ءبىزدىڭ كوتەرىپ وتىرعان ماسەلەمىز – ينتەرنەت الاياقتىق. ءيا, بۇل ماسەلە قوعامدا جاۋىر بولعان تاقىرىپ, قانشاما وزگەرىستەر ەنگىزىلگەنىمەن, ينتەرنەتتى قولدانۋمەن جاسالاتىن كيبەرالاياقتىق پەن تەلەفون ارقىلى قىلمىستىڭ تۇرلەرى جىل ساناپ ءوسىپ كەلەدى. پروبلەمانى قانشا رەت كوتەرسەك تە, ماسەلەنىڭ شەشىلەتىن ءتۇرى جوق, كەرىسىنشە جىلدان جىلعا ۋشىعىپ بارادى. دابىل قاعىپ وتىرعانىمىز دا سوندىقتان.
ماسەلەن, سوڭعى 5 جىلدا اتالعان قىلمىس ءتۇرى بەس ەسەگە وسكەن: 2018 جىلى 4 287 فاكت انىقتالسا, 2022 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وسىنداي 20 444 قىلمىس تىركەلىپتى. ال بيىلعى جىلدىڭ العاشقى توقسانىنىڭ وزىندە-اق 4 687 ينتەرنەت-الاياقتىق قىلمىسى جاسالعان. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى سونىڭ نەبارى 23%-نىڭ عانا بەتىن اشىپتى. سوڭعى 3 جىلدا كەلتىرىلگەن شىعىن 35 ملرد تەڭگەدەن اسىپ جىعىلدى. بۇل – ءبىر.
ەكىنشىدەن, حالىق اراسىندا قازىر ونلاين نەسيە الۋعا سۇرانىس كۇرت ارتقان. قاراپايىم ادامدار ميكروقارجى ۇيىمدارىنان جەتىسكەننەن قارىز المايدى. ايلىعى شايلىعىنا جەتپەگەندىكتەن, وسىلايشا ءبىر قارىزدى ەكىنشى قارىزبەن جامايدى. بۇگىندە ەلىمىزدە 239 ميكروقارجى ۇيىمى بار. بانكتەن نەسيە راسىمدەي الماعان اڭقاۋ حالىقتى دەلدال-الاياقتار قۇرىققا وڭاي ءتۇسىرىپ, وسىنداي ۇيىمدارعا الىپ كەلەدى. تىعىرىققا تىرەلگەن ادامنىڭ موينىنا جۇزدەگەن پايىزدىق نەسيە راسىمدەلەدى. 2022 جىلى بانكتەن نەسيە اپەرەمىن دەگەن جەلەۋمەن الاياقتار 3022 ادامدى سان سوقتىرىپتى, بيىلعى ءۇش ايدا 475 فاكت تىركەلدى.
بيىلعى جىلدىڭ العاشقى توقسانىنىڭ وزىندە-اق 4 687 ينتەرنەت-الاياقتىق قىلمىسى جاسالعان
مىسالى, وسىدان ءبىر اي بۇرىن اقمولا وبلىسى بۋراباي اۋدانىنىڭ تۇرعىنىنا حابارلاسقان ينتەرنەت-الاياق ءوزىن بانك قىزمەتكەرىمىن دەپ تانىستىرىپ, 1 ملن تەڭگە نەسيە راسىمدەتكەن, ال اقشا وزگە ادامنىڭ شوتىنا جىبەرىلدى. اباي وبلىسىنىڭ تۇرعىنىنا حابارلاسقان الاياق بولسا, ۇيالى تەلەفونعا AnyDesk دەپ اتالاتىن قوسىمشانى ورناتتىرىپ, سول ارقىلى 9,5 ملن تەڭگە نەسيە راسىمدەپ العان. مۇنداي وقيعالار ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىندە بولىپ جاتىر. بۇل ماسەلە بويىنشا Amanat پارتياسىنىڭ قوعامدىق قابىلداۋلارىنا الاياقتاردىڭ ىسىنە تاپ بولعان ازاماتتار ءجيى شاعىم تۇسىرۋدە. الاياقتار ازاماتتاردىڭ جەكە دەرەكتەرىن پايدالانا وتىرىپ, ونلاين نەسيەنى وزگە ادامعا زاڭسىز راسىمدەيدى.
ۇشىنشىدەن. الەۋمەتتىك جەلىلەردە زاڭسىز ۇتىس ويناتىپ, اڭعال ادامداردىڭ اقشاسىن سىپىرىپ الاتىن الاياقتارعا دا توسقاۋىل بولماي تۇر. مۇنى وزدەرى گيۆ دەپ اتايدى. ماسەلەن, سوڭعى ۋاقىتتا الەۋمەتتىك جەلىدە «تاراز حيت» دەگەن زاڭسىز لوتەرەيا پايدا بولدى. ونى ۇيىمداستىرۋشىلار Instagram جەلىسىندەگى پاراقشاسىندا 10 مىڭ تەڭگەگە بيلەت ساتىپ, حالىقتى پاتەر, اۆتوكولىك ۇتىسىن ويناتۋعا ۇگىتتەيدى. بۇل – زاڭسىز ارەكەت, ياعني الاياقتىق قىلمىس.
ەلىمىزدىڭ زاڭناماسىنا سايكەس, كەز كەلگەن ۇتىس ويىندارى لوتەرەيا وپەراتورىمەن كەلىسىلىپ جۇرگىزىلۋى كەرەك. باسقاسىنىڭ ءبارى – زاڭسىز. وسىنى بىلە تۇرا قۇزىرلى ورگاندار نەگە ارەكەتسىز وتىر؟ جاعداي ۋشىعىپ بارا جاتقان سوڭ بىلتىر ماۋسىم ايىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءوزى ينتەرنەت-الاياقتارعا, قارجى پيراميدالارىنا قارسى قاتاڭ شارا قولدانۋدى تاپسىرعان بولاتىن.
وسىعان بايلانىستى, بىرىنشىدەن, ازاماتتارعا ميكروقارجى ۇيىمدارى ارقىلى ونلاين نەسيە راسىمدەۋگە ەلەكتروندى ۇكىمەت بازاسىندا تىيىم سالۋدىڭ مۇمكىندىگىن تەزدەتىپ ەنگىزۋ; ەكىنشىدەن, ەلىمىزدە زاڭسىز لوتەرەيالاردىڭ, قارجى پيراميدالارى مەن وزگە دە زاڭسىز قارجىلىق وپەراتسيالارمەن كۇرەس قالاي جۇرگىزىلەتىنىن ءتۇسىندىرۋ; ۇشىنشىدەن, الەۋمەتتىك جەلىلەرگە كەشەندى تەكسەرۋ جۇرگىزىپ, ونلاين جارنامانى الاياقتىق ماقساتتا پايدالاناتىن توپتاردى بۇعاتتاۋ.
ەلنۇر بەيسەنباەۆ,
ءماجىلىس دەپۋتاتى
