قازاقتىڭ سۋىرىپسالما اقىنى, ءانشى-كومپوزيتور اسەت نايمانبايۇلى ءان الەمىندە سالعان سۇرلەۋ داڭعىلعا اينالدى. اقتوعاي القابىنان شىققان بۇل سۇرلەۋدى ءارى قاراي ماناربەك ەرجانوۆ جالعادى. ماناربەككە كۇلاش بايسەيىتوۆانىڭ جولى قوسىلدى. وسىدان الپىس جىل بۇرىن كۇلاشتىڭ عۇمىرى كەنەت ءۇزىلدى.
قۇداي كەڭ ەكەن, قازاق بۇلبۇلىن جوقتاماسىن دەپ, ۇزاتپاي قازىرگى وپەرا جۇلدىزى رىمكەش ءجۇمادىلوۆانى ۇلتقا سىيلادى. ال قىتاي جەرىندە قاپىدا كوز جۇمعان اسەتتىڭ تۋعانىنان تۋرا ءبىر عاسىر وتكەندە قىزىلاراي تاۋىنىڭ ەتەگىندە بۇگىنگى كەيىپكەرىمىز, استاناداعى بەلدى, بەلگىلى ارتىستەردىڭ ءبىرى نۇراي تاناباەۆ دۇنيەگە كەلدى.
شىناشاقتاي كەزىنەن ونەرگە قۇشتار بولىپ, بىلدىرلاپ بىردەڭەلەردى شىرقايتىن. وسىنى بايقاعان تۋعان اپاسى كۇمىس باۋىرىنا ءان الىپپەسىن تانىتتى. اتا-اناسى ەرلىس پەن ءۇمىتجان قاراپايىم قىزمەتتە جۇرسە دە, ونەردەن قاراجاياۋ ەمەس ەدى. اكەسى كەزىندە حالىق تەاترىندا قويىلعان «قوزى كورپەش-بايان سۇلۋ» سپەكتاكلىندە جانتىقتىڭ ءرولىن سومدادى. ال بالا نۇرايدىڭ ونەردەگى العاشقى قادامدارى اۋىلىنداعى «سارىارقا» ۇلت اسپاپتار وركەسترى مەن مەكتەپتەگى «بالاۋسا» انسامبلىنەن باستالدى.
سەگىزىنشى سىنىپتا وقىپ جۇرگەنىندە سول كەزدە وداق كولەمىندە دۇركىرەگەن «توقىراۋىن تولقىندارى» انسامبلىنە قابىلداندى. ءانسامبلدىڭ ول ۋاقىتتاعى كوركەمدىك جەتەكشىسى, مۋزىكاتانۋشىلاردىڭ پىكىرىنشە, «اقتوعاي – التىن بەسىگىم» اتتى جالعىز-اق انىمەن تاريحتا قالاتىن كومپوزيتور ءدارتاي سادۋاقاسوۆتىڭ ءتالىم-تاربيەسىنەن ءوتتى. ال انشىگە العاش قانات بىتىرگەن قازكسسر مادەنيەت ءمينيسترى جەكسەنبەك ەركىنبەكوۆ بولدى. «توقىراۋىن تولقىندارى» ۆەنگرياعا گاسترولدىك ساپارمەن شىعاتىن بولىپ, ءانسامبلدىڭ دايىندىعىن ءمينيستردىڭ ءوزى كەلىپ تەكسەردى. ءجاسوسپىرىمنىڭ تالانتى مەن تالابىن تاپ باسقان ول: «جاپ-جاقسى داۋىسىڭ بار ەكەن, الماتىعا كەلىپ ءبىلىمىڭدى جالعاستىر» دەدى.
الايدا, ۇيدەگىلەر ءانشى ەمەس, مۇعالىم بولعانىن قالادى. قاراعاندى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنە سايكەس ماماندىققا وقۋعا تۇسكەنى دە بار. بىراق ءبىرىنشى سەمەستردەن كەيىن ساباققا بارماي قويدى. ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعى بالانىڭ قالاۋى باسقادا ەكەنىن اڭعارىپ, اتا-اناسىنا سونى ۇعىندىردى. بۇدان كەيىن اكە-شەشە دە ۇلدارىنىڭ باعىن بايلاماي, الاتاۋدىڭ باۋرايىنداعى قالاعا جىبەردى.
