استانا قالاسى تۇرعىن ءۇي جانە تۇرعىن ءۇي ينسپەكتسياسى باسقارماسىندا كوپپاتەرلى تۇرعىن ۇيلەردىڭ جىلۋدى تۇتىنۋ ماسەلەلەرىنە قاتىستى دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. ەلوردا استانا قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى, قوعامدىق كەڭەس مۇشەلەرى, تۇرعىن ءۇي جانە تۇرعىن ءۇي ينسپەكتسياسى باسقارماسىنىڭ, الماتى, بايقوڭىر, ەسىل, نۇرا, سارىارقا اۋداندارى اكىمى اپپاراتتارىنىڭ ماماندارى, «استانا-تەپلوترانزيت» اق, كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى, قاۋىمداستىقتار مەن سەرۆيستىك كومپانيالاردىڭ باسقارۋشىلارى قاتىسقان وتىرىستا ەنەرگيا تيىمدىلىگى مەن جىلۋدىڭ بىركەلكى ءبولىنۋىن ارتتىرۋ جانە جىلىتۋ شىعىنىن ازايتۋ سىندى وزەكتى ماسەلەلەر تالقىلاندى.
تۇرعىنداردى تولعاندىرعان پروبلەما بويىنشا دوڭگەلەك ۇستەل اياسىندا وكىلدەر كوپپاتەرلى تۇرعىن ۇيلەردىڭ ىشىندە ينجەنەرلىك جۇيەلەردى قالاي دۇرىس پايدالانۋ كەرەكتىگى تۋرالى ءوز ۇسىنىستارىن ءبىلدىردى. سەرۆيستىك كومپانيا باسقارۋشىسى گ.ءابدىروۆا بۇگىندە جىلىتۋ ماۋسىمىنىڭ اياقتالۋعا جاقىن قالعانىن ايتا كەلە, بيىلعى ماۋسىم اياقتالىسىمەن كەلەر جىلدىڭ جىلىتۋ كەزەڭىنە دايىندىق باستالاتىنىن, وسىعان وراي, ەڭ الدىمەن, قانداي ەرەجەلەر بويىنشا ارەكەت ەتۋىمىز كەرەكتىگىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن اتقارىلاتىن جۇمىستى ناقتى انىقتاپ الۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
– قازىرگى تاڭدا كوممۋنالدىق تولەمدەر بويىنشا ماسەلە وتە وتكىر تۇر. بارلىق جولاقتاعى ساندار وسكەن. اسىرەسە تۇبىرتەكتەگى «جىلىتۋ» دەگەن ءسوزدىڭ بويىنداعى سومانىڭ سوڭعى ايدا شارىقتاعانىنا تۇرعىندار تۇسىنبەي قالدى. بۇل رەتتە الدىمەن ماسەلەنىڭ انىق-قانىعىنا كوز جەتكىزۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. شىندىعىنا كەلسەك, قازىرگى تاڭدا ءبىز وسىدان 20-30 جىل بۇرىن قابىلدانعان قاعيدالار بويىنشا ءومىر ءسۇرىپ كەلەمىز. ارادا قانشاما ۋاقىت وتسە دە, وتكەن شاقتا قالىپ قويعاندايمىز. بۇل سالادا قوردالانعان ماسەلە كوپ. قاعازباستىلىقتان ءالى دە ارىلا الماي كەلەمىز. وسىنىڭ بارىنەن شىعۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى – ساندىق پلاتفورمالارعا كوشۋ, قاعازباستىلىقتان باس تارتۋ جانە تۇتىنۋشى ءۇشىن اشىقتىقتى ارتتىرۋ, – دەدى گ.ءابدىروۆا.
بۇدان ءارى ول قالاداعى كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەردى قىسقا دايىنداۋ كەزىندە ءار قاتىسۋشىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ناقتىلاۋ جانە سارالاۋ قاجەتتىگىن, سوندىقتان اۋدان اكىمدىكتەرى, «استانا-تەپلوترانزيت», سەرۆيستىك كومپانيالار جانە مەنشىك يەلەرى بىرلەستىكتەرىنىڭ وكىلدەرى وزدەرىنىڭ جۇمىس ۋچاسكەلەرى ءۇشىن ءتيىستى دارەجەدە جاۋاپ بەرۋى كەرەكتىگىن العا تارتتى. كوپتەگەن ءۇي ينجەنەرلىك جەلىلەر ارقىلى اپاتتى جاعدايدا قابىلدانادى, ءتىپتى ەسكى جۇيەدە جۇمىس ىستەيتىن ۇيلەر بار, اۆتوماتيكا نەمەسە جىلۋ الماستىرعىشتار جوق. وسىعان وراي, سەرۆيستىك كومپانيا باسقارۋشىسى ەسكىدەن ارىلىپ, جاڭا جۇيەگە – ساندىق پلاتفورماعا كوشەتىن ۋاقىت كەلگەنىن اتاپ ءوتتى.
