الاياقتار زاماناۋي IT-تەحنولوگيالار مەن پسيحولوگيالىق ادىستەردى قولدانا وتىرىپ, ازاماتتاردى الداۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرىن ويلاپ تابۋدا. Fingramota.kz سايتىنان الىنعان بۇل ماتەريالدا 2023 جىلى ەڭ كوپ تارالعان الاياقتىق سحەمالارى تۋرالى اڭگىمەلەيمىز.
اقشا جىبەرۋدى سۇراۋ
سوڭعى التى ايدا ەلدە فيشينگتىك شابۋىلدار جيىلەپ كەتتى. الاياقتار WhatsApp مەسسەندجەرىن پايدالانۋشىنىڭ شوتىنا زياندى سىلتەمە ارقىلى قول جەتكىزەدى جانە پايدالانۋشىنىڭ بارلىق كونتاكتىلەرىنە اقشا جىبەرۋدى ءوتىنىپ, مىسالى, قارجىلىق جاعدايىنىڭ قيىن ەكەنىن سىلتاۋراتىپ حابارلاما جىبەرەدى. الاياقتار قاراجاتتى, ارينە, شوتتارعا اۋدارۋدى سۇرايدى. سونداي-اق كۇماندى سىلتەمەنى الاياقتار كونكۋرسقا نەمەسە داۋىس بەرۋگە قاتىسۋ رەتىندە جاسىرا الادى.
ەمتيحان تاپسىرۋسىز جۇرگىزۋشى كۋالىگىنە يە بولۋ
اعىمداعى جىلى الاياقتار ەمتيحان تاپسىرماي-اق جۇرگىزۋشى كۋالىگىن الۋ تۋرالى ۇسىنىسپەن الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن مەسسەندجەرلەردە حابارلاندىرۋلاردى بەلسەندى تۇردە ورنالاستىرا باستادى. بۇل ۇسىنىسقا سەنگەن ازاماتتار بارلىق تالاپتاردى بىردەن ورىنداي باستايدى: قۇجات الۋ ءۇشىن اقشانى جانە جەكە دەرەكتەرىن جىبەردى. بىراق اقشانى العاننان كەيىن الاياقتار تەلەفوندارىن وشىرەدى جانە الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن مەسسەندجەرلەردەگى حابارلامالارعا جاۋاپ بەرمەيدى. جۇرگىزۋشى كۋالىگىن ەمتيحان تاپسىرعاننان كەيىن عانا الۋعا بولاتىندىعىن ءاردايىم ەستە ۇستاعان ءجون.
قايىرىمدىلىقتى جەلەۋ ەتە وتىرىپ جاسالاتىن الاياقتىق
سوڭعى ۋاقىتتا قايىرىمدىلىق قىزمەتى وتە وزەكتى بولدى, ويتكەنى اتاقتى ادامدار مەن بلوگەرلەر قايىرىمدىلىقپەن اينالىسا باستادى. ولار اقشا جيناۋ ناۋقاندارىن اشادى, ءتۇرلى اكتسيالارعا قاتىسادى, قاجەتتى اقشانى جيناۋ ءۇشىن تىكەلەي ەفيرگە شىعادى. اتاقتى ادامداردىڭ باستامالارى دا الاياقتاردىڭ نازارىنان تىس قالعان جوق. ولار بالالاردىڭ ينتەرنەتتەن الىنعان فوتوسۋرەتتەرىن پايدالانادى, ولارعا جالعان ءومىرباياندار جاسايدى, قولدانىستاعى بارلارىمەن ارالاسىپ كەتپەۋ ءۇشىن جاڭادان قور قۇرادى. كەيبىرەۋلەرى ءتىپتى سالماقتى كورىنۋ ءۇشىن, قورىقپاستان جۇمىس ىستەپ جاتقان قورلاردى كورسەتىپ قويادى. سونداي-اق الاياقتار قوردان بالانىڭ سۋرەتى مەن تاريحىن كوشىرە الادى, بىراق استىنا ءوز دەرەكتەمەلەرىن قويادى. ەگەر ادامدار الدىمەن ونىڭ تاريحىمەن تانىسىپ, تەكسەرىپ العان كۇننىڭ وزىندە, ونىڭ دەرەكتەمەلەرىن نازاردان تىس قالدىرۋى مۇمكىن, ناتيجەسىندە اقشا الاياقتارعا كەتەدى.
