەلەۋگە ارنالعان الاڭداردا LED ەكراندار ورناتىلۋى ءتيىس.
ساقتار داستۇرىمەن قىزىل ماۋىتى كيىنگەن 360 بالدىرعانمەن باس تاڭدى قارسى الۋ شاراسى ءوتىپ, كوشەدە ناۋرىز شەرۋ باستالادى. جامبى اتۋ جارىسىمەن بارلىق سپورت ويىندارى وتەدى. جالپىحالىقتىق تويلاۋ جيىندارى قىدىر اتانىڭ كەلىپ, ىزگى تىلەك ايتىپ, اق باتاسىن بەرۋىمەن باستالۋى كەرەك.
