تۇركىستان ولكەسى مەن قازاق جەرىندەگى ساياسي قىزمەتىندە جارقىراي تانىلعان سۇلتانبەك قوجانوۆ شىن مانىندە جەكە حاريزماسى مىقتى ەليتالىق تۇلعا بولا الدى. ونىڭ ءوز توڭىرەگىنە ۇلتتىق ەليتا وكىلدەرىن توپتاستىرىپ, ولاردى ورتاق يدەياعا جۇمىلدىرا الۋى جەكە باسىنىڭ مۇددەسىنەن مەملەكەت مۇددەسىن جوعارى قوياتىن بيىك ازاماتتىق جانە ساياسي كرەدوسىن ايقىندايدى.
ۇلتتىق مەملەكەتتىلىك قالىپتاستىرۋ جولىندا ول قازاقتىڭ نەبىر يگى جاقسىلارىمەن يدەيالاس, پىكىرلەس, مۇددەلەس نەمەسە قاراما-قارسى كوزقاراستا بولسا دا قويان-قولتىق قىزمەت ىستەدى. وسىعان بايلانىستى قوجانوۆ – شوقاي, قوجانوۆ – مەڭدەشوۆ, قوجانوۆ – سادۋاقاسوۆ, قوجانوۆ – رىسقۇلوۆ, قوجانوۆ – تورەقۇلوۆ, قوجانوۆ – جۇماباەۆ, قوجانوۆ – دۋلاتوۆ, قوجانوۆ – اسفەندياروۆ قارىم-قاتىناستارى بارىنشا جەمىستى بولدى. سولاردىڭ اراسىنان «الەم تانىعان تۇلعا» (كوشىم ەسماعامبەتوۆ) مۇستافا شوقايمەن بايلانىسىن قايراتكەردىڭ ۇلتجاندى تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتكەن باستاۋ رەتىندە باعالاي الامىز.
تۇركىستان مۇعالىمدەر سەمينارياسىنىڭ ستۋدەنتى سۇلتانبەكتىڭ ساياسي كۇرەسكە ارالاسۋى 1916-1917 جج. تاشكەنت قالاسىندا جۇمىس ىستەگەن قازاق زيالىلارىنىڭ «كەڭەس» اتتى استىرتىن ساياسي ۇيىرمەسىنەن باستالدى. شوقاي مەن قوجانوۆتىڭ قارىم-قاتىناسىندا تۇركىستان ولكەسىندەگى العاشقى تاۋەلسىز قازاق گازەتى «بىرلىك تۋى» گازەتىنىڭ الار ورنى ەرەكشە. گازەت 1917 جىلدىڭ 24 ماۋسىمنان 1918 جىلدىڭ ءساۋىر ايىنىڭ ورتاسىنا دەيىن تاشكەنت قالاسىندا شىعىپ تۇرعان. «كەڭەس» ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرى كولباي توگىسوۆتىڭ رەداكتورلىعىمەن تاشكەنتتە شىعىپ تۇرعان «الاش» گازەتىنىڭ نەگىزىندە جاڭا باسىلىم شىعارۋدى ويلاستىرىپ, س.قوجانوۆتى ك.توگىسوۆپەن كەلىسسوز جۇرگىزۋگە جىبەردى. بىراق ك.توگىسوۆ «الاش» گازەتىنەن ايىرىلعىسى كەلمەيتىندىگىن تانىتقان سوڭ ۇيىم مۇشەلەرى سەرىكتىك اشىپ, «بىرلىك تۋى» اتتى جەكە گازەت شىعارۋ جونىندە شەشىم قابىلدايدى. كەيىننەن ۇيىرمە بيۋروسىنىڭ ۇيعارىمىمەن گازەتتىڭ شىعارۋشىسى ق.بولعانباەۆ بولدى. گازەتتى شىعارۋ ىسىنە م.شوقاي رەداكتور رەتىندە اتسالىستى. گازەت 1917 ج. 26 قاراشادا قوقان قالاسىندا وتكەن بۇكىلتۇركىستان مۇسىلماندارىنىڭ ءىV سەزى جاريالاعان تۇركىستان مۇحتارياتىنىڭ وزبەك تىلىندەگى «ۇلۇع تۋركيستون», ورىس تىلىندەگى «گولوس تۋركەستانا» گازەتتەرىمەن بىرگە قازاق تىلىندەگى ءباسپاسوز ورگانى بولىپ بەكىتىلدى.