الاياقتارعا قارسى ءىس-قيمىل بويىنشا پراكتيكالىق كەڭەستەر:
- ادەتتە قاراپايىم بولىپ كورىنەتىن جانە ەڭ ماڭىزدى ءبىرىنشى قاعيدا – قانداي ۋادە بەرسە دە, جەكە دەرەكتەرىڭىز بەن اقشاڭىزدى بوگدە ادامدارعا بەرمەڭىز.
- الاياقتىق تۋرالى جاڭالىقتار توپتاماسىنا سالعىرت قاراماڭىز: نەعۇرلىم كوپ نارسە بىلسەڭىز, الاياقتاردىڭ قارماعىنا ءتۇسۋ تاۋەكەلى سونشالىقتى تومەن بولادى.
- ادەتتە بالالارعا داۋىس بەرۋ, ۇتىستار ويناتۋ, ۆيكتورينالار جانە ت.س.س. اتىن جامىلاتىن كۇماندى سىلتەمەلەر بويىنشا وتپەڭىز. ول جەرگە ەشقاشان جەكە دەرەكتەرىڭىزدى ەنگىزبەڭىز.
- ءوزىڭىزدىڭ WhatsApp-اككاۋنتىڭىزعا بايلانىستىرىلعان قۇرىلعىنى تەكسەرۋدى ادەتكە اينالدىرىڭىز. ەگەر تانىس ەمەس قۇرىلعىنى كورسەڭىز ونى بىردەن اجىراتىڭىز. بۇل ءۇشىن مىنا الگوريتمدى ورىنداۋ قاجەت: WhatsApp-تا جوعارعى وڭ بۇرىشتاعى ءۇش نۇكتەنى باسىڭىز جانە «بايلانىستىرىلعان قۇرىلعىلاردى» باسىڭىز. سىزگە تيەسىلى ەمەس بايلانىستىرىلعان قۇرىلعىنى كورىسىمەن «شىعۋدى» باسىپ, ودان شىعىپ كەتىڭىز.
- زاڭدى اينالىپ ءوتىپ, بىردەڭە جاساپ بەرەمىز دەگەن ۋادەلەرگە سەنبەڭىز. مىسالى, جۇرگىزۋشى كۋالىگىن مامانداندىرىلعان حقكو-دا عانا جانە ەمتيحانداردان ءساتتى وتكەننەن كەيىن عانا الۋعا بولادى. ولاردى جەكە تۇلعالار نەمەسە كومپانيالار ەمەس, ۋاكىلەتتى ورگان عانا بەرەدى.
- قانداي دا ءبىر قۇجاتتى رەسىمدەۋدى شەشە وتىرىپ, ولاردى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ رەسمي اككاۋنتتارىنان الۋ تەتىگىن مۇقيات زەردەلەڭىز, سول كەزدە الاياقتار ءسىزدى الداي المايدى.
- الەۋمەتتىك جەلىلەردە بالانى ەمدەۋگە اقشا جيناۋ تۋرالى حابارلامانى كورسەڭىز, ىلەسپە قۇجاتتارىن مۇقيات زەردەلەڭىز. ەگەر ناقتى قور كورسەتىلسە, ونىڭ سايتىنا كىرىپ, بالا ولاردىڭ بازاسىندا راسىمەن دە بار-جوعىن تەكسەرىڭىز. سونداي-اق بالالاردىڭ سۋرەتتەرىن براۋزەرلەر ارقىلى تەكسەرىڭىز, الاياقتار سۋرەتتى جاي عانا ۇرلاپ سالۋلارى دا ىقتيمال.
- قايىرىمدىلىققا جەكە ءنومىر بويىنشا اقشا اۋدارماۋعا تىرىسىڭىز, دەرەكتەمەلەرىن سۇراپ, ولاردى تەكسەرىڭىز. بالالاردىڭ اتا-اناسى نەمەسە جانۋارلارعا ارنالعان پاناجاي يەلەرى اقشانى نەعۇرلىم جىلدام جيناۋ ءۇشىن راسىمەن ءوز نومىرلەرىن قوسا بەرۋلەرى ىقتيمال, الايدا مۇنداي جاعدايدا اقپاراتتى مۇقيات تەكسەرىڭىز.
وزىڭىزگە جانە اقشاڭىزعا ساق بولىڭىز!
