8 ناۋرىز مەرەكەسىندە ەڭ باقىتتى استانالىق ارۋلار انا اتانىپ, باعا جەتپەس سىيعا كەنەلدى. بۇل كۇنى ەلوردادا 61 نارەستە دۇنيەگە كەلدى – 25 ۇل, 36 قىز. مەيرام قارساڭىندا جاڭا ءومىردىڭ باستاۋى – پەرزەنتحاناعا جول ءتۇستى.
№2 پەريناتالدىق ورتالىق. كەلۋىمىزدى كۇتكەن دارىگەر ءبىزدى بىردەن قابىلداۋ بولىمشەسىنە ەرتتى. جۇكتى ايەلدىڭ الدىنان اشىلاتىن العاشقى ەسىك وسى ەكەن. باس دارىگەردىڭ الدىن الا ەمدەۋ جۇمىستارى جونىندەگى ورىنباسارى باقىت ايىمبەتوۆانىڭ ايتۋىنشا, كۇنىنە مۇندا 60-70 ايەل جەتكىزىلسە, انە-مىنە بوسانۋعا كەزى كەلگەنى – قىرىق شامالاس. ساۋالناما تولتىرىپ, پالاتاعا قابىلدانىپ جاتقان جاس كەلىنشەك سوزگە كەلمەستەن سۋرەتىن تۇسىرۋىمىزگە كەلىستى. كامەرادان قىسىلماي, دومالانعان ءىشىن العا كەرىپ بويىن تۇزەي باستاعانى ەرەكشە سۇيكىمدى. كوپتەن كۇتكەن ءساتتىڭ جاقىنداپ, بۇيىرسا, انا اتاناتىنىنا قۋانىپ وتىرعانى كۇلىمدەگەن كوزىنەن ءبىلىنىپ تۇر. يۋليا تولعاعى كەلگەنىن سەزىپ, كۇيەۋىنە جەدەل-ءجاردەم شاقىرتىپتى. بۇل 25-تەگى كەلىنشەكتىڭ العاشقى پەرزەنتى بولماق. «تابيعي جولمەن ءوزىم بوسانامىن!» دەپ وتىر. اۋىرسىنۋعا شىداپ ءوزىن باتىل ۇستايدى. امان-ەسەن جەڭىلدەنۋىن تىلەدىك تە بوسانۋ زالىنا كوتەرىلدىك.
ءدالىز بويىمەن جان-جاعىما مۇقيات قاراپ كەلەمىن. «بوساندىرۋ بولىمشەسى 10 ورىنعا ەسەپتەلگەن. تولعاعى قىسقاندار سانى ودان كوپ بولعان جاعدايدا قوسىمشا كەرەۋەتتەر قويىلادى. ال, بالاسىن دۇنيەگە اكەلگەننەن كەيىن 2 ساعات وتكەندە ايەلدەردى بوسانعانداردىڭ پالاتاسىنا اۋىستىرامىز. ۇزدىكسىز جۇمىس ىستەيتىن ءبىزدىڭ ورتالىقتا جىل باسىنان بەرى 1377 ءسابي ومىرگە كەلدى» دەيدى باقىت جەكسەنقىزى.
قابىرعادا ءىلۋلى تۇرعان تاقتاعا قاراپ توقتاي قالدىم.
– بوساناتىن ايەلدەردىڭ ءتىزىمى عوي. فاميلياسىن, جاتقان پالاتا ءنومىرىن, دياگنوزىن, ءار تەكسەرىستىڭ ۋاقىتىن كورسەتەمىز. بالا تۋىلعان سوڭ, ءبارىن ءوشىرىپ, اتى-ءجونى تۇسىنا «اۋىستىرىلدى» دەپ جازامىز, – دەيدى اعا اكۋشەر الماش راحىمبەكوۆا.
