شىندىعىندا بارلىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى سەكىلدى تەلەرنالار دا قازىر وتە كۇردەلى كەزەڭدى باستان كەشىرىپ جاتىر. ول, ارينە, كورەرمەنگە قاتىستى ماسەلە. گازەتكە جازىلۋ كوڭىل كونشىتپەيدى, جۋرنال وقىلمايدى, تەلەارنا كورەرمەندەرگە ءزارۋ, راديونى دا تىڭدايتىندار قاتارى ازايدى. كەشەگى كورەرمەن مەن وقىرمان بۇگىندە الەۋمەتتىك جەلىلەر: YouTube, Instagram, Facebook-كە ۇدەرە كوشكەن. بىراق, جاڭا تەلەماۋسىمداعى جاڭالىقتار بۇل قاۋپىمىزدى ءبىراز سەيىلتكەندەي. بۇگىن «حابار» جانە «Qazaqstan» تەلەارنالارىنداعى جاڭا تەلەماۋسىم تۋرالى شولىپ وتكەندى ءجون كوردىك.
تەلەارنالار – ۇلكەن تاربيە قۇرالى. تەلەۆيدەنيە – جيىرما ءبىرىنشى عاسىردىڭ ەڭ باستى ءارى ەڭ كۇشتى قۇرالى دەسەك تە بولادى. ەندەشە, تەلەساياساتتى ۋىستا ۇستاۋ – ەل ءۇشىن كوپ ناتيجە بەرەدى. اسىرەسە, تەلەارنا ونىمدەرىن سارالاپ, باعالايتىن, اقيقاتتى ايتاتىن كوركەمدىك كەڭەس بولعانى ءجون. تەلەساياساتتى قالىپتاستىرۋعا وسى كوركەمدىك كەڭەس مۇرىندىق بولىپ, ىقپال ەتۋى ءتيىس. تەلەارنالارداعى باسقارۋ جۇيەسىندەگى, تەلەباعدارلامار جاساۋداعى, قازاق ءتىلىنىڭ ۇلەسى, تەلەۆيزياداعى يدەولوگيا, تەلەساياسات سەكىلدى كۇرمەۋى كوپ كۇردەلى ماسەلەلەر ۇنەمى باستى نازاردا بولۋى ءتيىس. تەلەۆيزيا سالاسىندا العا باسىپ, جۇرتتىڭ جانىمەن ۇيلەسىم تاباتىن تۇشىمدى دۇنيە تارتۋ ەتكەن ارنا عانا باسەكەگە قابىلەتتى بولا بەرمەك. قانداي باعدارلاما, حابار بولماسىن ءبارى دە ۇلتتىڭ بولمىسى مەن مىنەز-قۇلقىمەن ۇندەسىپ كەلۋى كەرەك. ناعىز ەل كورەتىن باعدارلاما جاساۋ – وقيعا.
ونى شىعارماشىلىق الەۋەتىنە قاراي ىسكە اسىراتىن تەلەارنالارداعى ۇجىم بولۋى كەرەك. ۇلتتىق مۇددەنى ويلاعان تەلەارنا قوعامنىڭ الدىندا جاۋاپ بەرەدى, حالىققا قىزمەت ەتۋى ءتيىس.
«حاباردان» نە حابار؟
5-قىركۇيەكتەن باستاپ ەلىمىزدىڭ ءىرى حابار تاراتۋشىلارىنىڭ ءبىرى – «حابار» اگەنتتىگىنىڭ جاڭا ماۋسىمى باستالدى. جاڭا ماۋسىمدا «حابار» تەلەارناسىنىڭ 80-نەن استام جاڭا جوباسى تانىستىرىلدى. ول پرەمەرالار مەن تەلەباعدارلامالاردىڭ جاڭا شىعارىلىمدارىنا باي. بۇل تۋرالى «حابار» اق باسقارما توراعاسى بەرىك ءۋالي ايتتى.
ءداستۇر بويىنشا, كۇزدە بارلىق وتاندىق تەلەارنالاردا جاڭا تەلەحيكايالار باستالدى جانە بارلىعى كورەرمەندەردى جاڭا ونىمدەرمەن تاڭ قالدىرۋعا تىرىسادى. «حابار» تەلەارناسى قالىڭ جۇرتشىلىققا نە دايىندادى؟
جاڭا تەلەحيكايادا «حابار» بارلىق كورەرمەندەردى قىزىقتىراتىن كوپتەگەن پرەمەرالار مەن تانىمال جوبالاردى ۇسىندى. كورەرمەندەردى شىن مانىندە باي تاڭداۋ كۇتۋدە: قوعامدىق-ساياسي, الەۋمەتتىك باعدارلامالار, تانىمدىق – ويىن-ساۋىق جوبالار, جارقىن شوۋلار, ءومىر تاريحى. «حابار» تەلەارناسىنداعى جاڭا ماۋسىمدا 40 شاقتى جاڭا تەلەجوبا, «حابار 24» باستى اقپاراتتىق ارناسىندا – 18 جانە «EL ARNA» ارناسىندا 25 جوبا ىسكە قوسىلدى.
قانداي كونتەنتتىڭ دامۋى اسا وزەكتى؟
ءبىزدىڭ حالقىمىز ءۇشىن ارقاشان دا وتباسىلىق قۇندىلىقتار باسىمدىققا يە بولادى. بۇل باعىتتا «حابار» اگەنتتىگى كوپتەگەن جوبالاردى دايىندادى.
سولاردىڭ ءبىرى – «ايناLINE» تەلەجوباسى, ول بالالاردى تاربيەلەۋدىڭ, وتباسىندا ۇيلەسىمدىلىك پەن بەيبىتشىلىك ورناتۋدىڭ قۇپيالارىن اشادى. جۇرگىزۋشىسى – نۇربيگۇل ەگىزوۆا.
«حابار» تەلەارناسىندا قازىرگى زامانعى وتباسى ينستيتۋتىن نىعايتۋعا باعىتتالعان «ونەگە» دەرەكتى فيلمدەر توپتاماسى باستالدى. «ونەگە» ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىنەن شىققان ۇلگىلى وتباسىلاردى كورسەتەدى.
«ۇيگە كومەك» الەۋمەتتىك تەلەباعدارلاماسىن ەرەكشە اتاپ وتكىم كەلەدى» دەيدى بەرىك ءۋالي. بۇل – كوپبالالى وتباسىلارعا, حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا كومەكتەسۋگە ارنالعان بىرەگەي جوبا.
«حابار» تەلەارناسىندا شەتەلدىك جوبالارمەن لايىقتى باسەكەگە تۇسە الاتىنداي جاقسى قازاقستاندىق سەريالدار بار. «كەلىنجان» تەلەسەريالىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولادى. سەريال «حابار» اق تاپسىرىسى بويىنشا 2018 جىلدان باستاپ تۇسىرىلۋدە جانە وسى ۋاقىت ىشىندە ول شىن مانىندە حالىقتىق سيپاتقا يە بولدى. بۇل جوبانىڭ بۇرىن-سوڭدى بولماعان جەتىستىگى تۋرالى ونىڭ YouTube-تاعى رەيتينگىسىنەن بايقاۋعا بولادى. ترانسلياتسيا بارىسىندا سەريال ترەندتەردىڭ ءبىرىنشى قاتارىندا تۇراقتى تۇردى. بارلىق 3 ماۋسىمدا كۇلىمحان اپا وتباسىنىڭ ءومىرىن 120 ميلليوننان استام كورەرمەن تاماشالادى. سەريال قازاقستاندىقتار مەن شەتەلدىك كورەرمەندەر اراسىندا ۇلكەن سۇرانىسقا يە. بۇل وتاندىق كينو ءونىمى ءۇشىن تاماشا ناتيجە ەكەنى ءسوزسىز. «كەلىنجاننىڭ» ءتورتىنشى ءبولىمى وسى ماۋسىمنىڭ ەڭ كوپ كۇتكەن پرەمەراسى بولعان شىعار. سوڭعى بولىپ تابىلاتىن بۇل بولىمدە 40 سەريا ۇسىنىلادى. جاڭا ماۋسىمدا «حابار» «كەلىنجاننان» باسقا تاريحي درامالار, دەرەكتى فيلمدەر مەن مەلودرامالار كورسەتەتىن بولادى.
