بيىل 20 جىلدىق بەلەسىنە شىعاتىن ەل جۇرەگى – استانا الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ورلەۋى, تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋ كولەمى, ناقتى سەكتور مەن ينفراقۇرىلىمعا ينۆەستيتسيالار تارتۋ جاعىنان ەلدە كوشباسشى ورىندا كەلەدى. ال قالانىڭ 2016-2020 جىلدارعا ارنالعان دامۋ باعدارلاماسى حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋعا, الەمدىك ستاندارتتارعا, تۇرعىنداردىڭ ءوسىمى مەن قالا ەكونوميكاسىنا ساي كەلەتىن ينفراقۇرىلىمدى قۇرۋعا, حالىققا جايلى ورتانى قالىپتاستىرۋعا, ەلوردانىڭ ەل ەكونوميكاسىنداعى ءرولىن كوتەرۋگە باعىتتالعان. بۇعان قوسا, استانانى 2050 جىلعا دەيىن الەمنىڭ 10 ۇزدىك قالاسىنىڭ قاتارىنا ەنگىزۋ تۇجىرىمداماسى جاسالدى.
استانا حالقىنىڭ سانى جىلدان-جىلعا ءوسىپ كەلەدى. وسىدان ءبىر جارىم جىل بۇرىن قالا تۇرعىندارىنىڭ سانى ميلليون ادامعا جەتسە, 2017 جىلدىڭ 1 قازانىنداعى جاعداي بويىنشا 1 020 722 ادامدى قۇرادى. 2020 جىلدىڭ اياعىنا قاراي تۇرعىندار 1 ملن 200 مىڭ ادامعا جەتەدى دەپ بولجانۋدا.
ەلوردانىڭ اگلومەراتسياسىن دامىتۋ, قالانىڭ سولتۇستىگىندە ورنالاسقان شەتكەرى اۋماقتى ءتيىستى ينفراقۇرىلىممەن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا قالادا ءتورتىنشى اۋداندى اشۋ جوسپارلانىپ وتىر. جاڭا اۋدانعا ءوندىرىس جانە جەلەزنودوروجنىي تۇرعىن الاپتارى كىرەدى.
جالپى العاندا الماتى جانە سارىارقا اۋداندارىنىڭ ءبىر بولىگى اشىلعالى جاتقان اۋدان قۇرامىنا ەنەدى. كەشە قالالىق ءماسليحاتتىڭ تۇراقتى كوميسسيالارىنىڭ قوعامدىق تىڭداۋى ءوتىپ, وندا ءتورتىنشى اۋدان اتاۋى دا ۇسىنىلدى. تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى تىلەۋعالي قىشقاشباەۆ جەتكىزگەن بايقوڭىر اتاۋىن ءماسليحات دەپۋتاتتارى قولدادى.
«ءتورتىنشى اۋدان اتاۋىنا قاتىستى بىزگە بايقوڭىر, تاۋەلسىزدىك, قورعالجىن سياقتى بىرنەشە ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى. استانا – وزگە وڭىرلەرگە ۇلگى بولاتىن شاھار. ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ەلورداسى بولعاندىقتان, اتاۋلارى مارتەبەسىنە ساي, ءارى ءتول تاريحىمىزدان, مادەنيەتىمىزدەن سىر شەرتەتىندەي بولۋى ءتيىس. بايقوڭىر – ۇلى دالامىزدى الەمگە پاش ەتەتىن جەر. قورقىت بابامىزدىڭ «بايقوڭىر – جەر كىندىگى» دەپ ايتقانى دا بار. بايقوڭىر – الەمدەگى تۇڭعىش ءارى ەڭ ءىرى عارىش ايلاعى. وسى ايلاقتان تاريحتا العاشقى مارتە ادام عارىشقا ۇشتى. ۇلت ماقتانىشتارى توقتار اۋباكىروۆ, تالعات مۇساباەۆ, ايدىن ايىمبەتوۆ بايقوڭىردان كوككە سامعاپ, ابىرويىمىزدى اسقاقتاتتى. بايقوڭىر ايلاعى – وتكەن عاسىردىڭ ەنشىسىنە جازىلعان ادام بالاسىنىڭ تەڭدەسى جوق جەتىستىگى. سول ارقىلى ادامزات تابيعات قۇپيالارى مەن ەرەكشەلىكتەرىن يگەرۋگە جول اشتى. استاناعا الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن تۋريستەر اعىلۋدا. بايقوڭىر اتاۋى شەتەلدىكتەرگە جاقسى تانىس. وسكەلەڭ ۇرپاق ءۇشىن دە تاعىلىمدى اتاۋ. سوندىقتان ادامزات الدىندا ايرىقشا ورنى بار, ەل تاريحىنا التىن ارىپپەن جازىلعان بايقوڭىر اتاۋىن جاڭا اۋدانعا بەرۋ ۇسىنىسىمەن كەلىپ وتىرمىن» دەدى ت.قىشقاشباەۆ.
استانا قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى ۆلاديمير رەدكوكاشيننىڭ سوزىنشە, جاڭا اۋدان اشىلعاندا قازىر تۋىنداپ وتىرعان ءبىراز تۇيتكىلدەر شەشىلەدى. قالانى باسقارۋ تيىمدىلىگى دە ارتادى. بايقوڭىر اتاۋى ەلوردانىڭ دامۋىن عارىشتىق جىلدامدىقپەن قامتاماسىز ەتەدى.
ءتورتىنشى اۋدان اتاۋىن الدا ءالى ونوماستيكالىق كوميسسيا قارايدى. ناقتى شەشىم كەيىن شىعارىلادى.
جاڭا اۋدان قۇرامىنا بولاشاقتا اقمولا وبلىسىنىڭ شورتاندى اۋدانىنىڭ ءبىر بولىگىن ەنگىزۋ دە جوسپارلانۋدا. ارينە, ينفراقۇرىلىم جاعىنان اتقارار ءىس تە جەتكىلىكتى. 150 كوشە كىرەتىن ءتورتىنشى اۋدان اۋماعىندا جالپى ۇزىندىعى 23,8 شاقىرىمنان اساتىن 50 كوشەنى جوندەۋ, 80 كوشەنى جارىقتاندىرۋ, وتباسىلىق-دارىگەرلىك امبۋلاتوريانى, مادەنيەت ءۇيىن سالۋ, جارىقتاندىرىلعان جاڭا جولداردىڭ قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ, ينفراقۇرىلىمعا قاتىستى وزگە دە جۇمىستاردى اتقارۋ ماقساتى تۇر. تۇيىندەپ ايتقاندا, جاڭا اۋدان «شەت ايماقسىز قالا» جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن اشىلادى.
امانعالي قالجانوۆ
