ادام ومىرىندەگى ەڭ باستى قاعيدات قاۋىپسىزدىك بولسا, تەمىر تۇلپارعا اياق ارتقان بۇگىنگى تاڭدا مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ سول قاۋىپسىزدىكتىڭ كەپىلىنە اينالىپ وتىر. ەندەشە مىندەتتى تەحنيكالىق تەكسەرۋدىڭ قانداي تۇستارى حالىققا ءتيىمدى, قازاقستانداعى مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ ستانسالارىن كىمدەر باقىلايدى جانە كىمدەر جاۋاپتى دەگەن ماسەلەلەر توڭىرەگىندە قر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى كولىك كوميتەتىنىڭ توراعاسى سامات قۋانىشۇلىمەن اڭگىمەلەسكەن ەدىك.
– سامات قۋانىشۇلى, قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدەگى مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ جۇمىسىنىڭ بارىسى قالاي؟
– 2012 جىلى مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدى قازاقستان رەسپۋبليكاسى يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ قۇزىرەتىنە بەرگەن ساتتەن باستاپ بۇگىنگە دەيىن تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدەن وتپەگەن كولىك قۇرالدارىنىڭ سانى جىل سايىن تومەندەۋدە. 2012 جىلى تەكسەرۋدەن وتپەگەن كولىك قۇرالدارىنىڭ ساندىق كورسەتكىشى 13 پايىزدى قۇراسا, 2019 جىلى بۇل كورسەتكىش 5 پايىزدى قۇرادى.
تەكسەرۋدەن وتپەگەن كولىك قۇرالدارى سانىنىڭ تومەندەۋىنە ءبىرىنشى كەزەكتە تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ ورتالىقتارىن اشۋ ءراسىمىن وڭايلاتۋ, ەكىنشىدەن, شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە قاتىستى باقىلاۋ-قاداعالاۋ ءىس-شارالارى بولىگىندە تەكسەرۋدى جەڭىلدەتۋ اسەر ەتتى. ۇشىنشىدەن, م1 ساناتىنداعى 7 جىلعى كولىك قۇرالدارى ءۇشىن تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدىڭ الىنىپ تاستالۋى ماڭىزدى ءرول اتقاردى. جوعارىدا كورسەتىلگەن فاكتورلارعا بايلانىستى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدەن وتۋدە زاڭ بۇزۋشىلىقتىڭ جاڭا تۇرلەرى پايدا بولدى. اتاپ ايتقاندا, قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ستاندارتتارىنا جانە نقا تالاپتارىنا سايكەس كەلمەيتىن جەرلەردە كوزبوياۋشىلىقپەن قاراۋسىز وتكىزۋ فاكتىلەرى پايدا بولدى. مىنە, بۇل جاعداي تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدىڭ شارتتارىنا وزگەرىس ەنگىزۋىمىزگە مۇرىندىق بولدى.
– اتالعان زاڭ جوباسىنا قانداي وزگەرىستەر ەنگىزىلدى؟
– 2019 جىلى مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدەن ءوتۋ ساپاسىن جاقسارتۋ ماقساتىندا مينيسترلىك «جول قوزعالىسى تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنا تۇزەتۋلەر ەنگىزۋگە باستاما جاسادى. سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2019 جىلعى 22 تامىزداعى №621 قاۋلىسىمەن «ۇلتتىق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار» اكتسيونەرلىك قوعامى مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدىڭ بىرىڭعاي اقپاراتتىق جۇيەسىن ەنگىزدى. مينيسترلىك باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋدى ازىرلەۋشىلەرمەن «مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ» باج وپەراتورىمەن بىرلەسىپ (باج وسى باعدارلاما ارقىلى مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ ناتيجەلەرىن سايتقا بەرۋدى جۇزەگە اسىرادى, eisto.kz) باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋدى تەكسەرۋ راسىمىنە قاتىستى تۇسىنىكتەمەلەر بەرىلدى. «يدەنتيفيكاتسيالىق كىلتتەر» جاڭارتىلدى.
