كەيىنگى جىلدارى ەلىمىزدە وقۋشىلار اراسىندا جالپاق جۇرت تانىمايتىن قالامگەرلەر, انشىلەر, كومپوزيتورلار اتىندا شىعارماشىلىق بايقاۋلار وتكىزۋ بەلەڭ الىپ بارادى. بۇل ساناسى قالىپتاسپاعان بالالاردىڭ تالعامىن ءوسىرۋ ەمەس, ءوشىرۋ دەپ ەسەپتەيمىز. وسىندايدان كەيىن وسكەلەڭ ۇرپاق اسىلى قايسى, جاسىعى قايسى ايىرمايتىن بولادى. بىزدىڭشە, مۇنداي بايقاۋلارعا كەلگەندە جوقتان بار جاساماي, باردى ۇقساتا ءبىلۋ كەرەك. بىراق بىزدە وسى جاعى كەمشىن. بىرەۋلەردىڭ تاقياسىنا تار كەلگەن بە, قىزعانىشتىڭ قىزىل ءيتى تارتقىلادى ما, ايتەۋىر, بىرنەشە جىل بۇرىن ورالحان بوكەي اتىنداعى رەسپۋبليكالىق كوركەمسوز وقۋ شەبەرلەرى بايقاۋى توقتاتىلدى. كۇنى كەشە عانا ەلوردانىڭ الماتى اۋدانىنداعى ا30 جوبالىق كوشەگە كورنەكتى جازۋشى-دراماتۋرگتىڭ اتى بەرىلدى. ورالحان وقۋلارىنىڭ ورالاتىن كەزى دە كەلدى.
الدىمەن بۇل بايقاۋ تاريحىنا توقتالايىق. جازۋشىنىڭ قارىنداسى عاليا بوكەيقىزىنىڭ ايتۋىنشا, 1998 جىلى اقپارات جانە قوعامدىق كەلىسىم ءمينيسترى التىنبەك سارسەنبايۇلى ءتىل مەرەكەسى اياسىندا ورالحان بوكەي وقۋلارىن وتكىزۋدى ۇسىندى. كورنەكتى اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەت بايقاۋ ەرەجەسىن جازدى. كەيىن بۇل ءۇش دەڭگەي بويىنشا وتەتىن ماڭىزدى شاراعا اينالدى. بايقاۋعا قاتىسۋشىلار پوەزيالىق, پروزالىق جانە درامالىق شىعارمالاردان ءۇزىندى وقىدى. ورالحان اتىنداعى بايقاۋ بولعانمەن, مۇندا قازاقستاننىڭ بارلىق قالامگەرلەرىنىڭ شىعارمالارى ناسيحاتتالدى. اتالمىش وقۋلارعا ورالحاننىڭ اتى بەرىلۋىنىڭ دە ءوز ءمانى بار.
جازۋشىنىڭ ءاۋ باستا تاڭداعان ماماندىعى ارتىستىك ەدى. سول ارماندى ارقالانىپ, الماتى كونسەرۆاتورياسىنا وقۋعا تۇسكەنى دە بار. وندا قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى گۇلجان اسپەتوۆامەن بىرگە وقىدى. بىراق اكە-شەشەسى ءارتىس بولۋىنا قارسى شىعىپ, ورالحان قازمۋ-ءدىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە اۋىستى. بىراق بويىنداعى ارتىستىك دارىنىن جوعالتپادى. كوزكورگەندەردىڭ ايتۋىنشا, جازۋشى كەيبىر پوەزيالىق جانە پروزالىق شىعارمالاردى كانىگى ءارتىستەرشە وقىدى. سونىڭ ىشىندە ۇلى ابايدىڭ, لەرمونتوۆتىڭ شىعارمالارى, بەيىمبەت ءمايليننىڭ «شۇعانىڭ بەلگىسى» اڭگىمەسى بولدى.
ورالحان بوكەي اتىنداعى كوركەمسوز وقۋ شەبەرلەرى بايقاۋىندا, شىنىمەن دە, ورالحاننىڭ عانا ەمەس, ەلىمىزدىڭ بارلىق قالامگەرلەرىنىڭ شىعارمالارى وقىلدى. ءبىر اتاپ وتەرلىگى, ورالحان وقۋلارى الدىمەن وبلىستىق, قالالىق دەڭگەيدە وتكىزىلىپ, وندا توپ جارعاندار قورىتىندى رەسپۋبليكالىق كەزەڭگە جىبەرىلەتىن. وسىدان تۋرا 20 جىل بۇرىن ءبىز دە بۇل بايقاۋدىڭ وبلىستىق كەزەڭىنە قاتىسقان ەدىك. سول جىلى قازاقتىڭ ءۇش ارىسى ساكەن سەيفۋللين, بەيىمبەت مايلين جانە ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ 110 جىلدىعى اتاپ ءوتىلدى. بايقاۋعا قاتىسۋشىلارعا وسى قالامگەرلەردىڭ شىعارمالارىنان ءۇزىندى وقۋى دا مىندەتتەلدى. سول كەزدە ءوزىمىز پوەزيادان ءىلياستىڭ «كۇيشى» پوەماسىن, پروزادان ورالحاننىڭ «كەربۇعى» اڭگىمەسىن, دراماتۋرگيادان ساكەننىڭ «قىزىل سۇڭقارلار» پەساسىن تاڭدادىق. بىزبەن قاتار بايقاۋعا قاتىسقاندار «جىر قاعانى» اتانعان جۇماتاي جاقىپباەۆتىڭ ولەڭدەرىن, كورنەكتى اقىن ەسەنعالي راۋشانوۆتىڭ جىرلارىن وقىعانى دا ەسىمىزدە قالىپتى.