«ول ۋاقىتتا وقۋ ورنىنان اسكەرگە الىپ كەتە بەرەتىن. سوندىقتان ۇستازدار سونى سىلتاۋراتىپ, ون سەگىزگە جاسى كەپ قالعان جىگىتتەردىڭ قۇجاتتارىن قابىلداماۋعا تىرىساتىن. مەن بارعاندا دا ءدال سولاي بولدى. بىرنەشە رەت وسىلاي تاۋىم شاعىلدى. اقىرى راديودا ديكتور بولىپ جۇمىس ىستەگەن ناعاشىم مىرزابەك قۋاتبەكوۆ «سەنى جەكسەنبەك ەركىنبەكوۆتىڭ ءوزى شاقىرماپ پا ەدى؟ بۇل نە دەگەن زاڭ؟ ءجۇر, مينيستر سەنى ۇمىتپاعان شىعار» دەپ, مينيسترلىككە ەرتىپ باردى» دەيدى كەيىپكەرىمىز.
مينيستر ەڭبەك دەمالىسىندا ەكەن, الدىنا كەلگەندەردى ونىڭ ورىنباسارى اشىربەك سىعاي قابىلدادى. ەكى-ءۇش ءان ايتقىزىپ, كوڭىلى تولعان اشىربەك تورەبايۇلى وقۋعا قابىلدانۋىنا پارمەن بەردى. «مەنىڭ ونەردە قالۋىما, ارۋاعىنان اينالايىن اشەكەڭ سەبەپ بولدى. سول كىسى ماعان قولداۋ كورسەتپەسە, قازىر قايدا جۇرەرىمدى ءبىر قۇداي بىلەدى. كەيىن تەاتردا ويناعان رولدەرىمدى كورىپ, باعىت-باعدار بەرىپ, اقىلىن دا ايتىپ ءجۇردى» دەيدى نۇراي تاناباەۆ.
19 شىلدە كۇنى ساعات 18.30-دا «استانا» كونتسەرت زالىندا قازاقستان جاستار وداعى سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى, مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى نۇراي تاناباەۆتىڭ «ءان – قاناتىم» اتتى شىعارماشىلىق كەشى وتەدى. كەشكە رامازان ستامعازيەۆ, ايتبەك نىعىزباەۆ, سەكەن سىزدىق, تولعانباي سەمباەۆ, «سارىارقا» حالىق مۋزىكا ءانسامبلى, «شالقىما» حالىق بي ءانسامبلى قاتىسادى.
اقىرى ج. ەلەبەكوۆ اتىنداعى ەسترادا-تسيرك كوللەدجىنە جانىبەك كارمەنوۆتىڭ سىنىبىنا قابىلداندى. ءبىر جىلدان كەيىن اسكەرگە شاقىرىلدى. وتان الدىنداعى بورىشىن وتەپ كەلگەننەن كەيىن وقۋىن قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى قايرات بايبوسىنوۆتىڭ سىنىبىندا جالعاستىردى. رامازان ستامعازيەۆ, ايتبەك نىعىزباەۆ, تولعانباي سەمباەۆ, قاجىباي جاكين سىندى قاتارلاستارىمەن بىرگە قايرات اۋكەنۇلىنىڭ العاشقى شاكىرتى بولدى.
ال وقۋىن اياقتاعان سوڭ جولدامامەن جەزقازعان فيلارمونياسىنا جىبەرىلسە دە, س. قوجامقۇلوۆ اتىنداعى مۋزىكالىق دراما تەاترىنان ءبىر-اق شىقتى… بيىل كوكتەمدە رەجيسسەر جانات حادجيەۆ دۇنيەدەن وزعاندا اكتەر ءادىلجان شومبالوۆ كوز جاسىن تىيا الماي, بىزگە بۇل رەجيسسەردىڭ ونەرگە كەلۋىنە تىكەلەي ىقپالىن تيگىزگەنىن ايتقان ەدى. سول سياقتى نۇراي تاناباەۆتىڭ دا ساحنادا بەينەلەردى سومداۋىنا سەبەپشى جانات اۋباكىرۇلى بولدى. العاشقى ءرولى «قىز جىبەك» سپەكتاكلىندەگى – شەگە. ال جەزقازعان تەاترىندا باستالعان اكتەرلىك جولى ق. قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا تابىستى جالعاستى.