ەسىكتەرى شىنىلى بولعان سوڭ پالاتالاردىڭ ىشىنە كوز جۇگىرتىپ شىقتىم. بايقاعانىمداي, ءار ايەل تولعاقتى ءارتۇرلى كوتەرەدى. ءبىرىنىڭ ارتىق قوزعالۋعا مۇرشاسى جوق, ەكىنشىسى ءارى-بەرى اۋدارىلىپ ىڭىرسىپ جاتىر, اراسىندا جانى شىعىپ كەتەردەي شىرىلدايدى, ال ەندى ءبىرى بار ىنتاسىمەن ۇلكەن شاردىڭ ۇستىنە وتىرىپ, جۇكتىلەرگە ارنالعان جاتتىعۋلاردى جاساۋدا.
«مەن بۇل جەردە ايەلدەر قۇلاق تەسەرلىك داۋىسپەن ايقايلايدى, جان تۇرشىكتىرەر ۋ-شۋدى ەستيمىن دەپ ەلەستەتكەن ەدىم» دەگەنىم سول ەدى, «ويباي-اۋ, قىزىم, تۇرمىسقا شىقپاعانسىڭ-اۋ؟ كەيدە جۇكتى ايەل 7-8, ءتىپتى, 12 ساعات بويى تولعاتۋى مۇمكىن. ءيا, راس, بۇكىل بولىمشەنى باسىنا كوتەرىپ, ءبارىمىزدى مەزى قىلىپ جىبەرەتىن ايەلدەر دە كەزدەسەدى. توقتاماي شىڭعىرا بەرسە, بالانىڭ ءحالى نە بولماق؟ وكىرىپ جىلايتىن تۇگى جوق! شىداۋ كەرەك» دەپ كۇلدى الماش اپاي.
جاراتۋشىنىڭ جاسامپاز سىيى – انانىڭ دۇنيەگە بالا اكەلۋىن ءوز كوزىممەن كورسەم دەدىم.
– كەلەسى كەزەك كىمدىكى ەكەن؟ – دەپ سۇرادىم. انالاردىڭ بوساناتىن ۋاقىتى ءالى جەتپەگەن ەكەن. پەرزەنتحانانىڭ وزگە دە قىزمەتتەرىمەن تانىسىپ, بوسانۋ زالىنا ءبىر اينالىپ كەلەتىن بولدىق.
قابىلداۋ-دياگنوستيكالىق بولىمشەنىڭ جوعارى ساناتتى اعا اكۋشەرى ەلەنا مامراەۆا ءبىزدى ايەلدەر كەڭەسى بولىمشەسىنە باستادى: «جۇكتى ايەلدەر الدىمەن ەمحانادا قارالادى. دارىگەردىڭ جولداماسىمەن بىزگە جىبەرىلەدى. ياعني, پەرزەنتحاناعا تولعاق قىسقان جانە بوسانۋ كەزىندەگى قاۋپى جوعارى ايەلدەر عانا جاتقىزىلادى» دەپ ءتۇسىندىردى.
ءبىز كىرگەندە 38 جاستاعى ايەل ۋميدا ابدەشوۆا ەسىمدى اكۋشەر-گينەكولوگتان دارىگەرلىك كەڭەس الىپ جاتىر ەكەن.
– قان قىسىمى, دەنە قىزۋى قالىپتى, جۇكتىلىكتىڭ 32-ءىنشى اپتاسى جاقسى جالعاسۋدا. قاۋىپ-قاتەر بايقالمايدى.
– مەن تابيعي جولمەن بوسانۋدان قورقامىن, كەسار تىلىگىن جاساتقىم كەلەدى, – دەدى كەنەتتەن.
– قورقاتىن ءجونىڭىز جوق.
– جاس ەمەسپىن. قۇربىلارىم «قىرىققا تاياعان شاعىڭدا تابيعي بوسانۋ قاۋىپتى عوي, ونداي تاۋەكەلگە بارماي-اق قوي» دەپ جاتىر.
