ۋربانيستيكا ورتالىعى قالانىڭ جايلى جانە تۇراقتى دامۋى ءۇشىن جۇمىس جۇرگىزەدى. ءبىز ءۇشىن قالامىزدىڭ «باقىتتى» جانە «سالاماتتى» بولۋى دا ماڭىزدى. سول سەبەپتى سوڭعى جىلدارى ەلوردادا 700-دەن استام قوعامدىق جانە اۋلا كەڭىستىگى سالىندى. وسى جانە باسقا دا جوبالار بويىنشا جۇمىستىڭ ءبارىن «نۇر-سۇلتان – جايلى قالا» ستراتەگيالىق جوسپارىنىڭ اياسىندا جۇزەگە اسىرامىز.
قالا اكىمدىگى كوگالداندىرۋ جانە اباتتاندىرۋعا دا باسا كوڭىل بولەدى. ماسەلەن, ءاربىر اۋداندا 50-60-تان استام اۋلا اباتتاندىرىلادى. بيىل شامامەن 224 اۋلا مەن 24 قوعامدىق كەڭىستىكتى سالۋ جوسپارلانعان. ولاردىڭ كوبى قالا كۇنى قارساڭىندا اشىلادى. ايتالىق, قالا اكىمدىگى الدىنداعى الاڭ اباتتاندىرىلىپ, ول جەر قالالىقتار وتباسىمەن كەلىپ جينالاتىن, دەمالاتىن ورىنعا اينالدى. ەلوردادا بوس جاتقان كەڭىستىكتىڭ ءبارىن, مىسالى كوپىرلەر استىنا دەيىن اباتتاندىرۋ قارقىندى ءۇردىس الدى. بۇل ورىندار قازىر سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتايتىن كەڭىستىكتەر دەسە بولادى. وسىلايشا استانامىز ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قىزىقتى قالاعا اينالىپ بارادى.
الداعى 10 جىلدا قالامىز بۇدان ءارى دە گۇلدەنىپ, دامي تۇسەدى. قازىرگى تاڭدا بارلىق پارك كلاستەرىن ەسىل وزەنى ارقىلى بىرىكتىرۋ كوزدەلۋدە, پاركتەر ۆەلوسيپەد جانە جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولدارى ارقىلى ءبىر-بىرىمەن جالعاناتىن بولادى. قالامىز قازىر پوليتسەنتريستىك ۇلگى بويىنشا دامۋدا, ياعني ءاربىر تۇرعىن اۋداندا ينفراقۇرىلىمى, مەكتەبى, بالاباقشاسى, ەمحاناسى قادامدىق قولجەتىمدىلىكتە بولادى. مۇنىڭ ءبارى قالا حالقىنىڭ مەكتەپ پەن بالاباقشا, ت. ب. ىزدەپ باسقا اۋدانعا ساپىرىلىسۋىنىڭ, ءسويتىپ كەپتەلىس تۋدىرۋىنىڭ الدىن الادى. قازىر كوشى-قون دەڭگەيى وتە جوعارى, ەلوردا حالقى جىلىنا 55 مىڭ ادامعا تولىعىپ وتىرادى. ونىڭ 25 مىڭى دەموگرافيالىق جولمەن تولىعادى. ۋربانيزاتسيا قارقىنى دا كۇشتى. مۇنىڭ ءبارى قالادا جۇيەلى تۇردە شەشىمىن قاجەت ەتەتىن ماسەلەلەر تۋىنداتۋدا.
سونىمەن قاتار قازىر قالانىڭ موبيلدىلىگىنە باسا كوڭىل بولىنۋدە. كەشەندى كولىك ۇلگىلەرى ازىرلەنىپ جاتىر. قوعامدىق كولىكتىڭ جاڭا ءتۇرى – LRT كولىك جەلىسى بويىنشا قۇرىلىس جالعاسادى. سوندىقتان قازىرگى نەگىزگى مىندەت – قالالىقتاردىڭ كولىك قىزمەتىن پايدالانۋدا بىرنەشە تاڭداۋىنىڭ بولۋىنا جۇمىس ىستەۋ. قالادا جەكە كولىكتەر كوبەيىپ كەتكەندىكتەن, قازىر قوعامدىق كولىك جەلىسىن دامىتۋعا كوڭىل بولىنۋدە. ەلوردانى كليماتتىق ەرەكشەلىگى جانە كەلبەتى جاعىنان نورۆەگيا استاناسى وسلوعا, كانادانىڭ, فينليانديانىڭ كەيبىر قالالارىنا ۇقساتۋعا بولادى. قالامىزدى تاكتيكالىق جانە ستراتەگيالىق باعىتتا دامىتۋدامىز. تاكتيكالىق شارالارعا قازىر ءبارىڭىز كورىپ جۇرگەن جۇمىس جاتسا, ستراتەگيالىق دامىتۋ جۇمىسىنا قالانى گازداندىرۋ, تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ جاتادى.
ەلنار بازىكەن,
نۇر-سۇلتان قالاسى
ۋربانيستيكا
ورتالىعىنىڭ باسشىسى
