بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 1990 جىلدىڭ 14 جەلتوقسانىنداعى شەشىمى بويىنشا 1 قازان – حالىقارالىق قارتتار كۇنى دەپ بەلگىلەنىپ, جىل سايىن بۇكىل الەمدە اتالىپ وتىلەتىنى بەلگىلى. بۇۇ-نىڭ وسى ماسەلە بويىنشا رەزوليۋتسياسى قوعامنىڭ قارت ءمۇشەلەرىنە دەگەن قارىم-قاتىناستى وزگەرتۋگە, اعا بۋىنعا مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋ مەن الەۋمەتتىك قولداۋدى جاقسارتۋعا, ولاردى جۇمىسپەن قامتۋ جانە تابىسىن مولايتۋعا باعىتتالعان. ءبىزدىڭ ويىمىزشا, قابىلدانعان رەزوليۋتسيانىڭ ماڭىزدى تارماقتارىنىڭ ءبىرى قارت ادامدار قوعامنىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەستەرىن قوسا الاتىنىن مويىنداۋ بولىپ تابىلادى. ول شىندىعىندا سولاي. ءبىز بۇعان ەلوردا ارداگەرلەرىمەن جۇمىس ىستەۋ بارىسىندا كوز جەتكىزدىك. ولار بەلسەندى ومىرلىك پوزيتسيانى ۇستانادى, ەلباسىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىن, ونىڭ جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان رەفورمالارىن قولدايدى, وتكىزىلگەن سايلاۋ ناۋقاندارىنا قاتىسادى: سايلاۋ الدىنداعى شتابتارىن باسقارادى, ۇمىتكەرلەردىڭ سەنىمدى تۇلعالارى بولىپ جۇمىس ىستەيدى, ەڭ باستىسى, داۋىس بەرۋگە بارىنەن بۇرىن كەلىپ, بۇقارا توپتارىنا جاقسى ۇلگى كورسەتۋدە.
قالامىزداعى كوپتەگەن ارداگەرلەر ۇيىمدارىندا, باسقا دا قوعامدىق بىرلەستىكتەردە جۇمىس ىستەپ قانا قويماي كاسىپكەرلىكپەن, بيزنەسپەن, ءتۇرلى ۇيىمدار مەن مەكەمەلەردە ماماندىعى بويىنشا جۇمىس ىستەيتىنىن ايتا كەتكەن ءجون.
قارتتار كۇنى – جارقىن دا, ىزگى, ەرەكشە مەيرام. بۇل كۇنى ءبىز اتا-انامىزعا, اتا-اجەلەرىمىزگە ىستىق ىقىلاسىمىزدى بىلدىرەمىز. مەيرامدى اتاپ ءوتۋ – قازىرگى قوعامداعى اعا بۋىننىڭ كوپتەگەن ماسەلەلەرىنە, ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرىنە ماتەريالدىق جانە مورالدىق قولداۋ كورسەتۋگە نازار اۋدارتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە, ونىڭ ەلورداسى استانا قالاسىندا وسى كۇندى اتاپ ءوتۋدىڭ ەرەكشە ءداستۇرى قالىپتاسقان. جىل وتكەن سايىن استانانىڭ ارداگەرلەر ۇيىمدارىندا وسى مەرەكەگە ارنالعان ءىس-شارالار اۋقىمى كەڭەيىپ, كوبەيە تۇسۋدە. وتكەن جىلى تەك الماتى اۋدانىندا عانا (اۋداندىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى س.د.بايبولوۆ) 1000-نان استام ارداگەردى قامتىعان 25 مەرەكەلىك تۇسكى اس ۇيىمداستىرىلدى, تۇرمىسى تومەن زەينەتكەرلەرگە 586 ازىق-تۇلىك قورجىنى تابىس ەتىلدى. جىل سايىن قارتتارعا «بەركۋت» كونسورتسيۋمى (س.حامحوەۆ), №1 اۆتوبۋس پاركى (س.بوگاتىرەۆ), «استانا ەنەرگيا» اق (م.قابيدەنوۆ), «استانا-اەك» اق (ا.سمورودين), «تسەسنا استىق» كونتسەرنى» جشس (ا.وستريكوۆ) جانە باسقالار ءوز سىي-سياپاتتارىن تاپسىردى. بۇدان باسقا ولار زەينەتكەرلەرگە 5 مىڭنان 10 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ماتەريالدىق كومەك كورسەتتى.