جالپى بۇل بايقاۋ 18-35 جاس ارالىعىنداعى جاستار اراسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋ, ءتىل مادەنيەتىن كوتەرۋ, كوركەم ادەبيەتتى ناسيحاتتاۋدى جانداندىرۋ, تالاپتى جانە تالانتتى جاستاردى تابۋ ماقساتىندا وتكىزىلىپ, تالاي دارىنعا ونەرگە, ادەبيەتكە جولداما بەردى. ماسەلەن, 1998 جىلى استانا قالاسىندا وتكەن العاشقى ورالحان وقۋلارىنا قاتىسقان تەمىربەك جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىنىڭ سول كەزدەگى 2-كۋرس ستۋدەنتى كۇنسۇلۋ شاياحمەتوۆا باس جۇلدەنى يەلەندى. قازىر ول تانىمال اكتريسا, دۋبلياج مامانى, مۇحتار اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق دراما تەاترىندا قىزمەت ىستەيدى. «مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى» اتاعىن دا يەلەندى. ال سول بايقاۋدا 1-ورىن العان رايحان قاليولدينا كەيىننەن «دارىن» مەملەكەتتىك جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتاندى, بۇگىندە عابيت مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار جانە جاسوسپىرىمدەر تەاترىنىڭ اكتريساسى, كينو ونەرى ارقىلى دا جۇرتقا تانىس.
عاليا بوكەيقىزى, جازۋشىنىڭ قارىنداسى:
– ورالحان بوكەيدىڭ اتىنا استانا قالاسىندا كوشە بەرىلىپ جاتىر. بيىلعى مامىر ايىنا قاراي سول كوشەنىڭ اشىلۋىن قاراستىرامىز با دەپ وتىرمىز. ويتكەنى قايتىس بولعان كۇنىنە وراي ءبىر ءىس-شارا وتكىزەمىز بە دەگەن وي دا بار. ال ورالحان وقۋلارىن جانداندىرۋ ءارتۇرلى دەڭگەيدە كوتەرىلدى. «استانا اقشامى» گازەتى دە ۇنەمى كوتەرىپ ءجۇر. سىزدەرگە كوپتەن-كوپ راقمەت! بىلتىر «ورالحان وقۋلارى كەرەك» دەپ وقىرماندار تاراپىنان دا, زيالى قاۋىم تاراپىنان دا, استانا, الماتى, وسكەمەن قالالارىندا وتكەن كونفەرەنتسيالار بارىسىندا دا ايتىلدى. سەناتور نۇرتورە ءجۇسىپ تە قوزعادى وسى ماسەلەنى. قازاقستان جازۋشىلار وداعىنا دا حات جازىلدى. بىراق مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنە بايلانىستى بولعاننان كەيىن ءبىر مينيستر كەلەدى, ماسەلە وعان جەتە بەرگەندە اۋىسىپ جاتادى, سول سەبەپتەن مينيسترلىك تاراپىنان ازىرگە ەشقانداي شەشىم قابىلدانعان جوق.
الىبەك اسقاروۆ, جازۋشى, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى:
– وتكەن جىلى ورالحان بوكەيدىڭ 80 جىلدىعى اتاپ ءوتىلدى. ءوزىنىڭ تۋعان جەرى قاتونقاراعايدا, وقىعان مەكتەبىندە, وسكەمەن, استانا قالالارىندا ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلدى. مەرەيتوي نۇكتەسى الماتىدا قويىلدى. وعان بيۋدجەتتەن كوك تيىن جۇمسالمادى, سونىڭ ءبارىن ەلدەگى مەتسەناتتار كوتەردى. ورالحان بوكەي وقۋلارىن وسىدان شيرەك عاسىر بۇرىن التىنبەك سارسەنبايۇلى باستادى. ادەمىلەپ تۇرىپ ەكى ادامنىڭ كونتسەپتسياسى جاسالدى. ءبىرى – ورالحان وقۋلارى, ەكىنشىسى – سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ اتىنداعى جۋرناليستەر اراسىنداعى فۋتبول ءتۋرنيرى. ەكەۋى دە توقتاپ قالدى. كەيىن قوزعاۋ سالىپ, ورالحان وقۋلارى جالعاستى. بىراق مينيسترلەر اۋىسقان سايىن كۇن رايى بۇزىلعانداي قايتادان جوق بولىپ كەتتى. سونى ەندى مينيسترلىككە دە, باسقا وكىلەتتى ورگانعا دا ارتپاي, مەتسەناتتار قولعا الامىز دەپ وتىر. مەن مۇمكىندىگىمشە مۇنى باقىلاۋعا الىپ وتىرمىن. سوندىقتان ورالحان وقۋلارى قايتادان جاڭعىرادى دەپ ويلايمىن.
