ەلىمىزدە قاتەرلى ىسىك دياگنوزى جىل سايىن ورتا ەسەپپەن 600-گە جۋىق بالاعا قويىلادى. وتكەن جىلى العاش رەت 39 مىڭنان استام بالالار ونكولوگيالىق اۋرۋمەن تىركەلگەن.
بالالار ونكولوگياسى – مەديتسينانىڭ كۇردەلى سالالارىنىڭ ءبىرى. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى مالىمەتتەرى بويىنشا, الەمدە جىل سايىن 400 مىڭنان استام بالا مەن 20 جاسقا دەيىنگى جاسوسپىرىمگە وبىر دياگنوزى قويىلادى. بۇل رەتتە جىل سايىن 100 مىڭعا جۋىق بالا وبىردان قايتىس بولادى. بالالار وبىرى ەرەسەكتەر وبىرىنان ستاتيستيكاسى مەن قۇرىلىمى بويىنشا كوپ جاعىنان ەرەكشەلەنەدى. ەرەسەكتەردىڭ اراسىنداعى وكپە, ءسۇت بەزى, ىشەك, قۋىق جانە تاعى باسقا سياقتى تارالعان ونكولوگيالىق اۋرۋلار ءىس جۇزىندە بالالاردا وتە سيرەك كەزدەسەدى. ەلىمىزدە بالالارداعى قاتەرلى ىسىك قۇرىلىمىندا ءبىرىنشى ورىندا قان ءوندىرۋ جۇيەنىڭ اۋرۋلارى – 39%, بۇدان ءارى ورتالىق نەرۆ جۇيەسىنىڭ ىسىكتەرى – 14%, جۇمساق تىندەردىڭ ىسىكتەرى – 9%, ىشپەردە ارتى كەڭىستىگىنىڭ ىسىكتەرى – 8%, بۇيرەك ىسىكتەرى مەن ليمفومالار 6% تۇر. بالالارداعى ونكولوگيالىق اۋرۋلاردى ەمدەۋدىڭ ناتيجەسى كوپتەگەن فاكتورلارعا بايلانىستى, ولاردىڭ ءبىرى – ۋاقتىلى دياگنوز قويۋ. سوندىقتان بالالاردىڭ ونكولوگيالىق اۋرۋلارىنىڭ بەلگىلەرى بويىنشا اقپارات تاراتۋ جانە سونىمەن بىرگە وسى اۋرۋلاردىڭ كوپشىلىگى بۇگىندە ەمدەلەتىنىن كوپشىلىككە جەتكىزۋ ماڭىزدى. ەلىمىزدە بالالار اراسىنداعى ونكولوگيالىق اۋرۋلاردى ەرتە انىقتاۋ كورسەتكىشى جىلما-جىل ارتىپ كەلەدى. سوڭعى 3 جىلدا بۇل كورسەتكىش 41,4%-دان 52%-عا دەيىن ءوستى. جىلىنا ورتاشا ەسەپپەن 500-600 بالادان ونكوگەماتولوگيالىق پاتولوگيا انىقتالادى, ونىڭ 33%-ى – 3 پەن 10 جاس ارالىعىنداعى بالالار. بالالاردىڭ قاتەرلى ىسىك تابىلعاننان كەيىن 5 جىلدان ۇزاق ءومىر ءسۇرۋ كورسەتكىشى 74,6%-عا دەيىن ارتتى. بالالارداعى ونكولوگيانىڭ ەڭ كوپ تارالعان ءتۇرى – قاتەرلى ىسىك اۋرۋىنىڭ جالپى سانىنىڭ 39,3%-ىن قۇرايتىن ءجىتى لەيكەميا. ونكولوگيالىق پاتولوگياسى بار 107 بالانىڭ قابىلداپ جاتقان نەگىزگى ەمى – حيميوتەراپيا, ال حيرۋرگيالىق ەم تۇرلەرى استانا مەن الماتى قالالارىندا جۇرگىزىلۋى. قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا بالالاردىڭ كەيبىر ونكولوگيالىق اۋرۋلارى كەزىندە ەمدەۋدىڭ تيىمدىلىگى 70-90 پايىزدى قۇرايدى. سونداي-اق قاتەرلى ىسىكتىڭ گەنەتيكالىق اقاۋلاردىڭ ناتيجەسىندە پايدا بولاتىن تۇرلەرى دە بار جانە ولاردى ەمدەۋ ناتيجەلەرى ءالى دە جوعارى ەمەس.
