ارداق بەردىبەكوۆ, Neupusti.net پورتالىنىڭ نەگىزىن سالۋشى: ءبىز شەتەلدە تەگىن ءبىلىم الۋعا كومەكتەسەمىز

قازاق جاستارىنىڭ, سونىمەن قوسا تمد ازاماتتارىنىڭ كاسىبي جانە شىعارماشىلىق جاعىنان وسۋىنە مۇمكىندىك جاسايتىن وتاندىق Neupusti.net پورتالىنا بيىلعى اقپاندا تۇپ-تۋرا ءتورت جىل تولدى. بۇگىنگە دەيىن وندا 6 مىڭنان اسا شاكىرتاقى مەن بايقاۋ جاريالانىپ, ولارعا 2 مىڭداي ادام قول جەتكىزگەن. اتالعان ونلاين-پلاتفورمانىڭ نەگىزىن سالۋشى ارداق بەردىبەكوۆپەن اڭگىمەلەسكەنىمىزدە, ول ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا بيزنەس جۇرگىزۋدىڭ قىر-سىرىن ايتىپ بەردى.

يدەيا قالاي تۋدى؟

مەن ەشقاشان وقۋعا اقشا تولەمەگەن اداممىن. قازاقستان-بريتان تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ گرانت بولىمىندە وقىدىم, ودان سوڭ «بولاشاق» باعدارلاماسى ارقىلى ۇلىبريتانيانىڭ ستيرلينگ قالاسىندا تەگىن ءبىلىم الدىم. بۇدان بولەك, وسى ۋاقىتقا دەيىن 20-دان استام مەملەكەتتە وتكەن بايقاۋلارعا دا ەش اقىسىز قاتىستىم. مۇنىڭ سەبەبى, مەن جاستارعا ارنالعان شاكىرتاقىلار مەن كونكۋرس­تاردى ۇنەمى ىزدەپ جۇرەتىنمىن. ءبىر بايقاعانىم, شەتەلگە شىققانىمدا, قازاقستان اتىنان كوبىنەسە جالعىز بولدىم. نەگە وتانداستارىمىز وسىنداي جارىستارعا ونشا كوپ كەلمەدى؟ ويتكەنى ولاردا اقپارات از ەدى, وزگە مەملەكەتتەر بولەتىن شاكىرتاقىلار تۋرالى ءبىرازى ەستىپ-بىلمەگەن دە شىعار. ويلانا كەلە, وزىمدە بار تاجىريبەنى باسقالارعا دا پايدالى ەتپەك بولىپ, سەرىكتەسىم ەكەۋمىز 2015 جىلدىڭ 14 اقپانىندا الەمدەگى الۋان گرانتتار مەن شاكىرتاقىلار جايلى بولىسۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن Neupusti.net پورتالىن قۇردىق.

نەگە «Neupusti»؟

پورتالعا ات قوياردا كوپ ويلاندىق. اعىلشىنشا ات قويا­يىق دەسەك, سايتتىڭ ماقساتى جاي­لى كوپشىلىك ونشا تۇسىنبەي قالا ما دەپ قورىقتىق. جاسىراتىنى جوق, اعىلشىنشا تۇسىنەتىن قازاقستاندىقتار سانى ءالى ازداۋ. ال قازاقشا اتاۋ بولاشاقتا تمد كولەمىندە تانىمال بولۋىمىزعا كەدەرگىسىن تيگىزۋى مۇمكىن ەدى. اقىلداسا وتىرىپ, ءبىزدىڭ وسى رەسۋرس­تى قۇرۋداعى يدەيامىز­دى بارىنشا ايقىندايتىن ءسوز دەپ «Neupusti»-گە توقتالدىق. ياعني وسى ات ارقىلى جاستارعا «مۇمكىندىكتى قۇر جىبەرىپ الما» دەگەن ءتۇيىندى جەتكىزگىمىز كەلدى.

