بالاباقشا اشۋ وڭاي ما؟

استاناداعى وقۋشىلار سارايىندا ەلوردادان جەكە­مەنشىك بالاباقشا اشامىن دەپ قىزى­عۋشىلىق بىلدىرگەن ازاماتتارعا اشىق ەسىك كۇنى ءوتتى.

مەملەكەتتىك تاپسىرىستى  ورىندايدى

ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بيىلعى قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىندا مەملەكەت پەن جەكەمەنشىك اراسىنداعى ارىپتەستىك اياسىن كەڭەيتۋ كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا زور مۇمكىندىك بەرەتىنى جايىندا تەرەڭىرەك ايتىلعان ەدى. وسى باعىتتا باس قالامىزدا بىرقاتار جۇمىستار باستالىپ تا كەتتى. اسىرەسە, كەيىنگى كەزدەرى ەلوردادا جەكەمەنشىك بالاباقشا اشقان بيزنەس وكىلدەرىنىڭ قاتارى كوبەيدى. ولارعا مەملەكەت تاراپىنان ۇلكەن قولداۋ كورسەتىلۋدە. وعان كەشەگى شارادا انىق كوزىمىز جەتتى.
اشىق ەسىك كۇنى اياسىندا قالالىق ءبىلىم باسقارماسى, كاسىپكەرلىك جانە ونەركاسىپ باسقارماسى, قازاقستاندىق مەكتەپكە دەيىن­گى ۇيىمدار قاۋىمداستىعى, قر باس پروكۋراتۋراسى, «اتامەكەن» ۇكپ, «دامۋ» كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ قورى» اق جانە قارجى, اۋىل شارۋاشىلىعى, ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىكتەرىنىڭ قۇرىلىمدىق بولىمشەلەرى مەن ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ وكىلدەرى «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا كەلۋشىلەردىڭ تالاپ-تىلەكتەرىن قابىلداپ, ولارعا قاجەتتى اقپاراتتار ۇسىنىپ, زاڭدىق تۇرعىدان كەڭەس بەردى.
شاراعا قىزىعۋشىلىق بىلدىرگەن 140-تان استام ادام كەلدى. ونىڭ ىشىندە 61 ازامات جەكەمەنشىك بالاباقشا اشۋعا تىكەلەي نيەت تانىتسا, 18 كاسىپكەر وزدەرى اشقان مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمنىڭ جۇمىستارىن كەلۋشىلەرگە كورسەتىپ, تاجىريبەلەرىمەن ءبولىسىپ, مەملەكەتتىك تاپسىرىس تۋرالى كەڭىرەك ماعلۇمات الدى.
– بۇگىندە ەلوردادا 95 مەملەكەتتىك, 116 جەكە بالاباقشا جۇمىس ىستەيدى. جەكە­مەنشىك مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمدار­دىڭ دەنى مەملەكەتتىك تاپسىرىس الادى. جىل ساناپ جەكە بالاباقشالاردىڭ قاتارى كوبەيگەن سايىن كەزەك تە ازايىپ كەلەدى. بۇگىندە قالالىق اكىمدىكتىڭ شەشىمىمەن مەملەكەتتىك پەن جەكەمەنشىك بالاباقشانىڭ تولەمدەرىن تەڭەستىرۋ ءۇشىن جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. ايتالىق, مەملەكەتتىك بالاباقشانىڭ اي سايىنعى تولەمى 16 800 تەڭگە بولسا, جەكەمەنشىك ۇيىم 20 800 تەڭگەنى قۇرايدى. سونشالىقتى ايىرماشىلىق جوق. الايدا, بالاباقشا اشۋ وڭاي ەمەس. كاسىپكەردىڭ جەكەمەنشىك نەمەسە جالعا العان عيماراتى بولىپ, ول سانيتارلىق نورمالارعا سايكەس بولۋ قاجەت. ءتىزىم بويىنشا قۇجاتتار دايىندايدى. سودان كەيىن تالاپقا لايىق بولعان جاعدايدا مەملەكەتتىك تاپسىرىس الا الادى, – دەيدى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى انار سماكوۆا.

بۇگىندە ەلوردادا 95 مەملەكەتتىك, 116 جەكە بالاباقشا جۇمىس ىستەيدى. جەكەمەنشىك مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمداردىڭ دەنى مەملەكەتتىك تاپسىرىس الادى. جىل ساناپ جەكە بالاباقشالاردىڭ قاتارى كوبەيگەن سايىن كەزەك تە ازايىپ كەلەدى. بۇگىندە قالالىق اكىمدىكتىڭ شەشىمىمەن مەملەكەتتىك پەن جەكەمەنشىك بالاباقشانىڭ تولەمدەرىن تەڭەستىرۋ ءۇشىن جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. ايتالىق, مەملەكەتتىك بالاباقشانىڭ اي سايىنعى تولەمى 16 800 تەڭگە بولسا, جەكەمەنشىك ۇيىم 20 800 تەڭگەنى قۇرايدى. سونشالىقتى ايىرماشىلىق جوق.

كاسىپكەرگە قولداۋ كورسەتىلەدى

مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسى قولعا الىندى. سونىڭ ناتيجەسىندە ەلىمىزدەگى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ بويىنا قان جۇگىرىپ, كوپتەگەن ازاماتتار «دامۋ» قورى ارقىلى جەڭىلدەتىلگەن نەسيە الىپ, ءوز شارۋالارىن دوڭگەلەتىپ اكەتتى. اسىرەسە, سونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك سالاعا كوپ باسىمدىق بەرىلگەن. سودان بولار, شاراعا كەلۋشىلەر الدىمەن «دامۋ» قورىنان كەلگەن وكىلدەرمەن جۇزدەسىپ, ۇتىمدى جاۋاپتار الدى.
«بيزنەستىك جول كارتاسى – 2020» باعدارلاماسىمەن جەكەمەنشىك بالاباقشا اشامىن دەگەن ازاماتتار كوپ. سوعان بايلانىستى ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردەن ادامدارعا جىلجىمايتىن مۇلىك ساتىپ الۋ, ونى كەڭەيتۋ جانە جابدىقتار ساتىپ الۋعا جەڭىلدەتىلگەن نەسيە قاراستىرىلعان. ماسەلەن, باعدارلاما اياسىندا ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەر 14-16 پايىزبەن نەسيە بەرەدى. بىراق 19 پايىزعا دەيىن بەرىلەتىن نەسيەنىڭ 7 پايىزىن «دامۋ» قورى ارقى­لى مەملەكەت تولەيدى. وتكەن جىلى وسى باعدارلاما بويىنشا 30-دان استام جەكەمەنشىك مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىم­عا قولداۋ كورسەتىلدى» دەيدى «دامۋ» كاسىپ­كەر­لىك دامىتۋ قورى» اق-نىڭ استانا اي­ماق­­تىق فيليالىنىڭ ديرەكتورى مەرەكە سىزدىقوۆ.
سونداي-اق, كاسىپكەرلىك جانە ونەركاسىپ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ءاليا قوجاباەۆانىڭ ايتۋىنشا, ەلوردا اكىمدىگى «ستارت-بيزنەس استانا» دەپ اتالعان باعدارلامانى ىسكە قوسىپ, سونىڭ اياسىندا ءوز ءىسىن ەندى باستاعان كاسىپكەرگە ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردەن 8,5 پايىز مولشەرلەمەسىمەن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋدى قولعا العان. سونىمەن بىرگە اتالعان باعدارلاما شەڭبەرىندە مەكتەپكە دەيىنگى وقۋدى ۇيىمداستىرۋ جوباسى بويىنشا جاڭا بالاباقشا سالعان كاسىپكەرگە تەگىن ينفراقۇرىلىم تارتىلادى. ارينە, بۇل ۇلكەن قولداۋ دەپ ايتۋعا بولادى. وسىنداي مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ كورگەن «مەرەي» جەكەمەنشىك بالاباقشانىڭ ديرەكتورى سامال ايتقوجينا بىزگە ءوز تاجىريبەسىمەن ءبولىستى.
– كەيىنگى جىلدارى ەلىمىزدە سابيلەردىڭ ومىرگە كەلۋ كورسەتكىشى وتە جوعارى. ءبىر كۇندە پەرزەنتحاندا 35 بالا دۇنيەگە كەلەدى. اۋەلى بالالاردى دامىتاتىن ورتالىق اشتىم. سوعان جەتكىنشەكتەرىن اكەلگەن اتا-انالار «ءسىز نەگە بالاباقشا اشپايسىز؟» دەگەن يدەيا بەردى. سودان «دامۋ» قورىنا بارىپ, بارلىق قۇجاتتارمەن تانىسىپ, ءبىر ايدان كەيىن نەسيەگە قول جەتكىزىپ, عيمارات ساتىپ الىپ, 2012 جىلى العاشقى بالاباقشامنىڭ جۇمىسىن باستادىم. ەلوردا اكىمدىگى دە قولداۋ ءبىلدىردى. قازىر مەندە ەكى جەكەمەنشىك مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىم بار. وندا 150 بالا قابىلدانعان. بالعىنداردى قازاق جانە ورىس تىلىندە تاربيەلەيمىز. قىزمەتكەرلەردىڭ ءبارى جوعارى ءبىلىمدى ماماندار, – دەيدى ول.

ادىستەمەدە وزگەرىس بولمايدى

شارا بارىسىندا جەكەمەنشىك مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى كورمە ۇيىم­داستىردى. وندا ءتۇرلى باعىتتاعى ءجۇر­­­گىزىلگەن جۇمىستار جۇرتشىلىققا ۇسىنىلدى.
– «Baby-Village» جەكەمەنشىك بالاباق­شاسى باس قالاداعى ەكولوگيالىق تازا اي­ماق­­تا ورنالاسقان. ءبىزدىڭ ۇيىمدا 2 مەن 7 جاس اراسىندا 170-تەن استام بالعىن بار. ولار جاس ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي قازاق جانە ورىس تىلىندە ەكى توپقا بولىنگەن. ءبىر توپتا 20-25 بالا ورنالاسقان. بالالاردى لوگيكالىق-ماتەماتيكالىق جاعىنان دامىتامىز. وسى باعىتتا ادىستەمەلىك نۇسقاۋلىق شىعاردىق. تيپتىك باعدارلامانى نەگىزگە الىپ, يننو­ۆاتسيالىق باعىتتا ساباق جۇرگىزەمىز. بالا­نىڭ اقىل-ويىن دامىتاتىن ويىندار وتكىزەمىز. ۇلتتىق ويىندارعا ەرەكشە ءمان بەرەمىز. وتكەن جىلى 35 بالاعا بيىل 115 جەتكىنشەككە مەملەكەت تاپسىرىس الدىق. اتا-انالار سوعان قاتتى قۋانىشتى, – دەيدى اتالعان بالاباقشانىڭ لوگيكا-ماتەماتيكا ءپانىنىڭ وقىتۋشىسى اينۇر رۋسلانقىزى.
جالپى مەملەكەتتىك پەن جەكەمەنشىك بالاباقشانىڭ وقۋ-ادىستەمەلىك جۇيەسىندە ەشقانداي ايىرماشىلىق بولمايدى. ەلىمىز بويىنشا جالپىعا بىردەي ستاندارتتىق تيپتىك باعدارلاما بار. سول جۇزىندە ءادىس­تەمەلىك ساباقتار جۇرگىزىلەدى.
قىسقاسى, اشىق ەسىك كۇنىنە كەلىپ, جەكە بالاباقشا اشۋعا قىزىعۋشىلىق ءبىل­دىرگەن ازاماتتاردىڭ ءبارى دە جاۋاپتى ما­ماندارعا ءوز ۇسىنىستارىن جەتكىزىپ, ناقتى جاۋاپتار الدى. قالاي بولعاندا دا, بال­عىندارىمىزدىڭ ەڭ ءبىر ءتاتتى شاقتارى باقىتتى وتسە ەكەن دەيمىز. ەندى استانا اكىم­دىگى وسىنداي ەلگە پايداسى بار اكتسيانى الداعى ۋاقىتتا ءجيى وتكىزىپ تۇراتىن بولادى.

ازامات ەسەنجول