سەرۆيستىك كومپانيا وكىلى ستانيسلاۆ پودوليانيۋكتىڭ ايتۋىنشا, كوپپاتەرلى تۇرعىن ۇيلەرگە قىزمەت كورسەتۋشى كومپانيالارعا قويىلاتىن تالاپ ءوز دەڭگەيىندە ەمەس.
– بىزگە الدىمەن سەرۆيستىك كومپانيالارعا قويىلاتىن تالاپتى كۇشەيتۋ قاجەت, ولاردىڭ نەمقۇرايدىلىعىنا بايلانىستى جىلۋ جەتكىزۋشى دە, ونى تۇتىنۋشى دا, ياعني ءبىزدىڭ تۇرعىندار ءجيى زارداپ شەگەدى. جىلۋ ينجەنەرلەرى ماماندارىنىڭ قۇزىرەتى مەن ءبىلىمىن قاتاڭ تەكسەرۋ كەرەك. ءبىزدىڭ تۇتىنۋشىلار قابىلەتسىز جانە ساۋاتسىز ينجەنەرلەردەن زارداپ شەكپەۋى ءۇشىن سەرتيفيكاتتالعان مامانداردى تارتۋ, جالپى قىزمەتكەرلەردى بىلىكتىلىگى بويىنشا ىرىكتەۋ ىسىنە ەرەكشە ءمان بەرىلۋى ءتيىس. سونداي-اق جىلۋ پۋنكتىن بەرۋ تاجىريبەسىن ەنگىزۋ, ياعني نىساندى قابىلداۋ كەزىندە تولىق تەكسەرۋ جۇرگىزۋ جانە قىزمەت كورسەتۋگە قابىلداۋ كەزىندە قورىتىندى جاساۋ ماڭىزدى. بۇگىندە بۇل سالادا ەسەپ جوقتىڭ قاسى. سوندىقتان جىلۋ پۋنكتتەرىن بەرۋ پراكتيكاسىن ەنگىزە وتىرىپ, ميب-ءتىڭ توراعالارى اۋىسقان كەزدە ينجەنەرلىك جەلىلەردىڭ جاي-كۇيى تۋرالى تولىق قورىتىندى بەرۋدى قولعا الۋىمىز كەرەك. ءاربىر ميب-تە جىلۋ شارۋاشىلىعىن باقىلايتىن جانە ءۇي ينجەنەرلەرىن جابدىققا جىبەرمەيتىن جاۋاپتى مامان بولۋى ءتيىس. ال سەرۆيستىك كومپانيا ءوز تۇرعىندارىنا ادال قورىتىندى بەرۋگە, جوعارى كەرنەۋلى شكافتارعا جانە باسقا جابدىقتارعا ءتيىستى رۇقساتتارعا يە بولۋعا مىندەتتى, ويتكەنى بۇل بۇزىلعان جاعدايدا تۇتىنۋشىلار ءوز قاراجاتىنان قالپىنا كەلتىرەدى, – دەدى سەرۆيستىك كومپانيا وكىلى.
پيك توراعالارىنىڭ كوبىنىڭ تەحنيكالىق ءبىلىمى جوق ەكەنىن جاسىرماعان سەرۆيستىك كومپانيا وكىلى كەرەك كەزدە شارۋاشىلىققا جاۋاپتى ادامدى تاپپاي قالاتىنىن ايتتى. وسىدان 30 جىل بۇرىن قابىلدانعان قۇجاتقا ەشكىمنىڭ ەشقانداي شاعىمى جوق, بىراق قازىرگىدەي دامىعان زاماندا ۋاقىت كوشىنەن قالماۋ قاجەت-اق. بۇل رەتتە ستانيسلاۆ پودوليانيۋك ساندىق پلاتفورماعا جاقىنداۋدى قولدايتىنىن جەتكىزدى. ودان ءارى «استانا-تەپلوترانزيت» اق ينجەنەرى سەرگەي كوداك ءسوز الىپ, جىلۋ ەنەرگياسىن شامادان تىس تۇتىنۋدىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرىنە توقتالدى.