سارىارقا اۋدانىندا (ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى ك.قوتىروۆ) استانا ستانساسى تەمىر جول تورابى ارداگەرلەر ۇيىمىنىڭ (توراعاسى ق.توقاباەۆ) جانە تەمىرجولشىلار كاسىپورىندارى باسشىلارىنىڭ قارتتار كۇنى قارساڭىندا وتكىزگەن جۇمىسىن ەرەكشە اتاپ كورسەتكىمىز كەلەدى. مۇندا بارلىق ءۇش مىڭ زەينەتكەرگە سىي-سياپات كورسەتۋ ىزگى داستۇرگە اينالعان. باسشىلىق جانە ارداگەرلەر ۇيىمى بۇل ماسەلە بويىنشا كاسىپوداق ۇيىمىمەن تىعىز قارىم-قاتىناس ورناتقان. استانا ستانساسى, لوكوموتيۆ دەپوسى, ەنەرگيا ۋچاسكەسى, بەلگى بەرۋ جانە بايلانىس ديستانتسياسىنىڭ ءبىرىنشى باسشىلارى ءوز زەينەتكەرلەرىمەن دوڭگەلەك ۇستەلدەر وتكىزىپ, مەرەكەلىك اس جانە ت.ب. اكتسيالار ۇيىمداستىردى.
ەلوردانىڭ ەسىل اۋدانىندا (ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ ءتورايىمى ر.اتىعاەۆا) دا قارتتار كۇنىن وتكىزۋ جۇمىستارى كوڭىل اۋدارارلىق. «استانا» حالىقارالىق اۋەجايى» اق (پرەزيدەنتى ك.جاۋحانوۆ), «سامۇرىق-قازىنا» (ديرەكتورلار كەڭەسى حاتشىلىعىنىڭ باسشىسى ج.قۇرمانعازيەۆ), «قازمۇنايگاز» ۇك (باس ديرەكتورى ب.باشەەۆ), «كەرەمەت» مونشا-ساۋىقتىرۋ كەشەنى (باس ديرەكتورى س.كامازاەۆ), «دۋمان» قوناقۇي كەشەنى (باس ديرەكتورى ا.ماقاجانوۆا), «زەردە»
حولدينگى (باسقارما توراعاسى م.ايۋپوۆ) ۇجىمدارى تەك ءوز زەينەتكەرلەرىنە عانا كوڭىل اۋدارىپ قويماي, استانا قالالىق ارداگەرلەر ۇيىمىنىڭ وتىنىشتەرى بويىنشا ەلوردا-
نىڭ بارلىق زەينەتكەرلەرىنە ماتەريالدىق كومەك كورسەتىپ, ولاردىڭ العىسى مەن ريزاشىلىعىنا بولەنۋدە.
پيك نەمەسە ءوپي جانىندا قۇرىلعان قالانىڭ ارداگەرلەر ۇيىمدارى ءۇشىن بۇل مەرەكەنى وتكىزۋ ايتارلىقتاي قيىندىقتار تۋعىزۋدا, ويتكەنى, كەيبىر پيك باسشىلارى ارداگەرلەر ۇيىمدارىمەن بىرلەسىپ جۇمىس اتقارۋعا, قارتتارعا جاردەم بەرۋگە ىقىلاس تانىتپاي وتىر. سونىمەن قاتار, ارداگەرلەر ۇيىمدارى مەن كەڭەستەرىنىڭ تاباندى جانە جۇيەلى جۇمىستارىنىڭ ارقاسىندا كوپتەگەن پيك-تەر قارتتارمەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋدىڭ جاقسى ۇلگىسىن كورسەتىپ وتىر. بىرقاتار پيك-تەر باسقارما ماجىلىستەرىندە ارداگەرلەر ۇيىمدارىنىڭ وتىنىشتەرى بويىنشا اسا مۇقتاج زەينەتكەرلەردى پيك قىزمەتى تولەمدەرىنەن بوساتۋ ماسەلەسىن قاراپ, شەشىم قابىلدادى نەمەسە جەكەلەگەن زەينەتكەرلەرگە 50 پايىز جەڭىلدىكپەن تولەۋگە مۇمكىندىك بەردى. بۇل پيك-تەردە مۇقتاج زەينەتكەرلەر ءۇشىن كىشىگىرىم سانتەحنيكا, ەلەكتر جوندەۋ جۇمىستارى تەگىن جۇرگىزىلەدى. مۇنداي تاجىريبەنى زەرتتەپ, تاراتۋ – قاجەتتى ءىس.
ەلوردانىڭ قالالىق, اۋداندىق ارداگەرلەر كەڭەستەرىنىڭ, اسىرەسە, باستاۋىش ارداگەرلەر ۇيىمدارىنىڭ حالىقارالىق قارتتار كۇنىن وتكىزۋ جۇمىستارىندا كەمشىلىكتەر مەن ولقىلىقتار از ەمەس. بىرىنشىدەن, بۇل كۇنى قالا ارداگەرلەرىنىڭ بارلىعىنا بىردەي تولىق نازار اۋدارىلمايدى, ولاردىڭ كوبى ەسكەرۋسىز قالۋدا. ارينە, بۇل جايت ارداگەرلەر تاراپىنان رەنىش تۋعىزادى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا, كەيبىر كاسىپورىندار, ۇيىمدار مەن مەكەمەلەر, وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرىنشى باسشىلارى بۇل كۇنگە كوڭىل اۋدارمايدى جانە ۇيىمداستىرىلعان ءىس-شارالارعا قاتىسپايدى, ال, قارتتار ءۇشىن ەكىنشى دارەجەدەگى تۇلعالارمەن ەمەس, سولاردىڭ وزىمەن كەزدەسۋ وتە ماڭىزدى.