– دارىگەردى تىڭداۋ كەرەك. 32 اپتاعا دەيىن ەش قاۋىپ بولماعان, ارى قاراي دا ءبارى دۇرىس بولادى.
– 10 جىل بۇرىن قۇيىمشاعىم سىنعان. سودان سەزىكتەنىپ ءجۇرمىن.
– بۇنى نەگە بۇرىن ايتپادىڭىز؟ تراۆماتولوگقا تەكسەرىلىپ, ماعان ونىڭ قورىتىندىسىن الىپ كەلىڭىز. قاي جولمەن بوساناتىنىڭىزدى كونسيليۋم شەشەدى, – دەدى دارىگەر.
ۋميدا ابدەشوۆانىڭ ايتۋىنشا, ءوزى تۋعا قاۋقارلى ايەلدەر كەسار تىلىگىن جاساتۋدى قالايدى, ال كەسار ءتىلىگىمەن بوساندىرۋ ۇسىنىلعان ايەلدەر ءوزى تۋعىسى كەلەتىن جاعدايلار ءجيى كەزدەسەدى. مۇنىڭ ءبارى باس ءدارىگەردىڭ ورىنباسارى, ءبولىم مەڭگەرۋشىسى, ەمدەۋشى دارىگەر جانە جۇكتى ايەلدىڭ ءوزى قاتىساتىن كونسيليۋمدا شەشىلەدى.
بۇدان بولەك, پەرزەنتحانا ىشىندە «انالار مەكتەبى» دە جۇمىس ىستەيدى. جۇكتىلىكتىڭ 12-ءشى اپتاسىنا دەيىن, 12-28 جانە 28 اپتادان ارى قاراي ءۇش كەزەڭگە ءبولىپ, ارقايسىسىندا «ايەل ادام قالاي تىنىستاپ, نە جەۋ قاجەت, قانداي كيىم كيگەن دۇرىس, پەرزەنتحاناعا كەلەردە قانداي زاتتاردى الىپ شىعۋ كەرەك؟» دەگەن سىندى سۇراقتار بويىنشا دارىستەر وقىلىپ, ولاردى دۇنيەگە ءسابي اكەلۋگە مورالدىك تۇرعىدان دا الدىن الا دايىندايدى.
«انالار مەكتەبى» تۇلەكتەرىنىڭ جاعدايىن بىلمەك نيەتپەن بوسانۋدان كەيىنگى بولىمشەگە جۇردىك. اۋراسى – جانعا جايلى. قيىندىق ارتىنداعى عاجاپ جەڭىلدىك سەزىلەدى. پالاتادا جاڭا تۋعان ءسابيىن ەمىزىپ, قۇمارلانا ءيىسكەپ ەكى جاس انا وتىر. ەكەۋى دە ومىرگە «كەستەتىگەر» اكەلگەن. «باۋى بەرىك بولسىن!» ايتتىق. 28 جاستا ءسابيلى بولعان جۇلدىز «ءومىردىڭ ناعىز باقىتىن سەزىندىم! ءتىپتى, كۇيەۋگە شىققانىمداعى سەزىمنەن دە ارتىق قۋانىش ەكەن» دەپ اعىنان جارىلسا, ەكىنشى بالاسىن بوسانعان گۇلنار «جانىمدى قويارعا جەر تاپپاي, قاتتى قينالعاندا «ەندى بالا كوتەرمەيمىن!» دەگەن شەشىمگە كەلەسىڭ. الايدا, شىر ەتىپ دۇنيەگە كەلگەن باۋىر ەتىڭ – نارەستەڭنىڭ داۋىسىن ەستىگەننەن-اق, بار اۋىرلىقتى ۇمىتىپ, ءبىر-اق ساتتە جەڭىلدەپ قالاسىڭ!» دەيدى كوڭىلدەنىپ.
ءيا, ادامنان ادام شىعۋ وڭاي ما؟!
