بالا دەگەندە اركىمنىڭ جۇرەگى ەلجىرەيدى ەمەس پە؟! بالاعا مەيىرىم توگىپ, ونى باۋىرعا باسىپ, ەركەلەتكىڭ كەلىپ تۇرادى. مەيلى, ول ءوز قاتارلاستارىنا قاراعاندا ەرەكشە بولسا دا. سەبەبى اۋتيزم, داۋن سيندرومى جانە سال اۋرۋىنا شالدىققان بالالار قوعامنىڭ ەكى ەسە ىستىق ىقىلاسىنا, ايرىقشا كوڭىلىنە ءزارۋ. استانا قالاسى الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى وسى قاعيداتقا سۇيەنە وتىرىپ, بالالاردى قورعاۋ كۇنىنە وراي بۇلدىرشىندەرگە مەرەكەلىك كوڭىل-كۇي سىيلادى.
سول كۇنى ورتالىقتىڭ يگىلىگىن كورىپ جۇرگەن مۇقتاج جاندار مەكەمەنىڭ كىرەبەرىسىندە 10 شاقتى مامىرگۇل بۇتاعىن ەكتى. شىعارماشىلىققا ەرىك بەرىپ, «مەنىڭ باقىتتى قازاقستانىم» تاقىرىبىندا سۋرەت سالدى. دەگەنمەن, بالالاردىڭ ومىرىندەگى ەڭ ۇلكەن قۋانىش – وزدىگىنەن ءجۇرىپ-تۇرۋ, قوعاممەن ەركىن قارىم-قاتىناس جاساۋ جانە سول باقىتتى سەزىنە ءبىلۋ.
ق.ساتپاەۆ كوشەسى, 31 مەكەنجايىندا ورنالاسقان ورتالىقتىڭ اشىلعانىنا كوپ بولعان جوق. بىراق جەتىستىكتەرى قۋانتارلىق. ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتا 9 بالا اياققا تۇرىپ, ءدال وسى مەكەمەدە ءتاي-ءتاي باستى.
مەرەكەگە قاتىسقان استانا قالاسى جۇمىسپەن قامتۋ, ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى ەرمەك وسپانوۆتىڭ ايتۋىنشا, ورتالىق استانانىڭ ءۇش اۋدانىندا بولعان سەگىز الەۋمەتتىك كومەك ءبولىمىن بىرىكتىردى. سونىڭ ارقاسىندا قىزمەت كورسەتۋدىڭ ورتاق ستاندارتى قالىپتاسىپ, جۇمىس ىلگەرىلەدى. بيىل نەمەسە كەلەر جىلى مەكەمە تاعى ءبىر عيماراتقا قول جەتكىزۋدى ارماندايدى.
مەكەمە «ەرەكشە» بالالارمەن قاتار, قاراۋسىز قالعان قارتتارعا دا قارايلاسادى. بۇگىندە ورتالىقتىڭ قىزمەتىن 640 ادام پايدالانىپ وتىر. ونىڭ ىشىندە كومەككە مۇقتاج 320 قارت پەن I, II توپ مۇگەدەكتەرى بولسا, قالعانى كىشكەنتايلار. جاقىن ارادا ورتالىق تاعى 160 ازاماتتى قابىلداۋعا دايىندالىپ جاتىر. سوعان بايلانىستى وسى جازدان باستاپ ەرەسەكتەر مەن بالالارعا ارنالعان ەكى بولىمشە اشىلادى.
الەۋمەتتىك قىزمەتكەر – مەيىرىمدى جان
ورتالىق باسشىسى رىستى بايماعامبەتوۆا الەۋمەتتىك قىزمەتكەر دەگەنىمىز كىم, ونىڭ اتقاراتىن جۇمىستارى قانداي دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەردى.
– سەگىز قارتقا قاراپ, بەس-التى بالانى باعۋ – ءبىر قىزمەتكەردىڭ موينىندا. جاۋاپكەرشىلىك وتە جوعارى. الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر قارتتار مەن مۇگەدەكتەرگە بارىن سالىپ كومەكتەسەدى. ءۇي جيناۋ, كوممۋنالدىق قىزمەتتەردى تولەۋ, انىقتاما الۋ, ازىق-تۇلىك ساتىپ الۋ, تەگىن ءدارى-دارمەكتى الۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ ماماندارعا جۇگىنەدى. سەبەبى جالعىزباستى اجەلەر مەن اتالار وزدىگىنەن ءجۇرىپ-تۇرۋدان قالعان. ال قىزمەتكەرلەردىڭ الاتىن جالاقىسى ماردىمسىز – ولارعا 40 مىڭنان 65 مىڭعا دەيىن جالاقى تاعايىندالعان, – دەپ ءوزىن الاڭداتقان ماسەلەمەن ءبولىستى مەكەمە ديرەكتورى.
نە دەگەنمەن رىستى بايماعامبەتوۆا جاعدايدىڭ جاقسى جاققا وزگەرەتىنىنە سەنىمىن جوعالتپاق ەمەس. «قازىرگى تاڭدا جالاقى از بولسا دا, بۇل سالادا جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان مامانداردىڭ ەڭبەگى ەلەنىپ, ابىرويى ارتادى دەپ ويلايمىن» دەيدى ول. بۇل ويدى قىزمەتكەرلەردىڭ ءوزى دە ۇستاناتىن سەكىلدى. قوسىمشا بولىمدەر اشىلعانىنا بايلانىستى, ولاردىڭ قاتارى 25 مامانعا تولىقتى. بىلتىر ورتالىققا ۋنيۆەرسيتەتتەن تۇلەپ ۇشقان 17 جىگىت جۇمىس ىستەۋگە كەلدى.
مەكەمەگە كۇن سايىن كەلىپ تۇراتىن بالقيا سابىر ەسىمدى ايەل ورتالىقتاعىلاردىڭ ەڭبەگىن ەرەكشە باعالايدى. سەبەبى قىزى نۇرايشا داۋن سيندرومىنا شالدىققان. بالانىڭ دەنساۋلىعىن جاقسارتىپ, بىرقالىپتا بولۋى وسى قىزمەتكەرلەردىڭ ارقاسى دەيدى «ەرەكشە» بالانىڭ اناسى. «ورتالىققا كەلگەنىمىزگە ەكى ايدىڭ ءجۇزى بولدى. وتە جاقسى, قىزىما ۇنايدى. مەكەمەنىڭ ماماندارى ىنتى-شىنتىسىمەن بەرىلىپ جۇمىس ىستەيدى. ءار بالاعا شىن كوڭىلىمەن قارايدى» دەپ ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى ول.
ءتاي-ءتاي باسىپ كەتەدى…
بالانىڭ ساۋلىعى ءبىر عانا مامانعا بايلانىستى ەمەس. ورتالىقتا پسيحولوگ, لوگوپەد, مۋزىكالىق تەراپەۆت, دەفەكتولوگ سياقتى ماماندار جۇمىس ىستەيدى. بۇلدىرشىندەردىڭ دەنساۋلىعىن اتشابار مەن باسسەيندە جاسالاتىن جاتتىعۋلار جاقسارتادى. كەيدە قىزمەتكەرلەر اپتاسىنا 2-3 رەت بالالاردىڭ ۇيلەرىنە بارىپ تۇرادى.
ساۋىقتىرۋ ساباقتارى ءساتتى بولۋىنا ارنايى جابدىقتالعان بولمەلەردىڭ تيگىزەتىن پايداسى زور. بالالاردىڭ ءتاي-ءتاي باسىپ كەتۋى ءۇشىن گروس اسپالى كونسترۋكتسياسى, ۆەرتيكاليزاتور اتتى قۇرىلعى پايدالانىلىپ, «اتلانت» كوستيۋمدەرىندە جاتتىعۋ جاسالادى. تىرەك-قيمىل جۇيەسى بۇزىلعان بالالاردىڭ قوزعالىسىن وسىنداي وزىق مەديتسينالىق قۇرالدار جاقسارتادى.
ال لوگوپەدتەر بالانىڭ سويلەۋ قابىلەتىن دامىتىپ, زەيىنىن ارتتىرادى. پسيحولوگتار بالاقايلاردىڭ ەمىن-ەركىن ويناپ, تىنىعۋىنا بارىن سالادى. ولاردىڭ بولمەسىندە كۇندىز دە جارىق جانىپ تۇرادى. پسيحولوگتان شىعىپ بالالار ماسساجعا, ودان كەيىن جاتتىعۋعا كەتەدى. وسىنداي اۋىر جۇكتى ارقالاعان جاندارعا وڭاي ەمەس, ارينە. سوندىقتان ءبىز ەل بولىپ, جۇرت بولىپ, بالالاردىڭ باقىتىنا سەبەپكەر بولۋىمىز كەرەك. سەبەبى بالا باقىتى – قوعام باقىتى.
گۇلدانا تالعاتقىزى