بۇۇ باس اسسامبلەياسى حالىقارالىق قارتتار كۇنىن بەلگىلەگەندە ونى ارداگەرلەر ۇيىمدارى (كوپتەگەن ەلدەردە ارداگەرلەر ۇيىمدارى جوق) وتكىزەدى دەپ ەمەس, مەملەكەت پەن قوعام ءوز قارتتارىنا كوڭىل ءبولىپ, قولداۋ مەن كومەك, قامقورلىق كورسەتەدى دەپ ويلاعان بولۋى كەرەك. بۇل جۇمىستا كاسىپوداق ۇيىمدارىمەن تىعىز قارىم-قاتىناس جەتكىلىكسىز بولىپ وتىر.
ەلىمىزدە قارتتار كۇنىن وتكىزۋ تاجىريبەسى بارلىق قارتتارعا ءبىر كۇندە, ياعني, 1 قازان كۇنى عانا كوڭىل ءبولۋ مۇمكىن ەمەستىگىن كورسەتۋدە. سوندىقتان, قازاقستاننىڭ بارلىق ايماقتارىندا بىرنەشە جىل بويى ارداگەرلەر كەڭەستەرىنىڭ باستاماسىمەن جانە اكىمدىكتەردىڭ كەلىسىمىمەن قارتتاردىڭ ايلىقتارى ءوتكىزىلىپ تۇرادى. اسىرەسە, بۇل ۇلكەن قالالاردا, وزدەرىنە قاراستى قۇرىلىمدارى بار ءىرى كاسىپورىندار مەن ۇيىمداردا وزەكتى ماسەلە بولىپ تابىلادى. وسىنى ەسكەرە وتىرىپ, بيىلعى تامىز ايىنىڭ باسىندا رەسپۋبليكالىق ارداگەرلەر ۇيىمى ورتالىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى ءو.وزعانباەۆ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ارقىلى حالىقارالىق قارتتار كۇنى اياسىندا قارتتارعا الەۋمەتتىك جاردەم كورسەتۋ ايلىعى وتەتىنى تۋرالى مالىمدەمە جاسادى. ەلوردامىزدا حالىقارالىق قارتتار كۇنىن كەڭىنەن ءارى لايىقتى وتكىزۋ, ورىن العان كەمشىلىكتەردى جويۋ ءۇشىن جانە ورتالىق كەڭەستىڭ مالىمدەمەسىن باسشىلىققا الىپ, قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسى الدىن الا, شىلدە ايىنىڭ باسىندا قارتتار كۇنىنە ارنالعان نەگىزگى ءىس-شارالاردى دايىنداۋ جانە وتكىزۋ جونىندەگى جوسپاردى دايىنداپ, بەكىتتى جانە ونىڭ ورىندالۋى باقىلاۋعا الىندى. وسىلايشا, 1 قازان كۇنى «جاستار» سارايىندا ارداگەرلەر ءۇشىن مەرەكەلىك كونتسەرت دايىنداۋ جانە وتكىزۋ, بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىندا دوڭگەلەك ۇستەل وتىرىسىن ۇيىمداستىرىپ, قالا ارداگەرلەرىنىڭ شەشىلمەگەن ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ, ەڭ باستىسى, بارلىق ۇيىمدار, كاسىپورىندار مەن مەكەمەلەردە زەينەتكەرلەردى تەگىس قامتىپ, قۇرمەت كورسەتۋ جوسپارلانعان.
ءبىز العاش رەت قالالىق ءماسليحاتتىڭ دەپۋتاتتارىنا, ءىرى كاسىپورىندار مەن ۇيىمداردىڭ باسشىلارىنا جوعارىدا اتالعان مەرەكەنى دايىنداۋ جانە وتكىزۋگە وزدەرىنىڭ اتسالىسۋىن سۇراپ حات جولدادىق.
قارتتار سوعىس كەزىندەگى ەرلىكتەرىمەن, بەيبىت ومىردەگى, تىڭ يگەرۋ جىلدارىنداعى جان اياماس ەڭبەگىمەن, قازىرگى تاڭداعى ومىرگە قۇشتارلىعىمەن, بەلسەندى ومىرلىك ۇستانىمىمەن ەرەكشە قۇرمەتكە يە بولۋ قۇقىعىنا لايىق. ءبىزدىڭ ءوتىنىشىمىز بەن ۇسىنىستارىمىزدى قالا جۇرتشىلىعى قولدايدى دەگەن ۇمىتتەمىز.
بەكەن ءالىمجانوۆ,
قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى
