استانا حالقى وتكەن سەنبى كۇنى قولدارىنا كۇرەك, كەتپەندەرىن الىپ, جالپى قالالىق سەنبىلىككە شىقتى. جۇرتشىلىقپەن بىرگە تازالىق شاراسىنا قاتىسقان ەلوردا اكىمى ادىلبەك جاقسىبەكوۆ شاھاردىڭ كوركىنە ۇلەس قوسۋعا شىققان بارشا تۇرعىندارعا العىسىن ءبىلدىردى.
قالا اكىمىنىڭ ايتۋىنشا, «ءبىز – تازا قالا ءۇشىن» دەگەن جالپى اتاۋمەن وتكىزىلگەن سەنبىلىكتە جۇرتشىلىقتىڭ بەلسەندىلىگى جوعارى. بۇل تۇرعىنداردىڭ ەلورداعا دەگەن ەرەكشە كوزقاراسىن, تازالىققا دەگەن جوعارى مادەنيەتىن كورسەتەدى.
– بۇگىندە ۇيرەنشىكتى ۇردىسكە اينالعان سەنبىلىك قالا حالقىنىڭ بىرلىگىن, استاناعا دەگەن ايرىقشا سەزىمىن بىلدىرەتىن شاراعا اينالدى. ءبىزدىڭ قالا كۇللى رەسپۋبليكامىزدىڭ بەت-بەينەسى تانىتاتىن ايناسى ىسپەتتى. ەلوردانىڭ كوركەيۋى – ەلباسىنىڭ تىكەلەي نازارىندا. سوندىقتان استانا تازالىق جاعىنان دا وزگە وڭىرلەرگە ونەگە بولۋى ءتيىس. كوشە مەن اينالاڭ تازا بولسا, كوڭىلىڭ دە كوتەرىڭكى جۇرەدى. سەنبىلىك قالانىڭ ءسان-سالتاناتىن اشا تۇسەتىنىن قازىر ءار تۇرعىن جاقسى تۇسىنەدى. كوشەگە قوقىس لاقتىرۋشىلاردىڭ ازايۋى – سونىڭ ايعاعى. «مەن ءوز قالامدى كورىكتى ەتەم» دەپ تازالىق شاراسىنا قاتىسىپ, جۇدىرىقتاي جۇمىلعان بارشا جۇرتقا العىسىمدى بىلدىرەمىن. بىرلىگىمىز بەكەم بولىپ, استانامىز اجارلانا بەرسىن! – دەدى ادىلبەك رىسكەلدىۇلى.
ەلوردا اكىمى قالانىڭ تازالىعى ءۇشىن كۇندىز-ءتۇنى ءبىر تىنبايتىن كوممۋنالدىق قىزمەت مەكەمەلەرى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەڭبەگىن ەرەكشە اتاپ ءوتىپ, ولارعا سەنبىلىك ارقىلى اراسىندا قولعابىس جاساسا, ەشكىم دە ۇتىلمايتىنىن ايتا كەتتى.
بيىل قالا بويىنشا وتكەن سەنبىلىككە 100 مىڭعا جۋىق ادام قاتىسقان. قالانىڭ ءار اۋماعى ورامدارعا ءبولىنىپ, ءار مەكەمە وزىنە تيەسىلى اۋماقتى كۇل-قوقىستان تازارتتى. ادىلبەك رىسكەلدىۇلى باستاعان قالا اكىمدىگى جانە قالالىق ءماسليحات ازىرەت سۇلتان مەشىتى اۋماعىن رەتكە كەلتىردى.
ەكولوگيالىق ايلىق اياسىندا كوشەلەر, تروتۋارلار مەن اۋلاىشىلىك اۋماقتار مۇنتازداي جارقىراپ قانا قويماي, ينجەنەرلىك جەلىلەر, سۋ, ارىق قۇبىرلارى تازالاندى. ساياباقتار مەن گۇلباقتارداعى جاسىل كوشەتتەردى كۇتۋ بويىنشا ماۋسىمدىق اگروتەحنيكالىق جۇمىستار جۇرگىزىلىپ, زاڭسىز قوقىس ورىندارى مەن لاستانعان ۋچاسكەلەر جويىلدى.
سەنبىلىككە سەرپىنمەن كەلگەن جۇرتشىلىق اعاش كوشەتتەرىن وتىرعىزۋدى دا ۇمىتقان جوق. وسى جولى تال, ۇيەڭكى, قاراعاي, شىرشا, شەگىرشىن, تەرەك سىندى اعاش تۇرلەرىنەن بارلىعى 8 مىڭنان استام اعاش وتىرعىزىلىپتى. جالپى «استانا كوگالداندىرۋ قۇرىلىسى» اق-نىڭ مالىمەتى بويىنشا, وسى مەكەمە 1999-2015 جىلدار ارالىعىندا 1 106 462 ءتۇپ اعاش پەن بۇتا وتىرعىزعان. تەك بيىلعى جىلدىڭ سوڭعى 8 ايىنىڭ كورسەتكىشى بويىنشا, قالاعا 45 729 اعاش قوسىلىپ ۇلگەرگەن. ونىڭ سىرتىندا جەكەلەگەن مەكەمەلەردىڭ وتىرعىزعانى قانشاما؟! قالانى جاسىل جەلەككە اينالدىرۋ ماقساتىنداعى اتقارىلعان اۋقىمدى جۇمىستاردىڭ ارقاسىندا قازىر استانا كوركى كوز تارتاتىن شاھارعا اينالىپ, ءتۇرلى-ءتۇستى گۇلدەرمەن كومكەرىلگەن. بۇل قالانى اڭىزاق جەلدەن, كۇشتى داۋىلدان قورعايتىن قورعان, ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنا شيپا ەكەنى ءسوزسىز.
قىمبات توقتامۇرات
باقىتجان وتكەلباەۆ, ازىرەت سۇلتان مەشىتىنىڭ نايب-يمامى:
– قورشاعان ورتانى ايالاۋ, جاسىل جەلەك وتىرعىزۋ – يگىلىكتى ءىس. اتا-بابالارىمىز ەجەلدەن-اق ورمانعا, باققا ۇلكەن ءمان بەرگەن. «ءبىر تال كەسسەڭ, ون تال ەك» دەپ وسيەت ەتكەن. يسلامي تۇرعىدان دا ادامعا ۇرپاق ءوسىرىپ, ءۇي سالۋمەن بىرگە, اعاش وتىرعىزۋ دا – پارىز. مۇنىڭ زەينەتىن تۇبىندە ەل كورەدى. پايعامبارىمىز ساللاللاھۋ ءالايھي ءۋاساللام «كiمدە-كiمنiڭ قولىندا بiر اعاشتىڭ كوشەتi بولسا, قيامەت قايىم باستالىپ كەتكەنشە قولىنداعى كوشەتتi ەگۋگە ۇلگiرەتiن شاما بولسا, سونى دەرەۋ وتىرعىزىپ ۇلگەرسiن» – دەگەن. سونداي-اق, ارداقتى پايعامبارىمىز جاسىل جەلەككە قاراۋ, اعىپ جاتقان سۋعا جانە جارقىن ءجۇزدi ادامنىڭ بەتiنە قاراۋ كوزدىڭ نۇرلانۋىنا سەبەپ بولادى دەيدى. سوندىقتان بۇگىنگى سەنبىلىك – ۇلكەن ساۋاپتى ءىس. تازالىق شاراسى كەزىندە قانشاما اعاش وتىرعىزىلىپ جاتىر. مۇنىڭ ءبارى كەلەر ۇرپاقتىڭ يگىلىگىنە ارنالعان. ءارى سەنبىلىك جاستاردىڭ بويىنا قورشاعان ورتاعا دەگەن دۇرىس سانانى قالىپتاستىرۋعا ىقپال ەتەدى. بۇل قالامىزدىڭ قانىنا سىڭگەن قاسيەت رەتىندە ءارى قاراي جالعاسا بەرۋى كەرەك.
ادىلبەك سارسەمباەۆ, تابيعي رەسۋرستار جانە تابيعات پايدالانۋدى رەتتەۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى:
– سەنبىلىك – قالالىقتاردىڭ بىرلىگىن, تازالىققا دەگەن كوزقاراسىن بىلدىرەتىن جاقسى مۇمكىندىك. قازىر بارلىق تۇرعىندار تازالىق ايلىعىنا بەلسەنە اتسالىساتىنىن كوزىمىز كورىپ ءجۇر. بۇل ەڭ الدىمەن ءوزىمىز ءۇشىن, قالامىز ءۇشىن كەرەك. وسى سەنبىلىك كەزىندە 9 مىڭعا جۋىق اعاش وتىرعىزدىق. بىلتىرعىمەن سالىستىرعاندا بۇل ەكى ەسەدەي كوپ كورسەتكىش. استانا اۋماعىن سانيتارلىق تازالاۋ, اباتتاندىرۋ مەن كوگالداندىرۋ بويىنشا كۇزگى ەكولوگيالىق ايلىق 7 قىركۇيەك كۇنى باستالعانىن تۇرعىندار جاقسى بىلەدى. تازالىق ايلىعى 7 قازانعا دەيىن جالعاسادى. وسى ۋاقىتتا اسىرەسە, قالانىڭ شەت ايماقتارى ەرەكشە تازالانۋىنا ءمان بەرىپ وتىرمىز. اقبۇلاق, سارىبۇلاق وزەندەرىنىڭ ارناسى مەن جاعاسىن كۇل-قوقىستان ارىلتۋعا دا بار كۇشىمىزدى جۇمىلدىرىپ جاتىرمىز. قالامىزدىڭ كوركىن كەلتىرەتىن تازالىق ايلىعىنا ءبارى دە بەلسەنە اتسالىساتىنىنا سەنىمىم مول.
