– بەيبىت ءتۇسىپۇلى, بۇگىنگى تاڭدا استانادا تۋبەركۋلەزگە شالدىققان ادامدار سانى قانشا؟
– استانا قالاسىنىڭ تۋبەركۋلەزگە قارسى ديسپانسەرىندە قازىرگى كەزدە وسى سىرقاتقا شالدىققان ءبىر مىڭنان اسا ادام تىركەۋدە تۇر. بۇدان ءبىر جىل بۇرىن اۋرۋ كورسەتكىشتەرى بويىنشا ەلوردا قىزىلوردا جانە قوستاناي وبلىسىنان كەيىنگى ءۇشىنشى ورىندا بولسا, ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ بەس ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا باس قالا تۋبەركۋلەزگە شالدىققاندار سانى جونىنەن رەسپۋبليكامىزداعى 16 ءوڭىردىڭ اراسىندا 14-ورىندا.
جالپى, تۋبەركۋلەز ءالى دە قوعامىمىزدىڭ كۇردەلى الەۋمەتتىك ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. ادامدار وزدىگىنەن مەديتسينالىق تەكسەرۋدەن وتپەيدى. اۋرۋدىڭ ورشۋىنە وسى سالعىرتتىق تا سەبەپ بولۋدا. ناۋقاستاردىڭ باسىم بولىگى دارىگەرگە كورىنۋگە دەرتى دەندەپ كەتكەن كەزدە, كەشىگىپ كەلىپ جاتادى. دەگەنمەن, ءبىز بۇل كەسەلدى ءارى قاراي اۋىزدىقتاپ, اۋرۋ كورسەتكىشىن تومەندەتۋگە بارىنشا كۇش سالىپ كەلەمىز.
– اۋرۋ كورسەتكىشتەرىنىڭ تومەندەۋىنە زاماناۋي تەحنولوگيالار مەن سالاداعى سونى جاڭالىقتار سەپ بولدى ما؟
– البەتتە. بۇگىنگى كۇننىڭ نەگىزگى ماقساتى تۋبەركۋلەزبەن اۋىراتىن ناۋقاستارعا ساپالى مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ – ولاردى دەر كەزىندە انىقتاپ, ۇسىنىقتى ەم-دوم شارالارىن قولدانۋ ەكەنى بەلگىلى. ال, اۋرۋحانانىڭ زاماناۋي اپپاراتتارمەن جاراقتاندىرىلۋى اۋرۋ نىشاندارىن جەدەل انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر.
قازىرگى تاڭدا ەمدەۋ مەكەمەسى «BACTEC», «حاين-تەست», «G-XPERT» سىندى جاڭا اپپاراتتارمەن جۇمىس ىستەيدى. ولار ناۋقاسقا دۇرىس دياگنوز قويۋدى جىلدامداتادى. ماسەلەن, ەسكى ءادىس بويىنشا تۋبەركۋلەز «تاياقشالارىن» زەرتتەۋگە ءۇش اي ۋاقىت جۇمسالسا, جاڭا ءتاسىل ارقىلى ەكى-ءۇش اپتادا, ياعني, بىرنەشە كۇن ىشىندە, ساناۋلى ساعاتتا-اق اۋرۋدىڭ بەلگىلەرىن انىقتاۋعا قول جەتكىزىپ وتىرمىز.
كورسەتىلەتىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ ديسپانسەردە قوسىمشا 14 فتيزيوپەدياترلىق جانە فتيزياترلىق ۋچاسكە ۇيىمداستىرىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا 25 فتيزياترلىق ۋچاسكە تۇرعىندارعا كاسىپتىك مەديتسينالىق كومەك كورسەتەدى.
سونىمەن قاتار, ءبىزدىڭ ديسپانسەردە تۋبەركۋلەزدى ەمدەۋدىڭ جوعارى تيىمدىلىگىنە قول جەتكىزۋ ءۇشىن پلازموفەرەز ەمىنىڭ پروتسەدۋراسى ەنگىزىلدى, بۇل وتە اۋىر فورمامەن اۋىرعان اۋرۋدىڭ جازىلۋىن ەكى ەسە تەزدەتەدى. ناۋقاستارعا حيرۋرگيالىق كومەك كورسەتۋ بارىسىندا ەندوبرونحىلى بلوكاتورلار جاقسى قولدانىلۋدا, بۇل حيرۋرگيالىق ەمدەۋدىڭ تيىمدىلىگىن جوعارىلاتادى.
