«جاقسى وقىعان نەگە جامان بولسىن؟! كوزى اشىققا قاشاندا ءورىس كەڭ. اسىرەسە وسكەن ورتاڭ, اينالاڭداعى دوس-قۇربىلارىڭ بىلىكتى دە زەردەلى بولسا, ولارعا قاراپ ويىڭ مەن بويىڭدى قالاي تۇزەمەسكە؟! سونىڭ ارقاسىندا كەڭەس ورتا مەكتەبىن بىتىرگەن سوڭ, تسەلينوگراد مەديتسينالىق ۋچيليششەسىن فەلدشەر ماماندىعى بويىنشا قىزىل ديپلوممەن اياقتاپ, كەيىن قاتارىمنان قالماسقا تالاپتانا, قاراعاندىنىڭ مەديتسينا ينستيتۋتىن جوعارى ءبىلىمدى دارىگەر رەتىندە ويداعىداي ءبىتىرىپ شىقتىم. ءومىر ءورىمىنىڭ باستاپقى ورنەگى وسىلاي قالىپتاستى» دەيدى ەلوردالىق بىلىكتى دارىگەر, ەڭبەك ارداگەرى ءۇمىت الىبەكقىزى.
ەڭبەكتەگى العاشقى قادامىن 1968-1976 جىلداردا بۇلاندى اۋدانىنداعى پارتيزانكا سەلوسىنداعى ۋچاسكەلىك اۋرۋحانانىڭ ورتا بۋىن مەديتسينا قىزمەتكەرلىگىنەن باستاپ, مەڭگەرۋشىسى ساتىسىنا دەيىن كوتەرىلگەن ءۇمىتتىڭ بۇدان كەيىنگى ءومىر جولى تسەلينوگراد اۋىل شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ تۇلەگى, از ۋاقىت ىشىندە بىلىكتى, ىسكەر ازامات رەتىندە جوعارى بيلىكتەگىلەردىڭ كوزىنە ءتۇسىپ كەڭشار باسشىسى, اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى باسقارماسىنىڭ باسشىسى سياقتى بىرقاتار لاۋازىمدىق قىزمەتتەردە ىسىلعان ەرى ەسبولات قاسىمۇلى دۇيسەنوۆتىڭ جۇمىس بابىمەن ورايلاس ءورىلدى. اتاپ ايتقاندا, 1979-1997 جىلداردا سىلەتى اۋداندىق اۋرۋحاناسىنىڭ جاسوسپىرىمدەر دارىگەرى, اۋداندىق سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق قىزمەتتىڭ اسا قاۋىپتى جۇقپالى اۋرۋلار بولىمشەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قىزمەتتەرىندە ابىرويلى ەڭبەگىمەن ەلگە تانىلدى.
2001 جىلى زەينەت جاسىنا تولۋىنا بايلانىستى نەگىزگى قىزمەتىنەن قول ۇزگەنمەن, ءومىرىنىڭ ەكىنشى تىنىسى اشىلعانداي قوعامدىق جۇمىسقا بەل شەشە كىرىستى. اسىرەسە ءۇمىتتىڭ ىسكەر دە ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتى 2008 جىلى قازىرگى نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ الماتى اۋدانىنداعى «رادۋگا», كەيىن «قاھارمان» اتتى ارداگەرلەردىڭ باستاۋىش قوعامدىق ۇيىمىنىڭ ءتورايىمى رەتىندە اتقارعان جۇمىستارى ارقىلى كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. ناقتىراق ايتقاندا, وسى 2008 جىلى باستاپقى اتاۋى «استانا» دەپ اتالىپ, 2019 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنان «ەلوردا» بولىپ وزگەرتىلگەن ارداگەرلەر حور ۇجىمىنا جەتەكشىلىك ەتىپ, كۇنى وسى ۋاقىتقا دەيىن كوپشىلىك مادەني شارالاردىڭ قالىڭ ورتاسىنان تابىلىپ جۇرگەنى سۇيسىندىرەدى. قۇرامىندا دارىگەر, ۇستاز, سپورت شەبەرى, قۇرىلىسشى, ت. ب. ماماندىق يەلەرىنەن تۇراتىن, بۇگىندە زەينەت جاسىنا جەتسە دە, ءالى دە وزدەرىن قاجىرلى دا قايراتتى سەزىنەتىن 31 ەڭبەك ارداگەرى بار وسى حور ۇجىمىن نۇر-سۇلتان قالاسىندا بىلمەيتىندەر جوق دەسەك قاتەلەسە قويماسپىز. ويتكەنى رەپەرتۋارلارىندا تانىمال كومپوزيتورلاردىڭ 100-دەن استام شىعارمالارى بار ونەر ۇجىمى ەلورداداعى مەكتەپتەر, «ەۋرازيا», قازاق گۋمانيتارلىق-زاڭ ۋنيۆەرسيتەتتەرى, كوللەدجدەر سياقتى ءبىلىم وردالارىندا حالىقتىڭ ەجەلگى اندەرىن, قازاقتىڭ ۇلتتىق سالت-داستۇرلەرىن, قولونەرىن ناسيحاتتاپ, كونتسەرتتىك ىسساپارلارمەن ارقالىق قالاسىندا, اقكول بالالار ۇيىندە, «شاراپات», «اقجايىق» قاتتار ۇيىندە بولىپ, ءوز ونەرلەرىمەن كورەرمەندەرىنىڭ قوشەمەتىنە بولەندى.