وسى سەزگە قاتىسقان س.قوجانوۆ گازەتتە «تۇركىستاندا ورىس سيەزدەرى», «تۇركىستاننان» اتتى ماقالالار جاريالادى. 1917 ج. 24 ماۋسىمنان شىعا باستاعان گازەتتىڭ العاشقى ەكى سانىنا م.شوقاي, ودان كەيىنگى ون ءۇش سانىنا ح.بولعانباەۆ, ون التىنشى سانىنان باستاپ س.قوجانوۆ رەداكتورلىق جاسادى, بارلىعى 29 سانى جارىق كوردى. گازەت كەڭەستىك بيلىكتىڭ ورنىعۋىمەن قىسىمشىلىققا ءتۇسىپ, جابىلدى.
س.قوجانوۆتىڭ قوعامدىق-ساياسي قىزمەتى ۇلتقا قىزمەت ەتۋدىڭ جارقىن ۇلىگىسى بولدى. ول ايتىس-تارتىسپەن, قيتۇرقىلىعى مول ساياسي كۇرەسپەن وتكەن سان-سالالى قىزمەتىندە توپتىق, ايماقتىق, ءتىپتى تاپتىق مۇددەلەردىڭ دەڭگەيىندە قالىپ قويماي اركەز ۇلتتىق, مەملەكەتتىك بيىكتەن تابىلدى
شوقاي مەن قوجانوۆتىڭ قارىم-قاتىناستارىندا 1917 ج. 2-5 تامىز ارالىعىندا تاشكەنت قالاسىندا وتكەن تۇركىستان ولكەسىندەگى قازاق حالقى وكىلدەرىنىڭ سەزى دە ەرەكشە ورىن الادى. سەزگە سىرداريا, جەتىسۋ, سامارقاند, فەرعانا وبلىستارىنان 82 وكىل قاتىستى. دەلەگاتتار قاتارىندا ق.سارمولداەۆ, ق.قوجىقوۆ, ءا.كەنەسارين, س.اسپاندياروۆ, م.تىنىشباەۆ, ق.الىمبەكوۆ, ي.قاسىموۆ سەكىلدى سەكىلدى قايراتكەرلەر بولدى. سەزد تورالقاسىنا قۇرمەتتى توراعا بولىپ سەيدجاعىپار اسپانديروۆ, توراعالىققا م.تىنىشپاەۆ, ونىڭ ورىنباسارلارى بولىپ الدابەك مانگەلدين مەن يبراگيم قاسىموۆ, مۇشەلەرى بولىپ قوڭىرقوجا قوجىقوۆ, سەرىكباي اقاەۆ, ءازىمحان كەنەسارين جانە سادىق وتەگەنوۆتەر, حاتشىلىققا زۇلقارناين سەيدالين, شاحماردان كاپسالياموۆ جانە سۇلتانبەك قوجانوۆتار سايلاندى. سەزد كۇن تارتىبىنە بارلىعى 18 ماسەلە ۇسىنىلدى. بۇكىلرەسەيلىك قۇرىلتاي جينالىسىنا دەپۋتاتتىققا كانديدات رەتىندە سەزد اتىنان 15 ادام, سونىڭ اراسىندا م.شوقايمەن بىرگە س.قوجانوۆ تا ۇسىنىلعان. دەلەگاتتار تۇركىستان ولكەسىندە جانە ونىڭ وبلىستارى مەن ۋەزدەرىندە قازاق-قىرعىز كەڭەسى اشىلسىن دەگەن ۇيعارىم جاساپ, سىرداريا وبلىستىق قازاق كەڭەسىنىڭ قۇرامىنا س.وتەگەنوۆ, ءا.كوتىباروۆ, ي.قاسىموۆ, ت.رىسقۇلوۆ, س.قوجانوۆتار سايلاندى.
