«استانا-وپەرا» مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترىنىڭ V مەرەيتويلىق ماۋسىمى 20 قازان كۇنى اشىلادى. جاڭا ماۋسىمدا كورەرمەندەرگە بىرنەشە پرەمەرا ۇسىنىلادى.
الداعى قاراشا ايىندا ج.بيزەنىڭ «كارمەن» وپەراسى, كەلەسى جىلعى ناۋرىزدا جاڭا رەداكتسيادا قويىلعان م.تولەباەۆتىڭ «ءبىرجان-سارا» ۇلتتىق وپەراسى, ا.اداننىڭ «كورسار» بالەتى, د.ءروسسينيدىڭ «سەۆيليا شاشتارازى», پ.چايكوۆسكيدىڭ «قارعانىڭ ماتكەسى» وپەرالارى ساحناعا جول تارتپاق. بۇل تۋرالى تەاتر ديرەكتورى عالىم
احمەدياروۆ مالىمدەدى.
اتالمىش ونەر ۇجىمى وسىدان ءتورت جىل بۇرىن «ءبىرجان-سارامەن» اشىلعانى حالىقتىڭ ەسىندە بولار. وپەرانىڭ جاڭاشا تۇرپاتتا قويىلۋ سەبەبىن تەاتر ديرەكتورىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى تولەۋبەك الپيەۆ ءتۇسىندىردى.
«زامان العا وزعان سايىن تەحنولوگيالار دا دامۋدا. «ءبىرجان-سارا» وپەراسى الماتىداعى اباي اتىنداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىندا العاشقى رەت قويىلعانىنا جەتپىس جىلدان اسىپ بارادى. شىنى كەرەك, بىزدە بار بولعانى 5-6 ۇلتتىق وپەرا بار. قازىرگى تەحنولوگيالاردى پايدالانىپ, ولاردى كورەرمەندەرگە تارتىمدى ەتىپ بەرە ءبىلۋ كەرەك. ماسەلەن, «قىز جىبەك» وپەراسىنىڭ پرەمەراسى 1934 جىلى بولدى. سودان بەرى ونى ءبىر سارىندا قويىپ كەلەمىز.
قازىر بۇل وپەرالارعا جاڭاشا كوزقاراسپەن كەلۋ قاجەت. ارينە, باستاپقى قالپىن ساقتاپ, مۋزىكا جاعىنان, وزگە دە ەلەمەنتتەر تۇرعىسىنان جاڭالىق ەنگىزۋىمىز كەرەك. «ءبىرجان-ساراعا» كەلسەك, ول سوتسياليزم زامانىندا جازىلعان شىعارما ەكەنىن بىلەسىزدەر. قازىر مولدالاردى قۇرمەتتەيمىز, ال بۇل وپەرا ولاردى مازاق ەتىپ كورسەتەدى. مىنە, وسى تۇرعىدان وپەراعا وزگەرىس ەنگىزىپ, جاڭا رەداكتسياسىن جاسادىق. ارينە, الەمدىك دەڭگەيگە كوتەرىلۋ ءۇشىن روسسيني سياقتى كلاسسيك كومپوزيتورلاردىڭ ءستيلىن دە مەڭگەرۋىمىز قاجەت» دەيدى ول.
قازىر تەاتر رەپەرتۋارىندا عازيزا جۇبانوۆانىڭ مۋزىكاسىمەن كوركەمدەلگەن «قاراگوز» ۇلتتىق بالەتى عانا بار. تولەۋبەك الپيەۆتىڭ ايتۋىنشا, ۇلتتىق بالەت ونەرىن دە جاڭا ساپاعا كوتەرۋ كەرەك. سول ماقساتتا كەلەسى جىلى ومىردەن ەرتە وزعان كومپوزيتور تىلەس قاجىعاليەۆتىڭ اياقتالماعان «قوزى كورپەش-بايان سۇلۋ» بالەتى ساحنالانباق.
«كومپوزيتوردىڭ 40 مينۋتتى الاتىن عاجاپ مۋزىكاسى ساقتالىپ قالدى. ءبىز ونى سانكت-پەتەربۋرگكە بارعاندا سيمفونيالىق وركەسترگە ورىنداتىپ, كورەرمەندەردىڭ, مۋزىكا ماماندارىنىڭ ۇلكەن ىقىلاسىنا يە بولعانبىز. بۇل مۋزىكانى تولىقتىرىپ, بالەت قويامىز دەپ جوسپارلاپ قويدىق. جالپى ۇلتتىق بالەت دەگەن نە؟ ول ءۇشىن بولمىسىمىزعا ساي كەلەتىن ءوزىمىزدىڭ قيمىلدارىمىز بولۋى كەرەك. ول تازا كلاسسيكاعا نەمەسە فولكلورعا اينالماۋى ءتيىس. ياعني, جاڭا حورەوگرافيانى ويلاپ تابۋىمىز قاجەت. قازىر سول جاعىنان قيىندىقتار تۋىپ جاتىر» دەيدى تەاتر ديرەكتورىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى.
«استانا-وپەرا» تەاترى جۋىردا پ.چايكوۆسكيدىڭ «اققۋ كولى» بالەتىمەن ومان ەلىنىڭ استاناسى ماسكات قالاسىنا بارىپ قايتتى. بۇل شىعارمانى اتالمىش ونەر ۇجىمىنىڭ بالەت ترۋپپاسىنىڭ جەتەكشىسى, رف حالىق ءارتىسى التىناي اسىلمۇراتوۆا جاڭا حورەوگرافيالىق رەداكتسيادا قويدى. ومان مەملەكەتى بارلىق شىعىندى ءوزى كوتەردى. بۇل ەلدىڭ «استانا-وپەرا» تەاترىن اتتاي قالاپ شاقىرتۋىنا التىناي ابدۋاحيمقىزىنىڭ الەمگە تانىمالدىعى ۇلكەن اسەرىن تيگىزدى. تولەۋبەك الپيەۆ وسىنى ايتىپ, تەاتردى تۇلعالار جاسايتىنىنا نازار اۋداردى.
جالپى قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ ستراتەگياسىنا سايكەس, قازاقستاننىڭ ونەر ۇجىمدارىن شاقىراتىن ەل از دەگەندە شىعىنداردىڭ
50 پايىزىن كوتەرۋى كەرەك ەكەن. ال الدا اشىلاتىن ماۋسىمدا «استانا-وپەرا» تەاترى بەرلينگە, دۋبايعا گاسترولدەرمەن بارۋدى جوسپارلاپ قويىپتى.
«رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا گەرمانيا استاناسىندا «اباي» جانە «قىز جىبەك» وپەرالارىن كورسەتكىمىز كەلىپ وتىر. پلاسيدو
دومينگو ءبىزدى «اباي» وپەراسىمەن لوس-اندجەلەسكە شاقىردى. ءبىز ءوز تاراپىمىزدان وعان اباي پارتياسىن ورىنداۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتتىق. الايدا ول قازاق تىلىندە ايتۋعا قينالاتىنىن جەتكىزدى. سوندىقتان ءبىز تىم قۇرىعاندا ديريجەرلىك ەتسەڭىز ەكەن دەپ وتىندىك. وعان ايگىلى ءانشى كەلىسكەندەي بولدى» دەيدى تولەۋبەك الپيەۆ.
امانعالي قالجانوۆ