– جىلۋ ەنەرگياسىن شامادان تىس تۇتىنۋدىڭ ۇلكەن پروبلەمالارى كوبىنەسە جىلۋ تۇتىنۋ جۇيەسىنىڭ دۇرىس جۇمىس ىستەمەۋىنەن تۋىندايدى. كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەردىڭ جوعارى قاباتىندا تۇراتىندار كوبىنە قىس مەزگىلىندە دە تەرەزەلەرىن اشىپ قويادى, ال تومەنگى قاباتتاعىلار فۋتبولكامەن جۇرە المايتىنىن, پاتەرلەرى ۇنەمى سالقىن بولعاندىقتان, جىلى كيىنىپ جۇرۋگە ءماجبۇر ەكەنىن ايتىپ ءجيى شاعىمدانادى. وسىنداي جاعداي بىزدە كوپ كەزدەسەدى. بۇل دەگەنىمىز جالپى ءۇي جۇيەسى دۇرىس جۇمىس ىستەمەيدى دەگەنمەن سايادى. اتاپ ايتقاندا, جىلىتۋ جۇيەسىنىڭ جۇمىسى تەڭگەرىمسىز, ويتكەنى جىلىتۋ جۇيەسىن ىسكە قوسۋ كەزىندە ىسكە قوسۋ-جوندەۋ جۇمىستارى ۋاقىتىلى جۇرگىزىلمەگەن. تەك جىلۋ توراپتارىن جانە جىلۋ جۇيەلەرىن جۋ, سىعىمداۋ عانا جۇزەگە اسادى. جىلىتۋ جۇيەسىنىڭ جابدىق ەلەمەنتتەرىنىڭ دۇرىس جۇمىس ىستەمەۋى جالپى جىلۋ ەنەرگياسىنىڭ ارتىق شىعىنىن جانە سونىڭ سالدارىنان جىلىتۋ قۇنىنىڭ قىمباتتاۋىنا اكەلەدى. تۇرعىن ۇيلەردىڭ ىشىندەگى جىلۋدىڭ بىركەلكى بولىنبەۋى جانە ينجەنەرلىك جۇيەلەردىڭ دۇرىس جۇمىس ىستەمەۋى تۇتىنۋشىلارعا جانە جىلىتۋ شىعىندارىنا قوسىمشا جۇكتەمە تۋدىرادى, – دەدى ينجەنەر.
قالالىق تۇرعىن ءۇي جانە تۇرعىن ءۇي ينسپەكتسياسى باسقارماسىنىڭ وكىلى گۇلۆيرا ابەتوۆانىڭ مالىمدەۋىنشە, جەلتوقسان ايىندا كوپپاتەرلى تۇرعىن ۇيلەرگە جىلۋدى بىردەي تاراتۋ بويىنشا قاناتقاقتى جوبا باستالدى. وعان ش.يمانباەۆا كوشەسىندەگى 10 ءۇي, م.عابدۋللين كوشەسىندەگى 12 ءۇي جانە ەسىل اۋدانىنداعى بىرنەشە ءۇي تاڭدالىپ الىندى. قازىر جوبادان تەك 1 ءۇي ءساتتى وتكەن.
دوڭگەلەك ۇستەل وتىرىسى بارىسىندا قاتىسۋشىلار جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندىق پاسپورتىن الۋ قادامدارىن تسيفرلاندىرۋ جانە دايىندىق پاسپورتى ءار ءۇي بويىنشا ەسكەرتۋلەر مەن بۇزۋشىلىقتاردى باقىلاۋ ءۇشىن تەكسەرۋ اكتىلەرىمەن بىرگە ەركىن قولجەتىمدى بولۋى كەرەكتىگىن ەسكە سالدى. سونىمەن بىرگە سەرۆيستىك كومپانيالاردىڭ, اۋدان اكىمدىكتەرىنىڭ, «استانا-تەپلوترانزيت» جانە مەنشىك يەلەرى بىرلەستىكتەرى جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ شەكارالارىن ناقتى بەلگىلەۋدى, جۋرنالداردا جانە اتقارۋشى قۇجاتتامادا سەرۆيستىك كومپانيالاردىڭ جۇمىسىن باقىلاۋ جانە ەسەپكە الۋدى, جىلۋ پۋنكتتەرىنە رۇقسات بەرۋ بويىنشا بىلىكتىلىك تالاپتارىن قابىلداۋدى دۇرىس جولعا قويۋ كەرەك. تۇتىنۋشىلار قالاداعى قىزمەت كورسەتۋشىلەردىڭ سايكەستىگىن ەركىن تاڭداپ, ءبىلۋى ءۇشىن بىلىكتىلىك تالاپتارىنا سايكەس كەلەتىن كومپانيالاردىڭ ءتىزىلىمى جاسالسا ءجون بولاتىنىن ءسوز ەتتى.
تۇتىنۋشىلاردىڭ كوبى جىلۋدىڭ ۋاقىتىلى بەرىلۋىن عانا تالاپ ەتەدى, ال ونى ۇنەمدەۋ تۋرالى ويلايتىندار نەكەن-ساياق. بۇل رەتتە تۇرعىن ۇيلەر ىشىندەگى جىلۋدىڭ بىركەلكى بولىنبەۋى جانە ينجەنەرلىك جۇيەلەردىڭ دۇرىس جۇمىس ىستەمەۋى تۇتىنۋشىلارعا قوسىمشا سالماق ءتۇسىرىپ, جىلۋ شىعىندارىن تۋدىراتىنىن دا ەستەن شىعارماعان ءجون.
جينالعاندار جىلۋ باعاسىنا قاتىستى باسقا دا ۇسىنىستارىن ورتاعا سالدى. ولاردىڭ بارلىعى قالالىق ءماسليحاتتىڭ قاراۋىنا جىبەرىلەدى.