1917 ج. قاڭتاردىڭ 6-9 ارالىعىندا تۇركىستان قالاسىندا الاشوردا ۇكىمەتى ارنايى ۇيىمداستىرعان سىرداريا وبلىسى قازاقتارىنىڭ سەزى دە شوقاي – قوجانوۆ قارىم-قاتىناسىنان حابار بەرەدى. سەزگە 82 وكىل جينالعان. ولاردىڭ قۇرامىندا پەروۆسك, اۋليەاتا, تاشكەنت, قازالى, چەرنياەۆ, تۇركىستان ۋەزدەرىنەن وكىلدەر بولدى. سەزدە الاش زيالىلارى ۇلتتىق مەملەكەتتىلىكتىڭ اسا ماڭىزدى بەلگىسى – تەرريتوريالىق قول جەتكىزۋ يدەياسىن كوتەردى. 5-13 جەلتوقسان 1917 ج. ورىنبور قالاسىندا وتكەن جالپى قازاق-قىرعىز سەزىنىڭ تۇركىستان قازاقتارىن الاش اۆتونومياسىنا قوسۋ ماسەلەسى شەشىمىن تابا الماعان سەبەپتى وسى سەزدى شاقىرۋعا شەشىم قابىلدانىپ, ءا.بوكەيحانوۆ پەن م.شوقايدىڭ «قازاق» جانە «بىرلىك تۋى» (№17 1917 ج. 14 جەلتوقسانى) گازەتتەرىندە جاريالانعان «سىرداريا وبلىستىق سەزىن شاقىرۋ تۋرالى» جەدەلحاتىندا «سەزگە بولىس باسى ءبىر كىسىنىڭ ۇستىنە مىنا كىسىلەر ارنالىپ شاقىرىلدى» دەپ ارنايى ءتىزىم ۇسىنعان. سەزدىڭ ۇيىمداستىرۋ جۇمىسىندا تۇركىستان توڭىرەگىندە تۋىپ وسكەن س.وتەگەنوۆ, س.قوجانوۆ, ق.قوجىقوۆ جانە س.الدابەرگەنوۆتەر بەلسەنە قىزمەت جاساعان. س.قوجانوۆ سەزدە سويلەگەن سوزىندە جيىن «بىرلىك تۋى» گازەتىنىڭ يدەياسى نەگىزىندە بولدى جانە ونىڭ بولشەۆيكتەرمەن بىتىسپەستىگىن تانىتتى» دەدى. سەزدە سىرداريا قازاقتارى قوسىلعاندا الاش اۆتونومياسىنىڭ استاناسى تۇركىستان قالاسى بولادى دەپ شەشىم قابىلدانعاندىعىن دا ايتا كەتۋىمىز كەرەك.
س.قوجانوۆتىڭ تۇركىستان ولكەسىندە سىرداريا وبلاتكومىنىڭ توراعاسى, ىشكى ىستەر, حالىق اعارتۋ, جەر-سۋ ىستەرى حالكومى, تۇركاتكوم توراعاسىنىڭ ورىنباسارى, توراعاسى, رك(ب)پ وك ورتاازيالىق بيۋروسىنىڭ مۇشەسى بولىپ قىزمەت ىستەدى. بىرىڭعاي پارتيالىق ساياساتتىڭ سويىلىن سوققان كەيبىر قايراتكەرلەردەن ەرەكشەلىگى وسى قىزمەتتەرىندە ول الاشتىق نەگىزدەگى ۇلتتىق يدەيادان ءبىر ءسات تە قول ۇزگەن ەمەس.
الاشتىق يدەيانىڭ كەڭەستىك بيلىك جاعدايىندا جالعاسىن تاپقاندىعىنا ولكەدەگى قازاق وبلىستارىندا جەر-سۋ رەفورماسىنىڭ ۇلتتىق مۇددە تۇرعىسىندا ءساتتى جۇرگىزىلۋى جارقىن مىسال بولادى. وسى جەر-سۋ رەفورماسىنىڭ باسى-قاسىندا جەر ىستەرى حالكومى, الاششىل قايراتكەر سۇلتانبەك قوجانوۆ تۇردى. ي.ستالين 1922 ج. 17 شىلدەسىندە ورتاازيالىق بيۋرونىڭ حاتشىسى زەلەنسكيگە, كوشىرمەسىن قوجانوۆقا ارناپ جولداعان جەدەلحاتتا «رۋدزۋتاكتىڭ ءۇش قايتارا شاقىرۋىنان ءتۇرلى سەبەپتەرمەن جالتارعان قوجانوۆ جەتىسۋدا كوشىرىپ جىبەرۋ (قونىستانۋشىلاردى – اۆت.) مەن تۇتقىنعا الۋدى جالعاستىرۋدا. تەز ارادا جەتىسۋدا كوشىرىپ جىبەرۋ اتاۋلىنى توقتاتىپ, قوجانوۆتى تۇسىنىك بەرۋ ءۇشىن ماسكەۋگە جىبەرىڭىز» دەيدى. قونىستانۋشىلار ءۇشىن تارتىپ الىنعان جەرلەردى ءوز يەلەرى – قازاقتارعا قايتارۋ تۋرالى الاشتىق يدەيانى كەڭەستىك بيلىكتىڭ ساياساتىن پايدالانىپ, باتىل ىسكە اسىرا باستاعان س.قوجانوۆتىڭ بۇل ارەكەتى استە دە تاپتىق مۇددەنىڭ شوتىن شابۋ ەمەس, ەڭ الدىمەن ۇلتتىق مۇددەگە قىزمەت ەتۋ ەدى.