بىلىمگە قۇيىلعان ينۆەستيتسيا قانشالىقتى اقتالادى؟

ونلاين رەسۋرستىڭ ءوزىن قۇرۋ اسا قيىن بولمادى, ەكى ايدىڭ ىشىندە سايتتى جاساپ شىقتىق. باستاپقى ءبىر جارىم جىل بويى ءوز جالاقىمنىڭ جارتىسىن تۇراقتى تۇردە وسىندا قۇيىپ وتىردىم. كەيىنىرەك وزگە تاراپتاردان ينۆەستورلار تارتا باستادىق. ماسەلەن, TechGarden مەن GVA قورىنان 30 مىڭ اقش دوللارى كولەمىندە اقشا الدىق. سونداي-اق بۇعان جالپى سوماسى 3 ميلليون تەڭگەدەي بولاتىن گرانتتاردى قوسىڭىز. جوبانىڭ ءوزىن-ءوزى اقتاۋ مەرزىمى – شامامەن 3-5 جىل. ازىرگە ءبىز پورتالدان قارجىلاي پايدا كورىپ وتىر­عان جوقپىز. تۇسكەن قاراجاتتىڭ بارلىعى قايتادان اينالىمعا سالىنۋدا. نەگىزى, بىلىمگە قۇيىلعان ينۆەستيتسيانىڭ اقتالىپ-اقتالماۋى – سول حالىقتىڭ ساناسىنا بايلانىستى نارسە. ياعني ادامدار ءبىلىمدى قانشالىقتى جوعارى باعالاسا, ينۆەستيتسيا دا سونشالىقتى ءتيىمدى بولماق. وكىنىشكە قاراي, بىزدەگى جۇرتشىلىق رۋحاني قۇندىلىقتان گورى ويىن-­ساۋىققا, كيىم-كەشەككە, مەي­رامحانا, دامحانالارعا اق­شانى وڭاي جۇمسايدى. سوندىق­تان ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا بيزنەس جۇرگىزۋ ءسال قيىنداۋ. ءبىلىم سالاسىنا باعىتتانعان كوممەرتسيالىق ۇيىمداردىڭ ىشىندە جاقسى اقشا تاۋىپ جاتقاندارى بار. بىراق ولاردىڭ تۇگەلگە جۋىعى – IELTS, TOEFL, GMAT, ۇبت سياقتى ەمتيحاندارعا, نزم, قتل سەكىلدى ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنە تۇسۋگە دايىندايتىن كۋرستار. بۇدان كورەتىنىمىز, حالىقتىڭ ءبىلىم الۋعا دەگەن قۇشتارلىعى سەرتيفيكاتتار الۋعا دەگەن قۇشتارلىقتان ءارى اسپاي تۇر.
ال جالپى, ءبىلىم سالاسىنداعى بيزنەس الترۋيزمگە نەگىزدەلەدى. ەگەر بۇل جولدا تەك اقشالاي پايدا تابۋدى كوزدەيتىن بولساڭىز, وندا ۇزاققا بارمايسىز.

قانداي شاكىرتاقىلار مەن تاعىلىمدامالار بار؟

بۇگىنگە دەيىن پورتالىمىز­دا 6 مىڭنان اسا شاكىرتاقى مەن بايقاۋ جايلى اقپارات جاريالاندى. ولاردىڭ ىشىندە جوعارى ءبىلىم الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن شاكىرتاقىلار, تاعىلىمدامالار, ۆولونتەرلىك باعدارلامالار, سەمينار-ترەنينگتەر, جازعى جانە قىسقى مەكتەپتەر جانە ءتۇرلى بايقاۋلار بار. ارالارىنداعى ەڭ بەدەلدىلەرى رەتىندە Fulbright جانە Chevening شاكىرتاقىلارىن, Samsung, Tesla, Walt Disney, Bloomberg, Lufthansa, Microsoft, بۇۇ ءتارىزدى ۇيىمدار ۇسىناتىن تاعىلىمدامالاردى ايتۋعا بولادى. سونداي-اق ۆولونتەرلىك ىسپەن اينالىسقىڭىز كەلسە, تايلاندتاعى ءۇيسىز يتتەردى باعۋعا, يندونەزيالىق وقۋشىلارعا اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋگە, مالديۆ ارالدارىندا بالا كۇتۋشى بولۋعا, پورتۋگاليانىڭ ورماندارىن تازالاۋعا, وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسىندا باقشا وسىرۋگە ارنالعان باعدارلامالارعا ءوتىنىش بەرە الاسىز. ءبىزدىڭ پورتال ارقىلى 2 مىڭداي ادام سولاردىڭ كەيبىرىنە قول جەتكىزدى. وقىرماندارىمىز يەلەنگەن شاكىرتاقىلار مەن گرانتتاردىڭ جالپى قۇنى 15 ميلليون اقش دوللارىنان اسادى.

فەيك بايقاۋلاردان ساقتانۋدىڭ جولدارى

كەيدە عالامتوردان شاكىرتاقى نە بايقاۋ ىزدەپ وتىرعان ادام جالعان اقپاراتقا كەزىگىپ قالۋى مۇمكىن. وقىرماندارىمىزدى وسى پروبلەمادان قورعاۋ ءۇشىن ءبىز مالىمەتتى پورتالىمىزعا جاريالاماس بۇرىن ابدەن تەكسەرەمىز. مىسالى, كەيبىر بايقاۋلار قاتىسۋشىلار ءۇشىن جارنا تولەۋدى مىندەتتەيدى. بۇل – كۇدىكتەنۋگە ەڭ ۇلكەن سەبەپ. ويتكەنى حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ 99 پايىزىندا ۇمىتكەرلەر بىردە-ءبىر تيىن تولەمەيدى. كەرىسىنشە, سول بايقاۋدىڭ ۇيىم­داستىرۋشىلارى ولاردىڭ بارلىق جول, قوناقۇي قاراجاتىن موينىنا الادى. دەمەك, جاڭاعىداي جالعان اقپاراتتى تاراتىپ, كەيبىرەۋ­لەر پايدا تابۋدى, باسقاشا ايتقاندا, الاياقتىق جاساۋدى كوزدەيدى. ەندى بىرەۋلەر وزدەرىنىڭ اقپاراتىن بارىنشا شىنايى ەتىپ كورسەتۋ ماقساتىندا «بايقاۋ دەمەۋشىلەرى» رەتىندە بەلگىلى ۇيىمداردى تىركەپ قويادى. وندايدا ءبىز الگى دەمەۋشىلەرگە حابارلاسىپ, وسىنداي بايقاۋعا شىنىمەن دە قاتىسى بار-جوعىن تەكسەرەمىز. بۇدان بولەك, اتى بەيتانىس شاكىرتاقىلار نەمەسە جارىستار تۋرالى اقپارات ەستىگەندە, ولاردىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشالارىنا كىرىپ, ادامداردىڭ پىكىرلەرىن وقيمىز. ەگەر قانداي دا ءبىر دەرەكتەر كوڭىلىمىزگە كۇدىك ۇيالاتسا, ونداي مالىمەتتى پورتالىمىزعا شىعارۋدان دا باس تارتامىز.

