بايبازار سەمبينوۆ دەسە – ونىڭ ەسىمى بىردەن كوكپەكتى ەلىنىڭ ويىنا تۇسە قالماس. ال بىلىكتى ەلەكتريك مامان, كۇندىز-ءتۇنى تىنباي قاجىرلى ەڭبەگىمەن كوپشىلىككە اڭىز بولىپ جۇرگەن, ءوز شەبەرلىگىمەن بارشانىڭ كوڭىلىنەن شىققان بايان سەنبىۇلىن جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى.
بايان سەنبىۇلى 1950 جىلى قاراشا ايىندا شىعىس قازاقستان وبلىسىنا قاراستى شۇعىلباي اۋىلىندا تۋعان. بالا كەزىنەن بىرنەشە اعايىندى بازاربەك, بايبازار, بازىلبەك اكە-شەشەلەرىنەن ەرتە ايىرىلدى. تۋىستارى ءۇش اعاسىمەن بىرگە 7 جاسار باياندى 1957 جىلى كوكپەكتى اۋداندىق بالالار ۇيىنە ءوز قولدارىمەن تاپسىرادى. سول جەردە ەرجەتىپ, قازاق ورتا مەكتەبىن ءبىتىرىپ, 1968 جىلى كۇزدە اسكەري بورىشىن وتەۋگە شاقىرىلادى. رەسەيدىڭ چيتا قالاسىندا راكەتالىق ديۆيزيوندا اعا سەرجانت دارەجەسىن الادى, باعىتتاۋشى مەرگەن اسكەري اتاعىنا لايىق بولادى.
بايان ەڭبەككە بالا كەزىنەن ارالاستى. جازدىڭ دەمالىس كۇندەرىندە وقۋدان بوس ۋاقىتىن ءتيىمدى پايدالانىپ, ءوز ەركىمەن بالالار ءۇيىنىڭ شارۋاشىلىعىندا ءشوپ شاۋىپ, قاراعان-وتىن دايىنداپ, 10-15 وگىز اربامەن جيىلعان مال ازىعىن قىستاققا جەتكىزۋگە كومەكتەستى. 1957-1968 جىلدارى جەتىم بالالار ۇيىندە 150-دەن استام ەر بالالار (تولەن, قورداباي ورازبەكوۆتار, بەكقازى ماناپوۆ, سەرگەي ستولياروۆ, جەڭىس مولداحانوۆ, باقاش مۇقاتاەۆا, ەركىن ساسانوۆ, الەكسەي تەكيەۆ) بىرگە ءوسىپ, مالعا جەم-ءشوپ دايىنداۋعا جاردەمدەسىپ, ەڭبەكتىڭ ءدامىن ەرتە تاتتى. كەيىنىرەك, سول بالالاردىڭ ءبارى ونەگەلى وتباسىن قۇرىپ, ومىردەن ءوز ورىندارىن تاپتى.
بايان سەنبىۇلى جەرلەستەرىنىڭ ورتاسىندا ادال ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا قۇرمەتكە بولەندى. ول ءوزىنىڭ بالالار ۇيىندە ەڭبەككە العاش ارالاسىپ, قاناتى قاتايعانىن ءجيى ەسكە الادى. 30 جىلدان اسا جەتىم بالالار ءۇيىنىڭ ديرەكتورى قىزمەتىن اتقارعان ۇستازى, تالىمگەرى, سوتسياليستىك ەڭبەك ەرى جاقيا ءشايجۇنىسوۆ اعانى ۇمىتپايدى. اقساقالدىڭ كوپشىلىككە ايتقان «جەتىم كورسەڭ, جەبەي ءجۇر» دەگەن دانالىق ءسوزىن ۇنەمى قايتالايتىن ەدى.
ۇستاز دەمەكشى, بىزگە كوپ جىلدارى باس تاربيەشى بولعان ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى, زاپاستاعى وفيتسەر سولتانبەك ۇرەسپاەۆ اعامىزدىڭ ورنى ەرەكشە. ادال ەڭبەكپەن عۇمىر سۇرگەن سولتانبەك اعامىزدىڭ ەرەكشە قاسيەتىنىڭ ءبىرى – بىرەۋدەن جاسقانىپ, جالتاقتاماي تۋرا سويلەيتىندىگى, اشۋدى اركەز اقىلمەن جەڭدىرەتىن سابىرلىلىعى ەدى. ىشەتىن اسىمىزدان, كيەتىن كيىمىمىزدەن باستاپ تۇنگى ۇيقىمىزدىڭ تىنىش بولۋىنا دەيىن باقىلاپ, ەرەكشە قامقورلىق تانىتاتىن-دى. سولتانبەك اعانىڭ وتباسىنداعى سۇتتەي ۇيىعان تاتۋلىقتى, ءوزارا سىيلاستىقتىڭ ۇلگىسىن كوزىمىزبەن كورىپ وستىك. ءناديا, ءاديا, رادجان, راۋفا, مارات, قۋات اتتى بالالارى اكەسى سولتانبەك پەن اناسى كۇلانجان اپايدان العان ءتالىم-تاربيەسىنىڭ ارقاسىندا ومىردەگى ءوز ورىندارىن تاپتى.