تۇركىستان مۇحتارياتى بولشەۆيكتەر تاراپىنان قان-جوسا ەتىپ قۋىپ تاراتىلعان سوڭ مۇعاجىرلىق جاعدايدا كۇرەس جۇرگىزۋگە ءماجبۇر بولعان شوقاي باكۋ قالاسىندا جۇرگەندە سۇلتانبەك قوجانوۆتان تۇركىستانعا ورالىپ, قىزمەتكە ارالاسۋعا شاقىرعان جەدەلحات العاندىعىن جازادى. قوجانوۆ بۇل كەزدە تاشكەنتتە اعارتۋ حالكومى بولىپ قىزمەت ىستەيتىن ەدى.
س.قوجانوۆتىڭ قازاق ولكەلىك پارتيا كوميتەتىنىڭ حاتشىسى بولعان كەزى ونىڭ قىزمەتىنىڭ ەڭ بيىك شىڭى بولدى. ۇلتتىق مۇددەنى مەملەكەتشىلدىككە ۇلاستىرعان ارەكەتى ونىڭ ۇستىنەن قازاق بولشەۆيكتەرى مەن ورىس شوۆينيستەرى تاراپىنان جوعارى پارتيالىق ينستانتسيالارعا قۇپيا حاتتاردىڭ قارداي بوراۋىنا نەگىز بولعان. ولاردىڭ مازمۇنى «ۇلتشىل», «الاشورداشىل», «وڭشىل اۋىتقۋشى», «توپشىل» دەگەن ساياسي ايىپتاۋلارعا نەگىز قالاپ, سوڭى ف.ي.گولوششەكين شىعارماشىلىعىنىڭ «جەمىسى» – «قوجانوۆشىلىق» دەگەن ساياسي ايدارعا اينالدى. رەسپۋبليكانىڭ ساياسي باسشىسى بولعانىمەن ونىڭ ءاربىر ءىزىن اڭدىعان مۇنداي ارەكەتتى ورتالىقتىڭ قولداپ وتىرعانى دا جاسىرىن ەمەس. ساياسي ەركى شەكتەلگەن جاعدايدا س.قوجانوۆتىڭ قازاقستاندا قالىپتى جۇمىس ىستەۋى جانە ۇلتتىق يدەيانى ىسكە اسىرۋعا ەركىن كىرىسۋى مۇمكىن ەمەس ەدى. قايتا وسىنداي ۇلكەن ساياسي قىسىمعا قاراماستان رەسپۋبليكا باسشىلىعىندا ون ءبىر اي قىزمەت جاساي الۋى ەرلىككە پارا-پار ءىس ەدى. ف.گولوششەكيننىڭ كەلۋى س.قوجانوۆتى ايىپتايتىن ساياسي ناۋقانعا كەڭ ءورىس اشتى. وسىعان بايلانىستى س.قوجانوۆ ي.ءستاليننىڭ قابىلداۋىندا بولىپ, ونىڭ كەڭەسىمەن قازاق ولكەلىك پارتيا كوميتەتىنە 1926 ج. اشىق حات جازىپ, اقتالۋعا ءماجبۇر بولعان. وسى حاتىندا س.قوجانوۆ «مەن پارتيانىڭ الدىڭعى قاتارىندا ءجۇرىپ مىنا ماسەلەلەرگە بەلسەنە قاتىستىم: وتارشىلدىق پەن جەرگىلىكتى ۇلتشىلدىقتى ساياسي تۇرعىدان جويۋعا; جەرگە ورنالاستىرۋ جانە جەر-سۋ رەفورماسىن جۇرگىزۋگە; «قوسشى» وداعىن ۇيىمداستىرۋ ناۋقانىنا; ورتا ازيادا ۇلتتىق مەجەلەۋدى ىسكە اسىرۋعا; قازاقستاننىڭ ورتالىعىن ورىنبوردان قىزىلورداعا اۋىستىرۋعا جانە قازاقستاننىڭ ىشكى قۇرىلىسىندا ۇلتتىق مۇددەنى كۇشەيتۋگە تىكەلەي ارالاستىم» دەپ جازادى.