بىلتىر قىتايداعى ەركەكتەرگە تولعاقتىڭ ازابىن سەزىندىرەتىن قىزمەت جايلى وقىعانىم بار. ەرلەردىڭ ىشىنە ەلەكتر ءيمپۋلسىن تاراتاتىن قۇرىلعى جالعانىپ, كۇيەۋلەرى بوسانارداعى ايەلدىڭ اۋىرسىنۋىن ءوز باسىنان وتكىزەدى. ال, ەلەكتروندار جىلدامدىعى كۇشەيگەن سايىن ەركەكتەر بار داۋىسىمەن ايقايلاپ, اپپاراتتى توقتاتۋعا جالىنادى. ەر ادامنىڭ ءوزى شىداس بەرمەيتىن سىناقتان سوڭ «ايەلدىڭ قىرىق جانى بار» دەگەنگە سەنبەسكە امال جوق. ءسىرا, «ءبىر اياعى – كوردە, ءبىر اياعى – جەردە» دەپ جۇكتى ايەلگە قاتىستى ايتىلسا كەرەك.
بوسانۋ زالىندا كەنەت بىرەۋدىڭ جان ايقايى شىقتى.
– 6-شى پالاتا! تاعى ءبىر اكۋشەر كەلسىن! بوسانىپ جاتىر!
قاربالاس تىرلىك باستالدى. جانىمىزدى شۇبەرەككە ءتۇيىپ ءبىز ءجۇرمىز. پالاتاعا كىرىپ ەدىم, جۇرەگىم داۋالاماي قايتا شىعىپ كەتتىم. ەسىكتىڭ شىنىسىنان باقىلادىم. شىر ەتتى! دۇنيەگە ات ۇستار كەلدى! باعانادان بەرى قينالىپ جاتقان اناسى ەرەكشە كۇش بىتكەندەي باسىن كوتەرىپ بالاسىنا قاراپ كۇلىمدەدى. اكۋشەر مەدبيكەلەر كىندىگىن كەسىپ, دەنەسىن تازالاپ جاتىر. باتىر انانىڭ ەسىمى – ساندۋعاش قايرولينا. 31 جاستا. كۇندىزگى 10:30-دا پەرزەنتحاناعا تولعاق قىسىپ تۇسكەن ول 16:55-تە كوز الدىمدا ءۇشىنشى بالاسىن بوساندى. قاسىنداعى سەرىكتەس – جان قۇربىسى دا ءماز-مەيرام, تۋعان-تۋىستان ءسۇيىنشى سۇراپ حابارلاسىپ جاتىر. ءنارەستەسىن كەۋدەسىنە قىسىپ, باۋىرىنا باستى ساندۋعاش. الەمدەگى ەڭ باقىتتى جان – ءسابيلى بولعان انا دەسەم قاتەلەسپەيمىن.
«ەكى ساعاتتان كەيىن باسقا پالاتاعا اۋىستىرامىز. وسى ۋاقىت ىشىندە بالا اناسىنىڭ ءيىسىن جاتتايدى, سورۋ رەفلەكسى پايدا بولادى» دەدى اعا اكۋشەر ەلەنا مامراەۆا.
ر.S: «باقىتتى ولشەۋ مۇمكىن ەمەس. بىراق, اكۋشەرلەردىڭ قولىنان بۇل ءىس تە كەلەدى» دەگەن قاناتتى سوزبەن كەلىسپەسكە امال جوق! جاڭا تۋعان باقىتتىڭ سالماعى – 4 كگ, بويى – 57 سم. باۋىڭ بەرىك بولسىن, تۋا سالا «اقشامنىڭ» جۇلدىزى بولعان بالاقاي!
ءمادينا جاقىپ
ماتەريالدى «استانا اقشامى» گازەتىنىڭ astana-akshamy.kz رەسمي سايتىنا سىلتەمە جاساعاندا عانا پايدالانۋعا رۇقسات ەتىلەدى.