جاڭالىقتاردا نە وزگەرىس بار؟
جاڭالىقتار – كەز كەلگەن تەلەارنانىڭ باستى اقپاراتتىق رەسۋرسى. وزگەرىستەر جاڭالىقتار قىزمەتىنە دە اسەر ەتتى. ەندى 10 مينۋتتىق جاڭالىقتان كەيىن كورەرمەندەرگە اناليتيكالىق توك-شوۋلار ۇسىنىلادى. «ءبىزدىڭ ماقسات» – ماقسات تولىقباي جۇرگىزەتىن قازاق تىلىندەگى جاڭا توك-شوۋ. ورىس تىلىندە «يتوگي» باعدارلاماسىن نادەجدا پالينكا مەن ءادىل سەيفۋللين جۇرگىزەدى. كۇن سايىن تىكەلەي ەفيردە بەدەلدى ساراپشىلارمەن بىرگە ەڭ ماڭىزدى, قىزىقتى جانە وزەكتى وقيعالار تالقىلانادى.
بيىل «حابار» اگەنتتىگى قۋانىشتى وقيعانى اتاپ وتەدى. بۇل «حابار 24» تەلەارناسىنىڭ 10 جىلدىعى. وسىدان 10 جىل بۇرىن 1-قىركۇيەكتە قازاقستاندا تاۋلىك بويى اقپاراتتىق تەلەارنا پايدا بولدى. جاڭالىقتار مەن ساراپتامالار, ەلىمىزدىڭ جانە الەمنىڭ ماڭىزدى وقيعالارى, وزەكتى جوبالار, جەتەكشى نيۋسمەيكەرلەر – وسىنىڭ بارلىعى بۇگىنگى تاڭدا اقپاراتتىق حابار تاراتۋ نارىعىندا كوشباسشى بولىپ تابىلاتىن «حابار 24».
ارنا قازاقستانداعى اقپاراتتىق ارنالار اراسىندا ەڭ اۋقىمدى وڭىرلىك جانە حالىقارالىق تىلشىلەر جەلىسىنە يە. پاندەميا مەن قاڭتارداعى وقيعالار كەزىندە «حابار 24» ارناسىنىڭ ماڭىزى ارتتى. «حابار» اگەنتتىگى تەلەۆيزيالىق نارىقتا تەك كونتەنت رەتىندە عانا ەمەس, سونداي-اق وزىق تەحنولوگيالاردى يگەرۋ مەن ەنگىزۋدە دە وسى سالاداعى ءبىرىنشى بولۋعا ۇمتىلادى. ايرىقشا اتاپ وتەتىن نارسە – «حابار 24» ستۋدياسىندا وپەراتور روبوتتار جۇمىس ىستەيتىن ورتالىق ازياداعى جالعىز تەلەارنا.
President جوباسى – تاعى ءبىر جاڭا تەلەديدار ماۋسىمى. وندا پرەزيدەنتتىك پۋلدىڭ جۇرگىزۋشىسى, جۋرناليست ءادىل بالتاباەۆ اپتا سايىن كورەرمەندەرگە ەكسكليۋزيۆتى كادرلار مەن مەملەكەت باسشىسىنىڭ قىزمەتى تۋرالى اقپارات ۇسىنادى.
– جاڭا تەلەماۋسىمدا مەن كوپ جىلدار بويى «حابار» تەلەارناسىنىڭ برەندى بولعان «بەتپە-بەت» باعدارلاماسىن جۇرگىزەمىن, – دەدى بەرىك ءۋالي. جاڭا جوبا قىركۇيەك ايىنىڭ باسىندا باستالدى جانە ءاربىر قازاقستاندىقتى تولعاندىراتىن ماسەلەلەردى تالقىلاۋ ءۇشىن قاجەتتى الاڭعا اينالدى. ستۋديانىڭ قوناقتارى – ۆەدومستۆو باسشىلارى, مينيسترلەر, وبلىستار مەن قالالاردىڭ اكىمدەرى.
