مادەنيەت

الىستاعى جىلدار اڭسارى



ەلورداداعى ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا كورنەكتى ءتىل عالىمى, سينولوگ, قىتايتانۋشى, قىتايشا-قازاقشا سوزدىكتەر كەشەنىنىڭ نەگىزىن قالاعان عالىم ساپانۇلى نايماننىڭ «اۋىلدان الىس سول جىلدار» اتتى عۇمىرنامالىق ەسسە كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى.

 ءىس-شاراعا عىلىم دوكتورلارى, ءتىل ماماندارى, اۋدارماشى, اقىن-­جازۋشىلار, سونداي-اق جاستار قاتىس­تى. قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە قاراستى «وتانداستار قورى» كەاق-نىڭ وكىلى قور اتىنان «حالىقتار دوستىعى مەن ۇلتارالىق تاتۋلىقتى نىعايتۋعا قوسقان سۇبەلى ۇلەسى جانە ءيىسى قازاققا سىڭىرگەن ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» ارنايى توسبەلگىسىمەن ماراپاتتادى.

1941 جىلدىڭ تامىز ايىندا قحر شىڭجاڭ ولكەسىنە قاراسى تارباعاتاي ايماعىندا دۇنيەگە كەلگەن س.نايمان – قىتايداعى 2 ميلليونعا جۋىق قانداسىمىزدىڭ رۋحانياتىنا جارتى عاسىرعا جۋىق قۇندى تەرىن توگىپ, ەسەلى ەڭبەك ءسىڭىردى.

1980 جىلدان باستاپ قىتايداعى «شىڭجاڭ حالىق باسپاسى» قازاق رەداكتسياسىنىڭ باسشىسى بولعان ول «شالعىن», «كوكجيەك», «وقىرمان ورەسى», «ءتىل جانە اۋدارما» سياقتى 4 ءىرى قازاق تىلىندەگى جۋرنالدىڭ باس رەداكتورلىق قىزمەتىن قوسا اتقاردى. قازاقستاندا جارىق كورگەن 10 تومدىق «قازاق ءتىلىنىڭ تۇسىندىرمە سوزدىگى», «قازاق ءتىلىنىڭ فرازەولوگيا­لىق سوزدىگى» سياقتى ءىرى ەڭبەكتەردىڭ, قازاقستان اقىن-جازۋشىلارىنىڭ كوپتەگەن شىعارمالارى توتە جازۋعا قوتارىلىپ, قىتايدا جارىق كورۋىنە باستاماشى بولدى. 2003 جىلى زەينەتكە شىققان ول 2018 جىلى اتاجۇرتقا ورالدى.

س.نايمان – «قىتايشا-قازاقشا يديومدار سوزدىگى», «قىتايشا-قازاقشا قىسقاشا سوزدىك», «قىتايشا-قازاقشا يديومدار ۇلكەن سوزدىگى», «قىتاي يديومدارىنىڭ قازاقشا بالامالارى» اتتى 4 ۇلكەن سوزدىكتىڭ اۆتورى. سونداي-اق قىتايدا «كوك سوزدىك», «نايمان كوك» اتانىپ كەتكەن «قىتايشا-قازاقشا سوزدىكتىڭ» باس قۇراستىرۋشىسى. بۇل 6 سوزدىككە قىتايدىڭ 160 مىڭنان استام ءسوزى, يديومى, ماقال-ماتەلى قامتىلعان.

س.نايماننىڭ ادەبي اۋدارما ەڭبەكتەرى دە ءبىر توبە. ونىڭ چارلز ديككەنس, حانس اندەرسەن, ەرنەست حەمينگۋەي, كارل ماركس, ميحايل شولوحوۆ سىندى الەمدىك كلاسسيكتەردىڭ جانە قىتاي ادەبيەتىنىڭ كورنەكتى وكىلدەرىنىڭ  «ارايلى اسپان», «گيتلەردىڭ زاۋالى», «شال مەن تەڭىز» سىندى 10 تومدىق اۋدارماسى جارىق كورگەن.

«اۋىلدان الىس سول جىلدار» – س.نايماننىڭ اتاجۇرتتا جازعان العاشقى كىتابى. كىتاپتا اۆتوردىڭ ءومىر جولى, اۋدارماشىلىق جانە سوزدىك جاساۋداعى ىزدەنىستەرى, باسپاگەرلىك جولىنداعى ەرشىمدى ەڭبەكتەرى باياندالعان.

 


تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

Back to top button