وسىندا سول تەاتردىڭ نەگىزىن قالاۋشى رەجيسسەر جاقىپ وماروۆتىڭ شاقىرۋىمەن كەلگەن ەدى. ونەر وشاعى ع. مۇسىرەپوۆتىڭ «اقان سەرى-اقتوقتى» سپەكتاكلىمەن اشىلعانى بەلگىلى. نۇراي تاناباەۆتىڭ ەنشىسىنە وندا جومارتتىڭ بەينەسى ءتيدى. ال بىلتىر تەاتردىڭ مەرەيتويلىق كەشىندە اقان سەرىنىڭ ءوزى بولىپ ساحناعا شىقتى. بۇل تەاتردا اتتاي 18 جىل قىزمەت ىستەدى. اقمولا-استانانىڭ قازاقىلانۋىنا قاللەكيلىكتەر ۇلەس قوسسا, وندا كەيىپكەرىمىزدىڭ دە ۇلەسى بار. وسىلايشا جاقىپ وماروۆتان كەيىن تەاترعا باسشىلىق ەتكەن قادىر جەتپىسباەۆ, ءازىربايجان مامبەتوۆ سىندى ساحنا ساڭلاقتارىنان العانى كوپ. ماسەلەن, ءازىربايجان مامبەتوۆ تەاترداعى قىزمەتىمەن قاتار قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىندە ساباق بەردى. ونىڭ سونداعى العاشقى شاكىرتتەرىنىڭ ءبىرى بولعان كەيىپكەرىمىز قازىر ءوزى دە اتالمىش وقۋ ورنىندا ۇستاز ءارى استانا قالاسى مەملەكەتتىك اكادەميالىق فيلارمونياسىندا ءارتىس. «ات اينالىپ قازىعىن تابادى» دەمەكشى, كەيىنگى جىلدارى انگە كوڭىلىم قايتا اۋدى. سودان فيلارمونياعا باردىم» دەيدى كەيىپكەرىمىز.
ال ق. قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنداعى جولىن قىزى اقمارال جالعاستىردى. ءلايلا بەكنازار-حانينگانىڭ شەبەرحاناسىن اياقتاعان ول قازىر تەاتردا باستى رولدەردى سومداۋىمەن قاتار كينودان دا كورىنىپ ءجۇر. ونىڭ ءبارى تابىسسىز ەمەس. تالعات تەمەنوۆ قويعان «تىراۋلاپ ۇشقان تىرنالار» ليريكالىق دراماسىندا نەمىس قىزى ينگانىڭ ءرولىن ويناپ, ماسكەۋدەگى «زولوتوي ۆيتياز» حالىقارالىق تەاتر فەستيۆالىندە «التىن ديپلومدى» يەلەندى. ا. چەحوۆتىڭ «شيە» كومەدياسىنداعى ءرولى دە كورەرمەندەردىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. جاقىندا عانا ش.ايتماتوۆتىڭ «قىزىل ورامالدى شىنارىم» سپەكتاكلىندە باستى رولدە كورىندى.
كەيىپكەرىمىزدى جارى قارلىعاشپەن تانىستىرىپ, تابىستىرعان دا ساحنا. قازىر استانا قالاسى قۋىرشاق تەاترىندا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن جارىنىڭ اتىنىڭ ءوزى – ءان. اسا كورنەكتى كومپوزيتور احمەتوۆ جۇبانوۆتىڭ «قارلىعاش» اتتى بەلگىلى ءانى بار. ءاننىڭ ءسوزىن اقىن يبادۋللا ماتاقوۆ جازدى. ولەڭ اۆتورى كەيىننەن نەمەرەسى دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن وسى تۋىندىنىڭ قۇرمەتىنە قارلىعاش اتىن قويادى. بۇل – سول قارلىعاش.
بۇگىندەرى نۇراي تاناباەۆ فيلارمونيادا جۇمىس ىستەپ جۇرسە دە, اكتەرلىكتەن قول ۇزگەن جوق. ماسەلەن, جۋىردا عانا «شىڭعىس حان» تاريحي قويىلىمىندا مايقى ءبيدىڭ بەينەسىن سومدادى. ونى اقىن, دراماتۋرگ سەرىك تۇرعىنبەكۇلىنىڭ «ءشامشى» سپەكتاكلىندە دە ۆالس كورولىنىڭ رولىندە, بۇيىرسا, كورىپ قالارمىز. اقىننىڭ ءبىر جىلداي بۇرىن استانادا وتكەن شىعارماشىلىق كەشىندە سپەكتالدەن ءۇزىندى كورسەتىلىپ, كەيىپكەرىمىز بىزگە قۇيىپ قويعان ءشامشى بولىپ ەلەستەگەن. ەندەشە, ءان قاناتى تالماسىن!
امانعالي قالجانوۆ