ۇلاعاتتى ۇستازىمىزدىڭ تاربيەسىنىڭ, ونەگەسىنىڭ ءبارىمىزدىڭ ومىردە ادام بولىپ قالىپتاسۋىمىزعا ۇلكەن اسەرى بولدى. پاتريوتتىق سەزىمنىڭ, تەمىردەي قاتال اسكەري ءتارتىپتىڭ نە ەكەنىن سولتانبەك اعادان ۇيرەنىپ, سانامىزعا سىڭىردىك. بۇل كۇندە تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ دامۋىنا تيتتەي ۇلەس قوسساق, ونىڭ ءبارى – ۇستازىمىزدىڭ ەرەن ەڭبەگىنىڭ جەمىسى. سول ۇلكەن ۇجىمدا, ورتاق ۇيىمىزدە ءوسىپ-ونگەن 150 بالانىڭ بارلىعى تابان اقى, ماڭداي تەرىمەن كۇن كورىپ, ومىردەگى ارمان-مۇراتتارىنا جەتتى. فلور انتونوۆ, مانشۇك يسكاكوۆا, گالينا ۆينتوۆكينا, عاريفا بەسپاەۆا, شولپان بايجۇمانوۆا, قانيپا ساعىندىقوۆا, سانيا شاپاتوۆا, گۇلشارا شاديەۆا, تىلەۋحان تاعليمانوۆ سياقتى شاكىرتتەرى ۇلاعاتتى ۇستازىن, اياۋلى تاربيەشىسىن ەرەكشە قۇرمەتتەيدى.
بايان سەنبىۇلى ونەردەن دە قۇر الاقان ەمەس ەدى. ول بالالار ءۇيىنىڭ ۇرمەلى اسپاپتار وركەسترىنىڭ بەلسەندى مۇشەسى بولدى. ترومبوندا ويناعاندى ۇناتۋشى ەدى. اۋدانداعى ۇلكەن ونەر ساحناسىندا الدىڭعى قاتاردا ءجۇرىپ, قۇرمەت-قوشەمەتكە, ابىرويعا بولەندى. سول ۋاقىتتا بالالار ۇيىندە جاسوسپىرىمدەر كلۋبى, بالالاردى ساۋىقتىراتىن جازدىق پيونەر لاگەرى, كيىم تىگەتىن, اعاش ونىمدەرىن وڭدەيتىن شەبەرحانا, بي ۇيىرمەسى, مۋزىكالىق اسپاپتار وركەسترى بولدى. «جىگىتكە جەتپىس ونەر دە ازدىق ەتپەس» دەگەندەي, بايان سولاردىڭ بارىنە بەلسەنە قاتىستى. ءومىر جولىندا ءار نارسەنىڭ تازا ەڭبەكپەن كەلەتىنىن ەرتە ءتۇسىنىپ, سونى قادىرلەي ءبىلدى.
بايان سەنبىۇلى قۇداي قوسقان جارى مايرا قاسىمباەۆامەن 30 جىلدان اسا ۋاقىت ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا ءومىر ءسۇرىپ, ۇرپاقتارىنىڭ قىزىعىن بىرگە كورىپ كەلەدى. ونەگەلى وتباسىدان شىققان الميرا, ايگەرىم, قايراتتار اتا-اناسىنىڭ اق باتاسىن اقتاپ, ءار سالادا ءوز ورىندارىن تاۋىپ, باقىتتى جانداردىڭ ءبىرى بولىپ ءجۇر.
ەڭبەكتىڭ راحاتىن كورگەن بايان سەنبىۇلى 45 جىلدان اسا ءبىر سالادا تابان اۋدارماي ەڭبەك ەتىپ, ىستىعى مەن سۋىعىنا ءتوزىپ, ۇجىمدا دا زور ابىرويعا كەنەلدى. ۇزاق جىلعى ەڭبەگى اقتالىپ, «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ەڭبەك سىڭىرگەن ەنەرگەتيگى» دەگەن جوعارى لاۋازىمدى اتاققا يە بولىپ, 2012 جىلى ءتوس بەلگىمەن ماراپاتتالدى. اتالعان كاسىبىن زەينەتكەر جاسىنا جەتسە دە, ءالى دە جاستارعا ۇلگى كورسەتىپ, اتقارىپ كەلەدى. ول دوستىققا بەرىك, سەنىمدى. جاعىمپازدىققا جانى قاس, شىندىقتى جاراتىپ, كوزىنە كورىنىپ تۇرعان كەمشىلىكتى بەتىڭە ايتىپ سالاتىن ازامات. ەكەۋمىزدىڭ دوستىعىمىز سوناۋ بالا كەزدەن باستالىپ, ومىرلىك دوستىققا ۇلاستى. قازىرگى كۇنگە دەيىن اعالى-ىنىدەي ارالاسىپ كەتتىك. بايان سەنبىۇلى جاقىندا 70 جاسقا تولادى. ءومىر جولىندا نەبىر قيىندىقتاردىن سۇرىنبەي, تاۋبەسىنەن جاڭىلماي, اۋزىنان اللاسىن تاستاماي كەلە جاتقان اقجۇرەك ازاماتقا زور دەنساۋلىق, باياندى باقىت, ۇزاق عۇمىر تىلەيمىن!
اسحات تويكين,
قازاقستان رەسپۋبليكاسى
كەدەن قىزمەتىنىڭ ەڭبەك
سىڭىرگەن قايراتكەرى,
استانا قالاسى
