مادەنيەت

التاي-قوبدا كۇيلەرى قولعا ءتيدى



قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق مۋزەيىندە «قازىنا» سەريالىق باسىلىمى اياسىندا جارىق كورگەن مۇسايىپ حۇسايىنۇلى مەن قابىكەي احمەرۇلىنىڭ «التاي-قوبدا قازاقتارىنىڭ دومبىرا جانە سىبىزعى كۇيلەرى» كىتابىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى.

قازاق حالقىنىڭ مادەني مۇراسىنا قاتىستى جاڭا دەرەكتەر مەن زەرتتەۋلەردى, قورىتىندى ەڭبەكتەردى وزەكتىلىگىنە ساي ءار تاراپتان جيناقتاپ, تولىقتىرىپ, ساراپتاپ, جاريالاپ, عىلىمي اينالىمعا ەنگىزۋ مەن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا ۇلتتىق مۋزەي جانىنداعى «حالىق قازىناسى» عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى وسىدان ەكى جىل بۇرىن «قازىنا» سەرياسىمەن كىتاپ­تاردى شىعارۋدى قولعا الدى. وسى سەريا شەڭبەرىندە 1000 دانامەن شىققان اتالمىش ەڭبەك التاي-قوبدا ايماعىنداعى كۇيشىلىك ونەردى عىلىمي تۇردە جۇيەلى زەرتتەۋگە جول اشادى.
«كىتاپ ءبىر كۇندە جازىلعان جوق. بۇل ەڭبەكتى قولعا العانىما وتە كوپ ۋاقىت بولدى. موڭعوليا جەرىندەگى قازاق كۇيلەرى تۋرالى زەرتتەپ, ولاردىڭ ەرەكشەلىگى, شىعۋ تاريحى مەن اڭىز-ءاپسانالارى تۋرالى دەرەكتەردى قاعازعا ءتۇسىرۋ ءۇشىن ءبىراز ۋاقىت قاجەت بولدى. كىتاپ ءۇش بولىمنەن تۇرادى. مۇندا كۇيلەردىڭ تاريحى, شەرتۋ ەرەكشەلىكتەرى جانە سىبىزعى كۇيلەرى تۋرالى ايتىلعان. كىتاپقا قازاقستاندا بەلگىسىز كۇيلەر جيناقتالىپ, ديسكىمەن 321 دومبىرا كۇيى بەرىلىپ, جالپى 50 سىبىزعى كۇيىنىڭ نوتالارى ەنگىزىلدى» دەيدى كىتاپ اۆتورلارىنىڭ ءبىرى كۇيشى, سازگەر مۇسايىپ حۇسايىنۇلى.
ونىڭ ايتۋىنشا, كىتاپقا ەنگىزىلگەن دومبىرا جانە سىبىزعى كۇيلەرى العاش رەت تولىققاندى تۇردە جاريالانىپ وتىر. ول قوبدا بەتىندەگى قازاقتاردىڭ كۇي ونەرىن زەرتتەۋدى الپىس جىل بۇرىن قولعا الىپ, ەل ىشىنەن جيناقتاپ, سول قالپىندا, ەش وزگەرىسسىز نوتاعا تۇسىرگەن.
اۆتورلار جونىندە ايتساق, مۇسايىپ حۇسايىنۇلى – كۇيشى, سازگەر, ديريجەر, قازاقستان جانە موڭعوليا كومپوزيتورلار وداعىنىڭ مۇشەسى. موڭعولياداعى قازاقتار تاريحىندا العاش رەت وپەرا, بالەت, سيمفونيالىق شىعارمالار جازىپ, مۋزىكا ونەرىن كاسىبي دەڭگەيدە دامىتۋ ىسىنە ەلەۋلى ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەر. 100-دەن استام اۆتورلىق جانە حالىق ءان-كۇيلەرى مەن كلاسسيكالىق شىعارمالاردى وركەستر­گە وڭدەپ ءتۇسىردى.
قابىكەي احمەرۇلى – كۇيشى, سازگەر, موڭعوليانىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى, وسى ەلدىڭ «التىن جۇلدىز» وردەنىنىڭ يەگەرى, 30 كۇي مەن 20 ءاننىڭ اۆتورى. وتكەن عاسىردىڭ 60-80 جىلدارى موڭعوليا قازاقتارىنىڭ ءان جانە كۇيلەرىن العاش جيناقتاپ, قۇراستىرعان قايراتكەر. قابىكەي احمەر­ۇلى 1992 جىلى اتامەكەنگە ورالىپ, 2012 جىلى قايتىس بولدى.

 


تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button