قاي كەزدە دە تاريحي تانىمنىڭ رۋحاني وزەگى, عىلىمي نەگىزى بولادى. كەڭەستىك قوعامدا الاشتىق ۇلگىدەگى قايراتكەرلەردىڭ تۇلعاسىن تانۋداعى رۋحاني وزەك تاپتىق-پارتيالىق قۇندىلىقتار بولسا, ونىڭ عىلىمي نەگىزى ماركستىك-لەنيندىك دۇنيەتانىم بولعانى بەلگىلى. ال بۇگىنگى تاۋەلسىز قوعامىمىزدا تاريحي تانىمنىڭ تالابى وزگەردى. ماقسات تا وزگەردى. قوعام جاڭاردى, قوعاممەن بىرگە ادام دا جاڭاردى. ەندىگى كەزەكتە تاريحي تانىم دا جاڭارۋى ءتيىس. تاريحي تانىمدى جاڭارتۋدىڭ ءجونى وسى ەكەن دەپ جەرگىلىكتى, ايماقتىق دەڭگەيدەگى تۇلعالاردى دارىپتەۋ بۇگىنگى ينتەللەكتۋالدىق تاريحقا جاراسپايدى. تۇلعالاردى تانۋداعى ارەكەتتىڭ التىن ارقاۋى, جىبەك جەلىسى – ۇلتتىق مۇددە بولۋى كەرەك. ياعني, ماسەلە تۋرا ماعىناسىندا قويىلعاندا, ول تۇلعا ۇلتى ءۇشىن نە ىستەي الدى دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەرۋدى قاجەت ەتەدى. سول سياقتى, كەيبىر زەرتتەۋلەردە كەڭەستىك داۋىردەگى پارتيا-كەڭەس قايراتكەرلەرىن بىرجاقتى ايىپتاۋ تەندەنتسياسى دا جوق ەمەس. ال ساياسي قايراتكەر رەتىندەگى قىزمەتىنە بەرىلەر باعا دا ولاردىڭ قىزمەتىنەن ۇلت تاعدىرىنا قانداي جانە قانشالىقتى زيان كەلدى؟ دەگەن ساۋالدىڭ جاۋابىمەن ايقىندالادى.
توتاليتارلىق قوعامداعى تاريحي تۇلعالار تۋرالى جاڭا عىلىمي كوزقاراس قالىپتاستىرا العان تاريحشى د.ا.ۆولكوگونوۆتىڭ «كورنەكتى مەملەكەت, قوعام قايراتكەرىنىڭ ءومىرى دەگەنىمىز بەلگىلى ءبىر ادامگەرشىلىك جانە الەۋمەتتىك باعدارلار جۇيەسىندەگى ونىڭ ناقتى ويلارى مەن ارەكەتتەرى عانا ەمەس, ول سونىمەن بىرگە تۇلعانىڭ ءوزى ساياسات ساحناسىنان كەتكەننەن كەيىنگى دە قوعامدىق ۇدەرىستەرگە جاسايتىن ىقپالى» دەگەنىن ەسكەرەر بولساق, سول قوعامنىڭ تاريحي تۇلعالارى الداعى ۋاقىتتا دا عىلىمي ويدىڭ نىسانى بولىپ قالا بەرمەك. وسىعان بايلانىستى سۇلتانبەكتى «قىزۋ قاندى قازاق» دەپ اتاعان بولشەۆيكتەر كوسەمى ۆ.ي.لەنيننىڭ وزىنە ءتان كاتەگوريالىقپەن «پرولەتارياتقا ساياسي قايراتكەرلەردىڭ ءتىرىسى جانە ءولىسى تۋرالى دا شىندىق كەرەك, ويتكەنى ساياسي قايراتكەر اتىنا شىن مانىندە لايىق بولعانداردىڭ ءتانى باقيلىق بولسا دا ولار ساياسات ءۇشىن ولمەيدى» دەگەن تۇجىرىمىنىڭ ءمانى قوعام وزگەرسە دە اۋىسا قويعان جوق. دەمەك, كەشەگى كوزقاراسپەن باعالاساق تا, بۇگىنگى تانىم بيىگىنەن وي تولعاساق تا س.قوجانوۆتىڭ تۇلعاسى ساياسات ءۇشىن دە, تاريح ءۇشىن دە قىزمەت جاساي بەرمەك. ۇلت باردا ۇلتتىق مۇددە بار. قازاقتىڭ ۇلتتىق مۇددەسى بار جەردە ءومىرى مەن قىزمەتى ۇلتقا قالتقىسىز قىزمەت ەتۋدىڭ ولشەمىنە اينالعان س.قوجانوۆتىڭ تۇلعاسىنا كولەڭكە تۇسپەي, جارقىراي تانىلاتىن بولادى.