پرەميۋم-جازىلىمنىڭ وقىرماندارى نە ۇتادى؟

بىلتىرعا دەيىن پورتالىمىزدىڭ باستى تابىس كوزى جارناما بولسا, ەندى ءبىز پرەميۋم-جازىلىم مۇمكىندىگىن ەنگىزىپ, باتىل قادام جاسادىق. جاريالايتىن شاكىرتاقىلار مەن بايقاۋلاردىڭ ەڭ قولجەتىمدىلەرىن, ياعني يەلەنۋ ىقتيمالدىقتارى كوپتەرىن ىرىكتەپ الىپ, تەك پرەميۋم-جازىلىمنىڭ وقىرماندارىنا ۇسىناتىن بولدىق. ول ءۇشىن ادام التى ايعا جازىلاتىن بولسا, ايى­نا – 2 اقش دوللارىن, ءبىر جىلعا جازىلاتىن بولسا, اي سايىن 1,3 اقش دوللارىن تولەپ وتىرۋى كەرەك. بۇل جاڭالىقتان سوڭ العاشىندا سايتتىڭ قارالىمى ءسال تومەندەدى. سەبەبى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى: بۇرىن قولجەتىمدى ءارى تەگىن بولعان اقپارات اياقاستىنان اقىلى بولىپ كەتكەندىكتەن, كوبىسى اقشا تولەۋگە دايىن بولمادى. الايدا يۋزەرلەردىڭ پورتالىمىزدا قوناق بولۋ ۋاقىتى الدەقايدا ۇزاردى. اقشا تولەگەن ادام سونىسىن اقتاۋ ءۇشىن سايتتى بارىنشا مۇ­قيات ءارى تولىق وقۋعا تىرىسادى.
پرەميۋم-جازىلىمعا اۋىسۋىمىزدى نە ءۇشىن باتىل قادام دەپ ايتتىم؟ عالامتوردىڭ پايدا بولۋ قۇبىلىسى ادامداردىڭ ويىندا «بارلىق اقپارات تەگىن» دەگەن قاعيدانى ورناتتى. قولدانۋشىلار ونداعى كەز كەلگەن اقپاراتقا ەش اقىسىز قول جەتكىزىپ ءجۇردى. سونىڭ كەسىرىنەن ونداعى مالىمەتتەردىڭ ساپاسى بىرتە-بىرتە تومەندەي باستادى, ساپالى ساراپتاما مەن زەرتتەۋلەر ازايدى, ونلاين-بيزنەستىڭ مودەلى تەك ترافيككە سۇيەنىپ قالدى. بىزدەگى Nur.kz سەكىلدى سايتتاردى وسىنىڭ مىسالى رەتىندە قابىلداۋعا بولادى. باتىس ەلدەرى بۇل جايتتى 98-جىلداردا-اق ءتۇسىندى دە, اقىرىنداپ اقىلى جازىلىمعا اۋىستى. بۇگىندە The New York Times, The Washington Post, The Times سياقتى الپاۋىت باسىلىمداردىڭ تۇگەلگە جۋىعى وسى ۇلگىدە جۇمىس ىستەيدى.

مۇمكىندىكتەر ارتا تۇسەدى

قازىرگى تاڭدا پورتالى­مىزعا اي سايىن 60 مىڭداي جاڭا ادام قوناق بولادى. ولاردىڭ شامامەن 55 پا­يىزى ءوز ەلىمىزدەن بولسا, 25 پايىزى – قىرعىزستاننان, 10-15 پايىزى – رەسەيدەن, قالعاندارى – تمد-نىڭ وزگە دە مەملەكەتتەرىنەن.
الداعى 2-3 ايدا ساي­تىمىزعا قوسىمشا بولىمدەر ەنگىزۋ جوس­پاردا بار. ءبىز بۇرىن ادام­دارعا قانداي شاكىرتاقىلار بار ەكەنىن ايتۋ جەتكىلىكتى, ارى قارايعى جولىن ءوزى تابادى دەپ ويلايتىنبىز. سويتسەك ولاي ەمەس ەكەن. ەندى ءبىز سول شاكىرتاقىلاردى قالاي الۋعا بولاتىنى جايلى كەڭەستەر دە بەرمەكپىز. وسى ورايدا پورتالعا ەسسەلەر بازاسىن قوسامىز. مىسالى, وقىرمان Fulbright شاكىرتاقىسىن يەلەنگىسى كەلسە, ونىڭ بۇرىنعى جەڭىمپازدارى جازعان ەسسەلەردى وقىپ كورە الادى, قاجەت بولسا, سول ەسسەلەردىڭ اۆتورلارىمەن بايلانىسادى. سونىڭ ارقاسىندا جاستاردىڭ وقۋ مەن شىعارماشىلىققا قاتىستى تاماشا مۇمكىندىكتەرگە قول جەتكىزۋ كورسەتكىشى بۇرىنعىدان ارتا تۇسەدى دەپ ويلايمىن.