2023 جىلى ەلوردادا ورىن العان ەلەۋلى وقيعالاردى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز
ەلورداعا – 25 جىل
ەلدەگى باستى وقيعانىڭ ءبىرى – استاناعا 25 جىل تولدى. ايتۋلى داتاعا بايلانىستى ەلوردا تورىندە جۇزدەگەن مادەني جانە سپورتتىق ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلىپ, ەلوردالىقتار مەن قالا قوناقتارىنا مەرەكەلىك كوڭىل-كۇي سىيلادى. ارينە, ءىس-شارالار ءارتۇرلى دەڭگەيدە ءوتتى. ىشىندەگى اۋقىمدىسى – «استانا – بولاشاق قالاسى» اتتى باۋىرلاس قالالار اكىمدەرىنىڭ فورۋمى بولدى.
فورۋم اياسىندا پانەلدىك سەسسياسى ءوتىپ, ەلدىڭ باس قالاسىن عالىمدار, ينجەنەرلەر, ساۋلەتشىلەر, ديزاينەرلەر قاتىسىپ, باس قالانى كوركەيتۋگە قاتىستى يدەياسىن ۇسىندى. «حالىقارالىق باعدارلامالار ورتالىعى» مەن «IDP IELTS Kazakhstan» ەمتيحان ورتالىعى اراسىندا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويدى.
جاڭا باس جوسپار
استانا قالاسىنىڭ 2035 جىلعا دەيىنگى باس جوسپارى بەكىتىلدى. باس قالانىڭ اۋەلگى باس جوسپارىن جاپون ساۋلەتشىسى كيسيو كۋروكاۆا تۇزگەنى بەلگىلى.
ەلوردا ۇزدىكسىز دامىپ, جاڭا عيماراتتار پايدا بولىپ, حالىق سانى جىل سايىن كوبەيىپ, بۇعان دەيىن باس جوسپار ءۇش رەت 2009, 2011, 2016 جىلى وزگەرتىلدى. اۋەلگى باس جوسپاردا 2030 جىلعا قاراي استانادا حالىق سانى 800 مىڭ ادامدى قۇرايدى دەپ بولجانعان بولسا, 2016 جىلعى قولدانىستاعى باس جوسپار 2030 جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە 1 ملن 220 مىڭ ادامعا ەسەپتەلدى. دەگەنمەن 2022 جىلدىڭ باسىندا قالا حالقى 1 ملن 240 مىڭ تۇرعىنعا جەتتى. قالا حالقىنىڭ جىل سايىنعى ءوسىمى 2025 جىلعا قاراي 60 مىڭ ادامدى, ال 2035 جىلعا قاراي 80 مىڭعا جۋىق ادامعا كوبەيىپ, 2025 جىلعا قاراي استانا حالقىنىڭ سانى 1 ملن 480 مىڭ تۇرعىندى, 2035 جىلعا قاراي 2 ملن 275 مىڭ ادامدى قۇرايدى دەپ كۇتىلەدى.
حالىق سانىنىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم: مەكتەپتەر, بالاباقشالار, ەمحانالار, اۋرۋحانالار, سپورت كەشەندەرى, سونداي-اق كوپىرلەر سالۋ, جولداردى كەڭەيتۋ سىندى جۇمىستاردى جۇيەلەي ءتۇسۋ كەرەك. باس جوسپار وسىنداي اۋقىمدى جۇمىستاردى قامتىپ وتىر.
№3 جەو ىسكە قوسىلدى
قۇرىلىسى ۇزاققا سوزىلعان №3 جەو ىسكە قوسىلدى. جىلۋ ەلەكتر ورتالىعى باس قالانى 440 گكال/ساعاتپەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. جىلىتۋ كەشەنىنىڭ № 3 جەو ءبىرىنشى كەزەڭىنىڭ قۇرىلىسى قازان ايىندا اياقتالدى. نىسان وسى كەزدەن باستاپ قالاعا جىلۋ بەرە باستادى. № 3 جەو سول جاعالاۋدىڭ ءبىر بولىگىن جانە قۇرىلىس جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتقان جاڭا اۋدانداردى جىلۋمەن قامتيدى.
سول سياقتى جاڭا «وڭتۇستىك-شىعىس» گاز جىلۋ ستانتسياسى ىسكە قوسىلدى. بۇل گاز جىلۋ ستانتسياسى «باعىستان», «مىڭجىلدىق اللەياسى» تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى اۋداندارىن, قالانىڭ سول جاعالاۋىن جىلۋمەن قامتاماسىز ەتەدى. سونداي-اق جەلتوقسان ايىندا قۋاتتىلىعى 350 گكال/ساع بولاتىن «تۇران» گاز جىلۋ ستانتسياسىنىڭ 1-كەزەڭى ىسكە قوسىلدى. وسىلايشا, ءۇش نىساننىڭ قۋات كۇشى 1140 گكال/ساع قۇرادى.
نۇرا – جاڭا اۋدان
استانا قالاسىنىڭ حالىق سانى ارتۋىمەن قاتار, تەرريتوريالىق اۋماعى كەڭەيىپ, جاڭا تۇرعىن ءۇي كۆارتالدارى بوي كوتەرۋدە. بۇل جاڭا اۋدان اشۋدىڭ ماڭىزىن كورسەتەدى. استانا قالاسىنداعى جاڭا اۋدانعا «نۇرا» اتاۋى بەرىلدى.
جاڭا اۋداننىڭ اۋماعى 19 336 گەكتاردى قۇرايدى. ول ەسىل وزەنىنىڭ بويىمەن قالانىڭ باتىس بولىگىندە شىعىسقا قاراي قابانباي باتىر داڭعىلىنا دەيىن, ودان ءارى قابانباي باتىر داڭعىلىنىڭ تاق جاعىمەن جانە قارقارالى تاس جولىنىڭ باتىس جاعى مەن قالانىڭ وڭتۇستىگىنە قاراي ورنالاسقان.
جاڭا اۋدان اكىمىنىڭ مىندەتى كوپ. اسىرەسە, تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىندە ويىن الاڭدارىن قۇرىپ, جايلى قالاعا ۇلەس قوسۋ ءۇشىن تىنىمسىز ەڭبەك ەتۋى ءتيىس.
كوپ كۇتكەن كوپىر
تاۋەلسىزدىك داڭعىلى بويىندا جاڭا كوپىر اشىلىپ, قازىردىڭ وزىندە قالا تۇرعىندارى اراسىندا ۇلكەن سۇرانىسقا يە بولدى. مىسالى, ماڭگىلىك ەل داڭعىلى 20 پايىزعا, سارايشىق كوشەسى مەن ۇلى دالا كوپىرى تيىسىنشە 15 پايىزعا جەڭىلدەدى. سونداي-اق كەرەي-جانىبەك حاندار, ءال-فارابي كوشەلەرى جانە ۇلى دالا داڭعىلى بويىنشا ترافيك جاندانۋدا.
بۇدان باسقا, جاڭا كوپىر الماتى مەن ەسىل اۋدانى اراسىنداعى قوسىمشا بايلانىستى قامتاماسىز ەتەدى. كوپىر سول جاعالاۋدى تاۋەلسىزدىك داڭعىلىمەن, جاڭا تەمىرجول ۆوكزالىمەن, قوشقارباەۆ داڭعىلىمەن, ناجىمەدەنوۆ كوشەسىمەن, ازىرەت سۇلتان مەشىتىمەن, بايتۇرسىنوۆ, قورداي, ايناكول كوشەسىمەن, مومىشۇلى داڭعىلىمەن جانە تاعى باسقا قوسىمشا بايلانىستى قامتاماسىز ەتەدى.
سۋ تاپشىلىعى بولمايدى
جاز ايلارىندا سۋ تاپشىلىعى ورىن العانى بەلگىلى. سوعان بايلانىستى قالا اكىمى سۋ تاپشىلىعىن شەشۋگە بەل بۋىپ, ماۋسىم ايىندا استانا سۋ قويماسىنان قوسىمشا قۇبىر جەلىسى ىسكە قوسىلدى. بۇل قوسىمشا تاۋلىگىنە 90 مىڭ تەكشە مەتر سۋ بەرەدى. ءۇشىنشى سورعى-سۇزگى ستانساسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. قازىر ەلوردادا سۋ تاپشىلىعى جوق. كەلەشەكتە سۋ تاپشىلىعى بولماۋ ءۇشىن سۋ قۇبىرىنىڭ ەكىنشى جەلىسىن تارتۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە. نۇرا جەراستى سۋى كەن ورنىنىڭ سۋ قۇبىرىن جوبالاۋ, سونداي-اق تەلمان سورعى ستانساسىن كەڭەيتۋ جوباسى اياقتالۋدا. بۇل جوبالار 2030 جىلعا دەيىن قالانى تۇراقتى سۋمەن قامتۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
قونىس تويى – قۋانىش تويى
ەلوردانىڭ سول جاعالاۋىندا ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىس كەشەندەرى كوپتەپ بوي كوتەردى. اسىرەسە تارتىمدى, تالعامدى تۇرعىن ءۇي كۆارتالدارىمەن ماقتانۋعا بولادى. دەگەنمەن ۇلەسكەرلەردى كوپتەن كۇتكەن تۇرعىن ۇيلەر دە از ەمەس. بيىل ەلوردادا قۇرىلىسى ۇزاققا سوزىلعان 30-دان اسا تۇرعىن ءۇي كەشەنى پايدالانۋعا بەرىلدى.
تۇرعىندارى پاتەر كىلتىن العان «التىن بۇلاق» تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ قۇرىلىسى سوناۋ 2014 جىلى باستالعان-دى. 5 بلوكپەن سالىنۋى ۇيگە 400-گە جۋىق ۇلەسكەر قارجىسىن سالدى. تۇرعىن ءۇي كەشەنىن وتكىزگەن كەزدە قۇرىلىسىنىڭ 20 پايىزى عانا اياقتالدى. وسىلايشا, تۇرعىن ءۇي كەشەنىندە اۋقىمدى جۇمىس جۇرگىزىلدى, سەبەبى قۇرىلىسىنان بولەك گاراجداردى ساتىپ الۋ, ينجەنەرلىك جەلىلەردى تولىقتاي ورناتۋ, قۇجاتتاردى رەتكە كەلتىرۋ جانە تاعى باسقاسى كەرەك بولدى. رەسپۋبليكا كۇنىندە 2, 3, 4 بلوك ۇلەسكەرلەرى پاتەر كىلتىن الدى.
استانا قالاسىنىڭ اكىمى جەڭىس قاسىمبەك مالىمدەگەندەي, جىل باسىندا 4 مىڭنان استام ۇلەسكەردىڭ باسپاناسىن قامتىعان 16 پروبلەمالىق وبەكت انىقتالىپ, 3,6 مىڭعا جۋىق سالىمشىعا پاتەر كىلتى بەرىلدى. كەلەر جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا قالعان ۇلەسكەرلەرگە پاتەر كىلتى تابىستالادى.
«سانا» سەرگەكتىكتى قولدايدى
جاڭادان اشىلعان نۇرا اۋدانىندا «سانا» وقۋشىلار سارايى ەسىگىن اشتى. 7500 شارشى مەتردى قۇرايتىن ورتالىق ءبىر مەزگىلدە ساعاتىنا 700 وقۋشىنى قابىلداي الادى.
«سانا» جاڭا ۇرپاق ورتالىعى – مەكتەپ وقۋشىلارىنا قوسىمشا ءبىلىم بەرۋگە, ونەرگە باۋلۋعا ارنالعان نىسان. بيىك ءارى ءساندى عيمارات زاماناۋي تەحنولوگيالارمەن, ساپالى قۇرىلىس ماتەريالدارىمەن بوي كوتەرىپ, بارلىق قاجەتتى قۇرال-جابدىقپەن جاساقتالدى.
وقۋشىلار سارايىندا 56 باعىت بويىنشا 50-دەن استام ۇيىرمە قىزمەت كورسەتەدى. نەگىزگى باعىتتار – الەۋمەتتىك عىلىمدار, روبوتوتەحنيكا, جاساندى ينتەللەكت, قولونەر, بەينەلەۋ, مۋزىكا جانە بي ونەرى. ساباق ۋاقىتى ءارتۇرلى – 50, 60, 80 مينۋت بولادى.
جالپى 2029 جىلعا دەيىن جەرگىلىكتى بيۋدجەت جانە مەملەكەتتىك-جەكەشەلىك ارىپتەستىك اياسىندا 15 زاماناۋي وقۋشىلار سارايىن سالۋ جوسپارلاندى. 2024 جىلى قالانىڭ ءار اۋدانىندا بەس وقۋشىلار سارايىنىڭ قۇرىلىسى باستالادى.
زابيكۋلينگە ەسكەرتكىش قويىلدى
№6 مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ اۋماعىندا ەرلىكپەن قازا تاپقان ەلوردالىق ءورت ءسوندىرۋشى اسقار زابيكۋليننىڭ قۇرمەتىنە ەسكەرتكىش بوي كوتەردى.
ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا جانە №6 مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ بولىمىنە اسقار زابيكۋليننىڭ ەسىمى بەرىلۋىنە توتەنشە جاعدايلار ءمينيسترى سىرىم ءشارىپحانوۆ, ەلوردا اكىمى جەڭىس قاسىمبەك, گارنيزون باسشىلىعى مەن جەكە قۇرامى, ازاماتتىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ارداگەرلەرى, اسقاردىڭ تۋىستارى مەن جاقىندارى قاتىستى.
ءىس-شارا قوناقتارى بەيبىت كۇننىڭ باتىرى تۋرالى ەستەلىگىمەن ءبولىسىپ, ەلىمىز تىنىش, جۇرتىمىز امان بولسىن دەگەن تىلەك تىلەدى. زابيكۋلينگە ارنالعان ەسكەرتكىش ەڭبەك ادامىن ۇلىقتاپ, ەرلىككە تاعزىم ەتتى.
مەدياحولدينگتىڭ باستامالارى
رەسپۋبليكا كۇنىنە جانە استانانىڭ 25 جىلدىعىنا وراي «Elorda Aqparat» مەدياسەرىكتەستىگى جۋرناليستەر مەن قالامگەرلەر اراسىندا بيليارد ءتۋرنيرىن ەكىنشى جىل قاتارىنان وتكىزدى. مەديا سالاسى ماماندارىنىڭ باسىن قوساتىن الاڭدا جازۋشى قويشىعارا سالعاراۇلى ارنايى قوناق رەتىندە قاتىستى. پارلامەنت دەپۋتاتتارى, مەديامەنەدجەرلەر, جۋرناليستەر, ءباسپاسوز وكىلدەرىنەن قۇرالعان 32 ويىنشى قاتىستى.
«Elorda Aqparat» جشس ۇيىمداستىرعان ءىس-شارالارى مۇنىمەن شەكتەلمەيدى. «مەكتەپ جانە مەدياساۋاتتىلىق» جوباسى اياسىندا قالاداعى 50-گە جۋىق مەكتەپكە سەرىكتەستىك باسشىلارى مەن جۋرناليستەر ارنايى بارىپ, جاس وقىرماندارمەن كەزدەسىپ, اقپاراتتىق ساۋاتتىلىق, اقپاراتتىق مادەنيەت, مەديامادەنيەت سىندى تاقىرىپتا وي الماسىپ, پىكىرلەستى.
«ەل جۇرەگى – ەلوردا» شىعارمالار بايقاۋىنا ەلورداداعى 40-تان اسا مەكتەپتەن 200-دەن اسا وقۋشى قاتىستى. بايقاۋ ۇزدىكتەرى ءال-فارابي اتىنداعى وقۋشىلار سارايىندا ماراپاتتالدى.
