جاقىندا ەلىمىزدەگى زەينەتاقى اۋدارىمدارىنىڭ جاڭا ەرەجەلەرى جاسالدى. جاڭا شەشىمگە سايكەس, 2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ جۇمىس بەرۋشىنىڭ ەسەبىنەن قىزمەتكەردىڭ پايداسىنا 5 پايىز مولشەرىندە مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى ەنگىزىلەدى.
قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ, جۇمىسشىلاردىڭ ەڭبەك وتىلىنە سايكەس كەلەتىن لايىقتى زەينەتاقىمەن قامت
اماسىز ەتۋ ماقساتىندا جاسالعان بۇل شەشىم بويىنشا قىزمەتكەردىڭ جەكە زەينەتاقى شوتىنا اي سايىن جالاقىنىڭ 15 پايىزى اۋدارىلىپ وتىرادى. ونىڭ 10 پايىزى قىزمەتكەردىڭ مىندەتتى زەينەتاقى جارناسى بولسا, 5 پايىزى جۇمىس بەرۋشىنىڭ ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن تولەگەن زەينەتاقى جارناسى بولىپ تابىلادى. مىسال ءۇشىن ەڭبەك ءوتىلى 33 جىل, ەڭبەكاقىسى 172 مىڭ تەڭگە (بۇگىندە ورتاشا جالاقى) قىزمەتكەردى الايىق. 33 جىل ىشىندە ينۆەستيتسيالىق تابىستى ەسەپكە الا وتىرىپ, قىزمەتكەردىڭ جالاقىسىنان 10 پايىزدىق زەينەتاقى جيناقتارى شامامەن 12,7 ملن تەڭگەنى قۇرايدى. بۇل ورايدا, جالاقىنىڭ ءوسۋى ەسكەرىلمەيدى. ەڭبەك دەمالىسىنا شىققان كەزدە قىزمەتكەردىڭ زەينەتاقىسى 140 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى, ونىڭ ىشىندە جيناقتاۋ – 110 مىڭ تەڭگە, بازالىق – 30 مىڭ تەڭگە. الايدا مۇنداي جاعدايدا جۇمىس بەرۋشىنىڭ جارناسىن ەنگىزۋ ەسەبىنەن (جمزج) قىزمەتكەردىڭ زەينەتاقىسى 50 مىڭ تەڭگەگە ۇلعايىپ, 190 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى.
ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا بۇل جاڭالىق بارلىق جۇمىس ىستەيتىن ازاماتتارعا, ونىڭ ىشىندە جەكە كاسىپكەرلەر جانە جەكە پراكتيكامەن اينالىساتىن ادامدارعا قولدانىلادى ەكەن. جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ مىندەتتى زەينەتاقى جارناسى ازاماتتىق-قۇقىقتىق سيپاتتاعى كەلىسىمشارتتار نەگىزىندە جۇمىس جانە قىزمەت كورسەتەتىن ادامدارعا; زەينەتكەرلىك جاستاعى جەكە تۇلعالارعا; اسكەري قىزمەتشىلەر مەن كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ قىزمەتكەرلەرىنە; ەڭبەك سىڭىرگەن جىلدارى ءۇشىن زەينەتاقى تولەمدەرىن الۋشىلارعا; ءومىر بويى اي سايىنعى تولەممەن قامتىلاتىن وتستاۆكاداعى سۋديالارعا قولدانىلمايدى. جۇمىس بەرۋشىلەردەن كەلىپ تۇسكەن زەينەتاقى جارنالارى جەكە تۇلعالاردىڭ مەنشىگى بولىپ سانالمايدى جانە مۇراعا قالدىرىلمايدى.
ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك, بۇگىندە قازاقستاندا 2,2 ميلليون زەينەتكەر بار. ال 2019 جىلدىڭ 1 شىلدەسىندەگى جاعداي بويىنشا زەينەتاقىنىڭ ورتاشا مولشەرى – 85697 تەڭگە, ونىڭ ىشىندە بازالىق زەينەتاقى – 26978 تەڭگە, ورتاق زەينەتاقى – 58719 تەڭگە.
قازاقستاندا ەرلەردىڭ زەينەتكەرلىك جاسى 63 بولسا, ايەلدەردىڭ بيىلعى زەينەت جاسى – 58 جاس 6 اي. «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى» قر زاڭىنىڭ 11-بابى بويىنشا ايەلدەردىڭ زەينەت جاسى 2027 جىلعا دەيىن 10 جىل ىشىندە جىل سايىن 6 ايعا كوتەرىلىپ وتىرادى. ايتا كەتەيىك, قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا بازالىق, مىندەتتى جانە ەرىكتى دەڭگەيدەن تۇراتىن كوپدەڭگەيلى زەينەتاقى جۇيەسى جۇمىس ىستەيدى.
قازاقستاندا زەينەتاقىنىڭ ازدىعى – بۇرىننان ايتىلىپ كەلە جاتقان ماسەلەنىڭ ءبىرى. قۇزىرلى ورىنداردىڭ ايتۋىنشا, جاڭا شەشىم اتالعان ماسەلەنى شەشۋگە دە كومەكتەسەدى. الايدا بۇل جۇمىس بەرۋشى ورىنداردىڭ شىعىمدى ازايتۋ ءۇشىن قىزمەتكەرلەرىن قىسقارتۋىنا اپارىپ سوقپاس پا دەگەن كۇدىك تە جوق ەمەس.