– جوعارىدا زاڭ بۇزۋشىلىقتاردىڭ كوبەيگەنىن ايتتىڭىز, ەندەشە سول زاڭ بۇزۋشىلىقتاردى بولدىرماۋ ءۇشىن مينيسترلىك قانداي جۇمىستاردى اتقارۋدا؟
– بيىل مينيسترلىك «جول قوزعالىسى تۋرالى» قر زاڭىنا, سونداي-اق مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ەرەجەلەرىنە وزگەرىستەر ەنگىزدى. الاياقتىق ارەكەتتەردىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا «ۇات» اق «مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ» بىرىڭعاي اقپاراتتىق جۇيەسىنىڭ وپەراتورىن انىقتايتىن ءادىستى جۇزەگە اسىردىق. «ەتورا», «مەتا», «اتۋمەل», «گارو» جانە «ايستو» سياقتى مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ ناتيجەلەرىن بەرۋدى جۇزەگە اسىراتىن باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى تەكسەرۋ باستالدى. الايدا باج وپەراتورى باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋگە سايكەس كەلمەۋىنە بايلانىستى «گارو» جانە «ايستو»-دان دەرەكتەردى قابىلداۋ توقتاتىلدى. بۇگىندە جوعارىدا كورسەتىلگەن ەكى باعدارلامانى ازىرلەۋشىلەر تالاپتارعا سايكەس كەلتىرۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزبەگەن, وسىعان بايلانىستى 160 مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ ورتالىعى جابىلدى.
– مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ بويىنشا زاڭ بۇزعان وپەراتورلارعا قانداي جازا قاراستىرىلعان؟
– قر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنە سايكەس مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدى جۇرگىزۋ جانە وتكىزۋ ەرەجەلەرىن بۇزعاندارعا اكىمشىلىك ايىپپۇل سالۋ كوزدەلگەن. اتاپ ايتقاندا, 10 اەك مولشەرىندە اكىمشىلىك ايىپپۇل سالىنادى. كىناسى اۋىر بولسا, مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ وپەراتورلارىنىڭ تىزىلىمىنەن شىعارىپ تاستاۋ دا قاراستىرىلعان. سونىمەن قاتار, تىزىلىمگە ەنگىزىلمەگەن ادامداردىڭ دياگنوستيكالىق كارتالاردى ساتۋى جانە كولىك قۇرالىن تەكسەرمەي مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدەن وتكىزۋى قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 385-بابى بويىنشا قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلادى. بۇل قىلمىسقا جالعان قۇجاتتاردى, ءمورتابانداردى, مورلەردى, بلانكىلەردى, مەملەكەتتىك پوشتا تولەمى بەلگىلەرىن, مەملەكەتتىك ناگرادالاردى قولدان جاساۋ, دايىنداۋ نەمەسە وتكىزۋ سياقتى ارەكەتتەر قامتىلادى.
– «ۇلتتىق اقپاراتتىق تەحنولوگياسى» اق-تىڭ بىرىڭعاي اقپاراتتىق جۇيەسىنىڭ وپەراتورى رەتىندەگى ءرولى نەدە؟
– «ۇلتتىق اقپاراتتىق تەحنولوگياسى» اق باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋدىڭ تەحنيكالىق بولىگى بويىنشا كەمشىلىكتەردى انىقتاۋ, سونداي-اق مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ ورتالىعىندا پايدالانىلاتىن مامانداندىرىلعان باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋگە تەكسەرۋ جۇرگىزۋ جونىندەگى ءىس-شارالاردى جۇزەگە اسىرادى. سونىمەن قاتار, وپەراتور مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ ناتيجەلەرىن قولمەن ەنگىزۋگە جانە وسى باعدارلامالاردى تۇپنۇسقا ءونىم تۇرىندە پايدالاناتىن «قاراقشى» باعدارلامالاردى انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وسىنىڭ ناتيجەسىندە 27 ءتۇرلى مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋ ورتالىعى دەرەكتەردى «قولمەن ەنگىزۋ»,
فوتورەداكتورلاردى پايدالانۋ جانە ءاۆتوموبيلسىز مىندەتتى تەحنيكالىق قاراپ-تەكسەرۋدەن وتكىزۋ سياقتى ماسەلەلەر انىقتالدى.
