ەرتەڭ مۇعالىمدەر كۇنى مەرەكەسى! «مۇعالىم – مەكتەپتىڭ جۇرەگى, مەكتەپ – ءبىلىمنىڭ كەمەسى». جاس ۇرپاقتى كەمەل كەلەشەككە جەتەلەيتىن ۇستاز ەڭبەگى ۇشان-تەڭىز ەكەنى انىق. سوندىقتان دا مۇعالىم ماماندىعى مارتەبەلى ءارى قاسيەتتى بولىپ سانالادى. ولاي بولسا, مۇعالىم مەرەيى ارقاشان ۇستەم بولا بەرسىن! ادامي كاپيتالى مىقتى ەل عانا بيىكتەردى باعىندىرادى. ال ينتەللەكتۋالدى ۇلت قالىپتاستىرۋعا ۇلەس قوساتىندار – مۇعالىمدەر, ناعىز پەداگوگتار. دۇنيەدەگى ماماندىق اتاۋلىنىڭ تورەسى – ۇستازدىق دەپ اتاۋىمىز دا سوندىقتان. ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني كوسەمى احمەت بايتۇرسىنۇلى «مۇعالىم – مەكتەپتىڭ جانى» دەپ بەكەر باعا بەرمەگەن. ۇزدىك مۇعالىم – ول كەز كەلگەن ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسىنىڭ تىرەگى. مىقتى كادردىڭ ولشەمى قانداي, كادر مەن قادىردىڭ اراسىنداعى ولشەم قالاي باعالانادى – ولاردى قولداۋدىڭ قازاقستاندىق مودەلى قانداي؟
ەلىمىزدە الەۋمەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن ارتتىرۋ جالعاسۋدا. بۇل – ءبىلىم سالاسىنداعى سەرپىندى جوبا. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ ءۇشىن 2020 جىلدان باستاپ شامامەن 600 مىڭ پەداگوگتىڭ جالاقىسىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن ءوسىرۋ باستالدى. 2023 جىلعا قاراي ولاردىڭ جالاقىسى 2 ەسەگە وسەدى.
ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى حابارلاعانداي, 2022 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ پەداگوگتاردىڭ جالاقىسى 25%-عا, مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى ورتا ەسەپپەن 20-30%-عا ءوستى. ەلىمىزدە بۇعان دەيىن «پەداگوگ مارتەبەسى» تۋرالى ارنايى زاڭ قابىلدانىپ, مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسى كوتەرىلىپ, ولاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ باعىتىندا بىرقاتار ماڭىزدى ءىس-شارا قابىلداندى. ماسەلەن, مەكتەپ ديرەكتورى تىكەلەي پەداگوگتاردى جۇمىسقا قابىلداي المايدى, بۇل ەلەكتروندى فورماتتا كونكۋرس ارقىلى ىسكە اسۋدا.