«حابار» اگەنتتىگىنىڭ جاڭا ماۋسىمى باسقا دا قىزىقتى جوبالارعا تولى. ولار تۋرالى كورەرمەندەر تەلەارنانىڭ سايتى مەن تەلەارنالاردىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەرىندەگى پاراقشالارىنان تولىق بىلە الادى.
«Qazaqstan»-نىڭ قارىشتى قادامى
قۇرامىنا 4 رەسپۋبليكالىق ارنا, 4 رەسپۋبليكالىق راديو, 14 ايماقتىق تەلەارنا جانە 23 ينتەرنەت پورتال كىرەتىن «قازاقستان» تەلەراديوكورپوراتسياسىنىڭ جاڭا تەلەماۋسىمى رەسمي تۇردە تانىستىرىلدى.
- «Qazaqstan» تەلەارناسىنىڭ باستى جاڭالىعى سول – «Qazaqstan» دەگەن برەندتى ودان ءارى تانىمال ەتۋ, شەتەل نارىعىنا شىعۋ.
- ايتا كەتۋ كەرەك, «Qazaqstan» OTT تەلەارناسى شەتەلدەردە ۇزدىكسىز كورسەتىلىپ تۇر.
- جاقىن ۋاقىتتا شەتەلدەگى كورەرمەن ءۇشىن, شەتەلدەگى قانداستارىمىز ءۇشىن ءداستۇرلى ەفيرلىك نۇسقاسى شىعادى.
- جۋىردا ۇلتتىق ارنا ەفيرى قىرعىزستاندا تارالا باستايدى.
- «TNS Central Asia» زەرتتەۋ كومپانياسى دەرەگى بويىنشا, «Qazaqstan» تەلەارناسىنىڭ جالپى اۋديتورياداعى ۇلەسى سوڭعى ءۇش جىلدا 70 پايىزعا ءوستى.
- قازاقشا اۋديتوريا بويىنشا ءوسۋ كورسەتكىشى – 80 پايىز جانە بارلىق وتاندىق ارنالار ىشىندە العاشقى ورىندا ەكەنى قۋانتادى.
- جاڭا ماۋسىمدا قوعامدىق-الەۋمەتتىك باعىتتاعى «ءومىر كوركەم», ينتەللەكتۋالدىق باعىتتاعى «نارتاۋەكەل», ەڭبەك يەلەرىن دارىپتەۋگە ارنالعان «تىرشىلىك» باعدارلاماسىمەن تولىعادى.
- كۇن سايىن تىكەلەي ەفيردەگى «Aqparat», «اشىق الاڭ», «1001 ءتۇن», «جەدەل جەلى» جوبالارى جاڭا فورماتتا جالعاسادى.
- «Balapan» تەلەارناسى 2022 جىلى 209 سەريادان تۇراتىن 11 انيماتسيالىق جوبا وندىرەدى. ودان بولەك, بالالاردىڭ زياتكەرلىك سايىسىنا قۇرىلعان «ءبىلىم بايگەسى», «ەڭ مىقتى», «كىم تاپقىر؟!», «بايقا, بالاقاي!», «كۇمبىر live» باعدارلامالارى ەفيرگە شىعادى.
- «Abai tv» تەلەارناسىنان جاڭا ماۋسىمدا «مۇرا», «بىرەگەي», «بي الەمى» جانە «پوەزيا قاعاناتى» باعدارلاماسىن كورەرمەندەر تاماشالاي باستادى.
- «Qazsport» تەلەارناسى بارلىق سپورت تۇرىنەن تىكەلەي ترانسلياتسيا كولەمىن ۇلعايتتى. فۋتبولدان كاتاردا وتەتىن بيىلعى الەم چەمپيوناتىن كورسەتۋ قۇقىعىن «قازاقستان» تەلەراديوكورپوراتسياسى يەلەندى.
ەڭ باستى جاڭالىقتىڭ ءبىرى – تەلەراديوكورپوراتسيا 2022 جىلى 171 سەريادان تۇراتىن 15 وتاندىق تەلەحيكايا وندىرەدى. ونىڭ ىشىندە قازاق مادەنيەتىنىڭ كورنەكتى وكىلدەرى مىرجاقىپ دۋلاتۇلى مەن ماعجان جۇماباەۆقا, كۇيشى دينا نۇرپەيىسوۆاعا, اكادەميك, تاريحشى-ەتنوگراف الكەي مارعۇلان مەن تۇركى الەمىنە ورتاق اڭىز تۇلعا قورقىت اتا تۇلعاسىنا ارنالعان تاريحي باعىتتاعى 5 تۋىندى بار.