بۇدان وزگە, №53 ورتا مەكتەپتە «اجەلەر – وتباسى تاربيەشىسى» كەشىن ۇيىمداستىرىپ, قازاقى ويۋ-ورنەكتەردى قيۋلاستىرا جاساۋعا ۇيرەتۋى بۇل قوعامدىق ۇجىم جۇمىسىنىڭ اۋقىمىن كەڭەيتە تۇسۋىنە سەپتەسكەنى ءسوزسىز. ونەرگە بەيىم جەتكىنشەك ۇرپاق وسى ارقىلى ۇلكەن اپا-اجەلەرىنىڭ تالىمىنەن وزدەرىنە ومىرلىك قاجەت ساباق الدى دەسەك بولادى. سونداي-اق №51 مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى بيىلعى ۇلى جەڭىس مەرەكەسى قارساڭىندا جىل وتكەن سايىن قاتارى سيرەپ بارا جاتقان ۇلى وتان سوعىسى ارداگەرلەرىمەن جۇزدەسىپ, ءوز ەلىن, ءوز حالقىن ءسۇيۋدىڭ, قاستەرلەي ءبىلۋدىڭ ءتالىمىن زەردەلەرىنە قوندىردى.
«جەرۇيىق», «جەتىسۋ», «جازۋشىلار» دەمالىس ساياباقتارىندا كوپشىلىك الدىندا ونەر كورسەتىپ, حالقىمىزدىڭ ءبىرتۋار اسىل پەرزەنتى, مايدانگەر باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ تۋعانىنا 110 جىل تولۋىنا ارنالعان ارنايى باعدارلامالارىمەن جۇرتشىلىقتىڭ قۇرمەتىنە يە بولدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى مۇراجايىنداعى, «جاستار» تەاترىنداعى «ەلوردا» ارداگەرلەر حور ۇجىمىنىڭ 10 جىلدىعىنا ارنالعان كونتسەرت, ناۋرىز مەرەكەسىندە اشىق الاڭداردا ونەرلەرىمەن كوپشىلىك الدىنا شىعۋلارى جۇرتشىلىقتىڭ قوشەمەتىنە بولەنبەي قالعان ەمەس.
ماماندىعى دارىگەر ءۇمىت الىبەكقىزىنىڭ جەتەكشىلىگىندەگى ونەرلى ورتا ەل استاناسى – نۇر-سۇلتان قالاسىندا وسىنداي سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋمەن قاتار, جاستايىنان بويلارىنا دارىعان تالانتىن ءالى دە وزدەرىنە سەرىك ەتىپ كەلە جاتقان ارداگەر اتالار مەن اجەلەردىڭ باسىن قوسقان حور ءارى انشىلىك ۇجىمدى قاناتتاندىرعان قانداي كۇش, قانداي سەرپىن دەگەن وي وسى ارادا ەرىكسىز الدىڭدى ورايتىنى ءسوزسىز. بۇعان جاۋاپ بىرەۋ: جيعان بايلىقتارى – جىلدارى, بىراق كوڭىلدەرى – ماڭگى جاس توت باسپاس اسىلدىقتارى. ءبارىنىڭ دە بويىندا اكەدەن بالاعا جۇعىستى بولىپ كەلە جاتقان ونەردىڭ سونبەس ۇشقىنى, الاۋلى جالىنى بارىنان. مۇنى ءۇمىتتىڭ ءوزى دە ايعاقتاي تۇسەدى.
– اكەم قاراپايىم ەڭبەك ادامى دەگەنىممەن, جاسىندا ارقا جۇرتىنا اتى ءمالىم نۇرماعامبەت بايمىرزاۇلىنىڭ (بالۋان شولاقتىڭ) قاسىنا ەرىپ, ءتالىمىن كورگەن, دومبىرا شەرتىپ, اۋەلەتىپ ءان سالعان سەرىلەردىڭ ساناتىنان ەدى. سونىڭ اسەرىنەن بولار, ۇلدارى دا, مەنىڭ ءوزىم دە انشىلىككە بەيىم بولىپ وستىك. بۇل ءبىر مەنىڭ عانا ەمەس, «ەلوردا» حور ۇجىمىنىڭ ءاربىر مۇشەسىنىڭ بويىنداعى ءالى كۇنگە دەيىن قاينار بۇلاعىنىڭ كوزى تارتىلماعان ىزگىلىكتى قاسيەتى بولسا كەرەك, – دەيدى ءۇمىت الىبەكقىزى ءوز جايىنان تاعى ءبىر سىردىڭ ۇشىن سۋىرتپاقتاي العا شىعارعانىندا.