مەكتەپكە قىرۋار قارجى بولىنگەنمەن, مىقتى مۇعالىم, ۇزدىك ۇستاز بولماسا, ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ مۇمكىن ەمەس. اسىرەسە ەل ايماقتارىندا بىلىكتى ماماندار جەتىسپەيدى. پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا مينيسترلىك قولداۋ شارالارىنىڭ ءتيىستى پاكەتىمەن وسى وڭىرلەرگە ۇزدىك پەداگوگتاردى تارتۋ جونىندە ارنايى باعدارلاما ازىرلەگەنى دە بەلگىلى. كادرلار ءبارىن شەشەتىنىن تۇسىندىك. ويتكەنى ءارتۇرلى ومىرلىك جاعدايعا بەيىمدەلە الاتىن جەكە تۇلعانى تاربيەلەۋ, ەرىك-جىگەردى, باتىلدىقتى, ۇستامدىلىق پەن شىدامدىلىقتى تاربيەلەۋگە كوپ كوڭىل ءبولىپ, پراكتيكالىق ويىندار ارقىلى بالانىڭ باستاماسى مەن تابيعي قابىلەتىن دامىتۋ, ياعني ەركىن تاربيەنى قولدانۋ, كوللەكتيۆيزم ارقىلى ادامداردى بىرىكتىرۋ يدەياسىن بەرۋ, قوعامعا قاجەت تۇلعانى, ومىردە ءوز كوزقاراسى, ماقساتى بار ءبىلىمدى ۇرپاقتى تاربيەلەۋ, قالىپتاستىرۋ – ناعىز پەداگوگتىڭ ۇلەسىندە. ناعىز پەداگوگتىڭ ماقساتى – ۇلتتىق قۇندىلىقتارمەن قانىققان, جاۋاپتى, ەڭبەكقور, بەلسەندى, وتانشىل جانە وزىندىك ازاماتتىق ۇستانىمعا يە ۇرپاقتى تاربيەلەۋ. جالپى ءبىلىم مازمۇنىنىڭ ءار 5-6 جىلدا جاڭارتىلۋى, تۇزەتىلۋى تۇسىنىكتى. بۇل – زامان تالابىنا وراي وزگەرتىلىپ وتىراتىن تسيكلدى ۇدەرىس. الەمنىڭ بارلىق ەلىنە ءتان تاجىريبە. بيىلعى وقۋ جىلىندا پەداگوگتارىمىز جاڭارتىلعان ءبىلىم جۇيەسىمەن ءبىلىم بەرۋدە.
جۋىردا قازاقستاندا «پەداگوگ» كاسىبي ستاندارتى قابىلدانادى. ءمالىم بولعانداي, ونى ەنگىزۋ جۇمىستارى دا اياقتالۋعا جاقىن. بۇل ستاندارتتاردا كورسەتىلگەن ۇلتتىق جانە جالپىادامزاتتىق قۇندىلىقتاردى ءبىلىم الۋشىلاردىڭ بويىنا دارىتۋدى ىسكە اسىرۋ ماڭىزدى. ادام تاربيەسى, تۇلعانى قالىپتاستىرۋ ءىسى دە ءبىر ورنىندا تۇرمايدى, ۇنەمى ىزدەنىس, جەتىلدىرۋ ۇستىندە. بارلىق پەداگوگتار بولاشاق عاسىردىڭ تۇلعاسىن قالىپتاستىرۋدا وعان قاجەتتى داعدىلاردى قالىپتاستىرۋعا قىزمەت ەتۋ كەز كەلگەن مۇعالىمنىڭ, ۇستازدىڭ باستى مىندەتى, ماقساتى بولۋى كەرەك. مينيسترلىكتىڭ جالپى ۇستازداردىڭ جاعدايىن جاقسارتۋ, ءبىلىم جۇيەسىن جاڭعىرتۋدا كوپتەگەن جاڭا باستامالاردى ەنگىزىپ جاتقاندىعى بەلگىلى. اسىرەسە ۇستازداردى قولداۋ ماسەلەسى باستى نازاردا ەكەنى بەلگىلى. ءبىلىم مايدانىندا قىزمەت جاساپ جاتقان مۇعالىمدەردىڭ ەڭبەگىن باعالاۋ ماقساتىندا دا 25 جىلدان استام ەڭبەك ءوتىلى بار ۇستازدارعا «ءبىلىم سالاسىنا ادالدىق» مەدالىنىڭ ەنگىزىلۋى دە ۇستازدار قاۋىمىنا دەگەن تاعزىمدى, قۇرمەتتى بىلدىرەدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ۇستازداردىڭ جاعدايىن جاقسارتۋعا قاتىستى قابىلداعان, مۇعالىمدەردىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋگە باعىتتالعان زاڭى ۇستازداردىڭ بەدەلىن كوتەرىپ, مەرەيىن تاسىتىپ, الەۋەتىن ارتتىرا تۇسەتىنى انىق. وسى رەتتە قالا اكىمدىگىنىڭ, ءبىلىم باسقارماسىنىڭ ەلوردالىق ۇستازداردى قولداۋدىڭ ەڭ ۇزدىك مودەلىن كورسەتىپ وتىرعانىن ايرىقشا ايتۋ قاجەت.