سوڭعى 3 جىلدا بۇل كورسەتكىش 41,4%-دان 52%-عا دەيىن ءوستى. جىلىنا ورتاشا ەسەپپەن 500-600 بالادان ونكوگەماتولوگيالىق پاتولوگيا انىقتالادى, ونىڭ 33%-ى – 3 پەن 10 جاس ارالىعىنداعى بالالار. بالالاردىڭ قاتەرلى ىسىك تابىلعاننان كەيىن 5 جىلدان ۇزاق ءومىر ءسۇرۋ كورسەتكىشى 74,6%-عا دەيىن ارتتى. بالالارداعى ونكولوگيانىڭ ەڭ كوپ تارالعان ءتۇرى – قاتەرلى ىسىك اۋرۋىنىڭ جالپى سانىنىڭ 39,3%-ىن قۇرايتىن ءجىتى لەيكەميا
استانا قالاسىنداعى انا مەن بالا ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ – ديانا مۋسينا بالالار ونكوگەماتولوگى. ونىڭ ايتۋىنشا, بالالار ونكولوگياسىنىڭ جالپى قۇرىلىمىندا مي ىسىكتەرى, نەيروبلاستومالار, ليمفومالار جانە رەتينوبلاستومالار باسىم ناۋقاستاردا ءجيى كەزدەسەدى. «العاشقى بەلگىلەر ىسىك تۇرىنە بايلانىستى. كوبىنەسە سيمپتومدار ءجيى كەزدەسەتىن: بۇل السىزدىك, ءجيى سۋىق تيۋ, بەلگىلى ءبىر جەردە اۋىرسىنۋ بولۋى مۇمكىن, ول ءىش, بۋىندار نەمەسە اياقتار, قولدار, زاردەگى قان, ءتىپتى قاراپايىم باس اۋرۋى بولۋى مۇمكىن. بارلىق بەلگىلەر ناقتى ەمەس» دەيدى ديانا قايدارقىزى. ونىڭ پىكىرىنشە, اتا-انا بالاسىن سالالىق مامانداردىڭ ۋاقتىلى تەكسەرۋلەرىنەن ءوتىپ, قاداعالاۋ كەرەك. دارىگەرلەردىڭ, تۇرعىلىقتى جەرىندەگى پەدياترلاردىڭ, اسىرەسە بالالارداعى قاتەرلى ىسىكتىڭ ەرتە دياگنوزىن, ءتىپتى قاراپايىم بولىپ كورىنەتىن بەلگىلەرگە انىقتايتىن كەزدە نازار اۋدارۋ كەرەك.
«وكىنىشكە قاراي, ىسىكتەر وزگەرەدى جانە ولاردى ەمدەۋ بۇرىنعىعا قاراعاندا اۋىر, كەيدە مۇلدەم كومەكتەسپەيدى. ءتىپتى ەمدەلگەننەن كەيىن دە قايتالانۋى مۇمكىن. تاعى دا, ايتىپ كەتەيىن, ارينە, ىسىك تۇرىنە, پروتسەستىڭ ساتىسى مەن تارالۋىنا بايلانىستى. ءبىز ەشقاشان قالپىنا كەلتىرۋگە 100% ۋادە بەرمەيمىز. ويتكەنى ەمدەۋ كەزىندە بالالار ىسىكتىڭ وزىنەن ەمەس, حيميوتەراپيانىڭ اسقىنۋلارىنان قايتىس بولادى. بۇل يممۋنيتەتتى باسۋ, وندا باكتەريالىق نەمەسە ۆيرۋستىق ينفەكتسيا قوسىلادى. ەمدەۋدىڭ 30%-ى كوڭىل-كۇي, ديەتا جانە كۇتىمگە بايلانىستى» دەيدى ديانا مۋسينا.
جالپى, جاس بالادان ونكولوگيالىق اۋرۋدى انىقتاۋ وتە قيىن. سوندىقتان اتا-انالار بالالارىنىڭ دەنساۋلىعىنا وتە مۇقيات بولۋ كەرەك. قاتەرلى ىسىك تەراپياسىنىڭ تيىمدىلىگى ۋاقىتىلى دياگنوز قويۋعا بايلانىستى ەكەنىن ەستە ۇستاعان ءجون.
زەرە امانگەلدينوۆا,
Astana IT University-ءنىڭ ستۋدەنتى