الدى سەكسەننىڭ تورىنەن ءارى وزعان, ولاردىڭ ىزدەرىن باسقان كەيىنگىلەرى جەتپىستىڭ بەل ورتاسىن ەڭسەرگەن «ەلوردا» ارداگەرلەر حورىنىڭ ۇجىمى قۇرامىنداعى زليحا ابەۋ, توقتامىس ابيەۆ, باقىت ءابىلدينا, ماركيزا قازاقباەۆا, ەرمەك تۇرلىباەۆ, ايگۇل يساباەۆا, قىمبات مىرزاحمەتوۆا, باقىتجان جۇقاتاەۆا, حوردىڭ مۋزىكالىق جەتەكشىسى جەكەن تەبەرەكوۆ, تاعى باسقا ارداگەرلەردىڭ قاي-قايسىسى دا ءوز تالانتتارىمەن ەلوردا جۇرتشىلىعىن ءتانتى ەتىپ جۇرگەن جاندار. جىل سايىن «قاجىمۇقان» ستاديونىندا وتكىزىلىپ تۇراتىن شاڭعى جارىسىنا ءبىر كىسىدەي جۇمىلا قاتىساتىندارى تاعى بار. مىنە, قوعامعا پايدالى ىسپەن اينالىسۋدىڭ جارقىن مىسالدارىن ىزدەگەندەرگە بۇدان ارتىق دالەلدىڭ دە قاجەتى بولا قويماس. سۇيسىنسەڭ, سۇيىنەرلىك جاي – وسى.
ەلوردادا وسىندا ىزگىلىكتى ىستەرىمەن عۇمىر ءورىن ىلگەرى باستىرىپ كەلە جاتقان ءۇمىت دۇيسەنوۆا – ەڭبەكتەن قول ۇزبەي ءجۇرىپ ءتورت بالانى ومىرگە اكەلگەن, ولاردان 10 نەمەرە كورىپ وتىرعان ابزال انا, اسىل اجە. تۇڭعىشى جانار – ءوزىنىڭ جولىن قۋىپ قاراعاندى مەملەكەتىك مەديتسينا ينستيتۋتىن بىتىرگەن دارىگەر. ايگۇلى – ۇستاز. ءالياسى – ەكى جوعارى ءبىلىمى بار زاڭگەر ءارى ەكونوميست, ال ۇلى جەڭىس – ينجەنەر-ەنەرگەتيك جانە ەكونوميست ماماندىعىنىڭ يەسى. سوندىقتان دا ءۇمىت حانىم ەرى ەسبولات قاسىمۇلىمەن بىرگە وزدەرىن وتباسىلارىنىڭ تامىرى تەرەڭگە تارتقان بايتەرەكتەرى سانايدى. ويتكەنى بۇلار – ەلورداداعى وزگەلەر ءتالىم الارلىق عيبراتى مول شاڭىراقتىڭ التىن قازىقتارى.
وسىنداي ومىردە دە, تۇرمىستا دا, قوعامدىق ورتادا دا ونەگەلى ىستەرىمەن تانىلعان دۇيسەنوۆتەر شاڭىراعىنىڭ وتاناسى ءۇمىت الىبەكقىزىنىڭ ەلورداداعى الماتى اۋداندىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جونىندەگى تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ ءتورايىمى, تورالقا مۇشەسى سياقتى قات-قابات جۇمىستاردان ءالى دە قول ۇزبەي كەلە جاتقانى كوڭىل قۋانتادى. ەڭبەگىنە قاراي قۇرمەتى دەگەندەي, «ەڭبەك ارداگەرى», قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20, 25 جىلدىعى, «استانا قالاسىنا 20 جىل» مەدالدارىمەن ماراپاتتالعان. ەندى, مىنە, قۇستار قايتقان كۇز ءوتىپ, قاراشانىڭ العاشقى كۇنى كۇنتىزبە پاراعىنا قونعاندا, جەتى اسۋ, بەس بەلەسكە كوتەرىلگەن ءۇمىت الىبەكقىزىنا مەرەيلى تۇعىرعا تابان تىرەگەنىندە, ونەرلى ورەڭىزدەن ءالى دە تۇسپەڭىز دەگەن تىلەك ايتا وتىرا, ءسوز ءتۇيىنىن
نەشەدەسىڭ دەپ سۇراما جاسىمدى,
تومەندەتپە بيىك ۇستار باسىمدى.
مەن دە سەندەي پەندەلەردىڭ ءبىرىمىن,
جاساپ كەلەم كۇنىم جارىق عاسىردى, – دەگەن وزىنە لايىق جىر-مونولوگپەن اياقتاعاندى ءجون كوردىم.
امانكەلدى جۇمابەك,
جۋرناليست, نۇر-سۇلتان
قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسى
مەديا توبىنىڭ
مۇشەسى