- كورپوراتسيا قۇرامىنا كىرەتىن «قازاق راديوسى, «شالقار», «Astana» جانە «Classic» راديولارى جالپى سانى 105 باعدارلامانى جاڭا باعىتتا جالعاستىرادى.
«قازاقستان» تەلەراديوكورپوراتسياسىنىڭ مەديامەكتەبى دە جۇمىسىن جالعاستىرادى.
«قازاقستان» رترك اق باسقارما ءتورايىمى ءلاززات تانىسباي — مىقتى مەديا مەنەدجەر ەكەنىن دالەلدەگەن تۇلعا. بۇل تەلەماۋسىمدا الدىمەن تىكەلەي ەفيردەگى ءتۇرلى فورماتتاعى باعدارلامالارىنىڭ سانى كوبەيدى. اقپاراتتاردى تەز, جەدەل بەرۋ جاعىنان الەۋمەتتىك جەلىنى باسىپ وزباسا دا ساراپتامالى دۇنيەلەردى بەرۋ جونىنەن كورەرمەننىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ ءجۇر.
قازىرگى ۋاقىتتا تەلەكانالدىڭ سمارتفونعا ارنالعان قوسىمشاسىن 8 ملن كورەرمەن ۇنەمى پايدالانىپ جۇرسە, YouTube ارنالارىنداعى باعدارلامالارى بىرىگىپ 30 ملن كورسەتىلىم جيناپ تۇرادى ەكەن. بارلىق دەرلىك الەۋمەتتىك جەلىلەردە تىكەلەي ەفيرلەر جۇرگىزەدى. ودان بولەك, ايرىقشا ءمانى بار ماسەلەلەرگە ارناپ تەلەمارافوندار وتكىزۋ ءداستۇرىن ەنگىزگەن.
قازىرگە دەيىن تەلەراديوكورپوراتسيانىڭ تەلەۆيزيالىق ونىمدەرىن كورەيا, تۇركيا, وزبەكستان, اقش جانە تاعى بىرنەشە وڭتۇستىك امەريكا ەلدەرى ساتىپ العان كورىنەدى. رەەكسپانسيا ءداۋىرى كەلە جاتىر. بيىلدان باستاپ «Qazaqstan» مەن «بالاپان» ارناسى قىرعىزستان مەن وزبەكستاندا كورسەتىلەتىن بولادى.
شىندىعىندا دا تەلەجۋرناليست ارىپتەستەرىم جازعانىنداي, تەلەارنا, كوممۋنيكاتسيا قۇرالى رەتىندە, ەشقاشان ولمەيدى. ول تەك زامانىنا ساي ترانسفورماتسيالانادى. قازىر ول ءدال سولاي پروتسەستەن ءوتىپ جاتىر. ينتەرنەت شىققالى بەرى تەلەارنالاردىڭ زامانى ءوتتى دەپ ساۋەگەي بولىپ ءجۇر. ءاربىرى – ءوز الدىنا دارا بىرەگەي اقپاراتتىق-مادەني قۇرال. ارقايسىسى – جەكە-جەكە جانە ءبارى بىرگە اقپاراتتىق, مادەني كەڭىستىكتى تولتىراتىن رەسۋرستار. ولار ءبىرىن-ءبىرى جويۋ ءۇشىن جارالماعان. كەرىسىنشە, ءبىر-ءبىرىنىڭ مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرادى, ءوزارا تولىقتىرادى, بايىتادى, ءبىر-ءبىرىنىڭ دامۋىنا ىقپالداسادى. تەلەارنا جۇمىسى – كورەرمەن ءۇشىن ەتەتىن اۋىر مەحناتى قىزىعى مەن قيىندىعى قاتار جۇرەتىن ەڭبەك. توگىلگەن تەر, جاسالعان ەڭبەك جەمىستى بولسىن دەيمىز!
گۇلشات ساپارقىزى