سۇلتانبەكتىڭ ساياسي ۇستازى, كەڭەستىك بيلىكتىڭ ورتا ازيا مەن قازاقستانداعى ۇلت ساياساتىن اشكەرەلەگەن وتكىر ماقالالارىمەن ي.ءستاليننىڭ ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت بولگەن م.شوقاي پارتيا قاتارىنا ەنگەنىمەن وزدەرىنىڭ شىنايى ۇلتتىق ەليتاعا ءتان ازاماتتىق, وتانشىلدىق بيىگىنەن تومەندەمەگەن قانداستارىنا ريزالىق سەزىمىن بىلدىرەدى. ول «سماعۇل سادۋاقاس, قوجانۇلى سۇلتانبەك جانە سەيىتقالي مەڭدەشۇلى كەڭەس ءداۋىرى ورناعان كەزدە كەڭەس وكىمەتىن بىردەن جاقتاپ شىققان ادامدار بولاتىن. بىراق ولار, وتكەن تاجىريبەلەرى كورسەتىپ وتىرعانداي, كەڭەس وكىمەتىنە تەك قارا باسىنىڭ قامى ءۇشىن قىزمەت ەتپەگەنىن ءبىز جاقسى بىلەتىنبىز. سۇلتانبەك قوجانۇلى قارا باسىنىڭ قامىن ويلامايتىن, حالقى ءۇشىن قام جەپ, ەڭىرەپ تۋعان ازامات ەدى. ول بۇدان بىلاي دا وسى قاسيەتتەرىنەن ايرىلمايدى دەپ سەنەمىز» دەگەن ەدى.
سۇلتانبەك وسى سەنىمنەن شىعا الدى. ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن وسى قاسيەتتەرىنەن اينىمادى ءھام ۇلتىنىڭ بولاشاعىنا دەگەن سەنىمىن جوعالتپادى. بۇل باعانى سۇلتانبەككە كوزى تىرىسىندە بەرىلگەن ابدەن لايىقتى باعا دەپ قابىلدايمىز. ۇلتىنىڭ ۇلى كوسەمىنە لايىقتى تۇلعانىڭ باعاسى. ۇلتىن ۇلىقتاعان ۇلىلاردىڭ ءبىرىن-ءبىرى تانۋىنىڭ جارقىن مىسالى.
س.قوجانوۆتىڭ قوعامدىق-ساياسي قىزمەتى ۇلتقا قىزمەت ەتۋدىڭ جارقىن ۇلىگىسى بولدى. ول ايتىس-تارتىسپەن, قيتۇرقىلىعى مول ساياسي كۇرەسپەن وتكەن سان-سالالى قىزمەتىندە توپتىق, ايماقتىق, ءتىپتى تاپتىق مۇددەلەردىڭ دەڭگەيىندە قالىپ قويماي اركەز ۇلتتىق, مەملەكەتتىك بيىكتەن تابىلدى. س.قوجانوۆ سياقتى ۇلتجاندىلىعى مەملەكەتشىلىككە ۇلاسقان, مەملەكەتشىلىگى ۇلتىنا قالتقىسىز قىزمەت ەتۋگە جۇمىلدىرىلعان قايراتكەر الاشتىڭ سۇلتانبەگى بولىپ حالىقتىڭ جادىنان مارتەبەلى ورىن الۋعا ابدەن لايىق.
حازرەتالى تۇرسۇن, تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور
