ەلىمىزدە كەز كەلگەن مەكەمەگە بارىپ ءبىر جۇمىسىڭدى ءبىتىرۋ ءۇشىن ءوتىنىش جازۋعا تۋرا كەلسە, سول مەكەمەنىڭ قىزمەتكەرلەرى «باستىقتىڭ اتىنا ارىز جازىڭىز» دەپ ءبىر بەت قاعازدى ۇستاتادى. بۇل سوزگە ەتى ۇيرەنىپ كەتكەن بە, جوق الدە ارىز دەگەن ءسوزدىڭ ارعى جاعىندا «زاياۆلەنيە» دەگەن ءسوزدىڭ قۇلاعى قىلتيىپ تۇرعان سوڭ با, جەرگىلىكتى تۇرعىندار مۇنى كوپ ەلەمەيتىن سەكىلدى.
ال شەتەلدەن كەلگەن قازاقتاردىڭ قۇلاعىنا بۇل ءسوز تۇرپىدەي تيەدى. اتا جۇرتقا العاش ورالعان كەزىمىزدە «باستىقتىڭ اتىنا ارىز جاز» دەگەندە «ويباي, ارىزىڭ نە, جازبايمىز, بەت-اۋزىن كورمەگەن ادامنىڭ اتىنا ارىز جاز دەگەنىڭ نە سۇمدىق؟» دەپ ازار دا بەزەر بولعانىمىز بار. ويتكەنى ءبىزدىڭ ۇعىمىمىزدا ارىز دەگەن ءسوز كوبىندە بىرەۋدىڭ ۇستىنەن شاعىمدانۋ دەگەن ماعىنا بەرەدى. ال بىرەۋدەن ءبىر نارسەنى ءوتىنۋ, سۇراۋ, تالاپ ەتۋ مازمۇنىندا جازىلاتىن ماتەريالدى «ءوتىنىش» دەپ اتاپ ءجۇرمىز.
«ازاماتتىق قۇقىقتىق پاندەر بويىنشا تەرمينولوگيالىق سوزدىكتە»( گ.ا.جانالينوۆ, ش.ا.اليەۆ. – قاراعاندى, 2013) دە ارىز دەگەن سوزگە «ادامنىڭ ءوز قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن نەمەسە باسقا ادامداردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن ىسكە اسىرۋدا جاردەم كورسەتۋ تۋرالى ءوتىنىش حاتى نە زاڭداردىڭ جانە وزگە دە نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ بۇزىلۋى, وتىنىشتەردى قارايتىن سۋبەكتىلەردىڭ, لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ جۇمىسىنداعى كەمشىلىكتەر تۋرالى حابارلاما نە ولاردىڭ قىزمەتىن سىناۋ» دەپ انىقتاما بەرگەن. قازاق تىلىنە قاتىستى باسقا سوزدىكتەردىڭ دە بەرگەن انىقتاماسى وسىمەن ماندەس. سونىمەن قاتار قازاق تىلىندە باقىلداسۋ دەگەن ماعىنا بەرەتىنىن ارىزداسۋ, ارىز ايتۋ دەگەن ءسوز دە بار. مىنە, وسى سوزدەردىڭ سۇيەكتىك ماعىناسىنا قاراپ وتىرساق, ارىز ءسوزىن «زاياۆلەنيە» دەگەن اتاۋدىڭ ورنىنا تىكە قولدانۋعا كەلمەيتىن سەكىلدى. كەرىسىنشە, بۇل اتاۋعا «ءوتىنىش» دەگەن ءسوز لايىق. سەبەبى جوعارىدا اتالعان سوزدىكتە «ءوتىنىش» سوزىنە «ءوتىنىشتى قارايتىن سۋبەكتىگە نەمەسە لاۋازىمدى تۇلعاعا جىبەرىلگەن جەكە نەمەسە ۇجىمدىق جازباشا, اۋىزشا نە ەلەكتروندىق تسيفرلىق قولتاڭبامەن راستالعان ەلەكتروندى قۇجات نىسانىنداعى ۇسىنىس, ارىز, شاعىم, ساۋال نەمەسە ءۇن قوسۋ» دەپ انىقتاما بەرگەن. باسقا سوزدىكتەردە دە بۇل ءسوزدى «قالاۋ, سۇراۋ, تىلەۋ» دەگەن سوزدەرمەن تۇسىندىرەدى. ەندەشە ءوتىنۋ سيپاتىندا جازىلاتىن ءىس قاعازىن ارىز دەگەننەن گورى ءوتىنىش دەگەن ورىندى سەكىلدى.