بىزدەگى لابوراتوريالىق قۇرال-جابدىقتار مەن مەديتسينالىق اپپاراتتاردىڭ بارلىعى وزىق ۇلگىدە بولعاندىقتان, اۋرۋدى انىقتاۋدىڭ مۇمكىندىگى جوعارى.
نەگىزى, تۋبەركۋلەز يممۋنيتەتى ءالسىز, سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتامايتىن ادامدارعا ءوش ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ, ءار ادامنىڭ قاراپايىم سانيتاريالىق-گيگيەنالىق ەرەجەلەردى ۇستانىپ, مىندەتتى تۇردە جىلىنا ءبىر رەت فليۋوروگرافيالىق تەكسەرۋدەن ءوتىپ, زياندى ادەتتەردەن اۋلاق جۇرۋىنە جەتە ءمان بەرەمىز. اۋرۋدان ايىققاننان كەيىن ادام قۇنارسىز تاماقتار ءىشىپ, ءجيى-ءجيى سالقىن تيگىزىپ السا, قاتتى شارشاسا, ماسكۇنەمدىككە, ناشاقورلىققا سالىنسا, تۋبەركۋلەزدىڭ قايتادان قوزۋى مۇمكىن. سوندىقتان, تازالىق ساقتاپ, دەر كەزىندە دارىگەرگە كورىنىپ تۇرعان ابزال. ال اۋرۋ نىشاندارى انىقتالىپ جاتسا, ۋاقىت سوزدىرماي مىندەتتى تۇردە ەمدەلۋ كەرەك. نەگىزى, اۋرۋدى ەمدەگەننەن گورى, ونى بولدىرماۋعا تىرىسقان تيىمدىرەك.
– بىزگە بەرگەن ءبىر سۇحباتىڭىزدا قالادان سىرتقارى جەردە تۋبەركۋلەزگە قارسى جاڭا ديسپانسەر سالىنىپ جاتقانىن ايتىپ ەدىڭىز. بۇگىنگى تاڭدا ونداعى جۇمىستار اياقتالۋعا جاقىن با؟
– وزدەرىڭىز جاقسى بىلەسىزدەر, ەلوردامىز كوز ىلەسپەس شاپشاڭدىقپەن دامىپ كەلەدى. وسىعان بايلانىستى تۋبەركۋلەزگە قارسى ديسپانسەردىڭ قازىرگى عيماراتى شاھاردىڭ ورتاسىندا قالىپ قويدى. سوندىقتان, قالادان سىرتقارى, قىرقىنشى ستانسادا جاڭادان سالىنعان تۋبەركۋلەزگە قارسى ديسپانسەردىڭ قۇرىلىسى كەستەگە سايكەس جۇرگىزىلىپ جاتىر. ول الەمدىك ستاندارتتارعا جاۋاپ بەرەتىن جاڭا عيمارات بولادى. وندا اۋرۋحانا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جۇمىس ىستەۋىنە جانە ناۋقاستاردىڭ ەمدەلۋىنە بارلىق جاعداي جاسالعان. بلوكتار اۋرۋ تۇرىنە قاراي جەكە-جەكە بولىنگەن. پالاتالار وتە جايلى, ءبىر جانە ەكى ورىندى. قىرىق ورىندىق وستەوحيرۋرگيالىق بولىمشەسى بار بۇل اۋرۋحانانىڭ جاراقتاندىرىلۋى قازىرگى زامان تالاپتارىنا ساي. وندا كومپيۋتەرلىك توموگرافيا دا بار. قىسقاسى, سىرقاتتىڭ ساۋىعۋى ءۇشىن بارلىق جاعداي قاراستىرىلعان. بۇگىندە جەردە ارلەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. وزىق ۇلگىدەگى جاڭا مەديتسينالىق قۇرال-جابدىقتار ساتىپ الىنۋدا. عيمارات كەلەسى جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا پايدالانۋعا بەرىلمەكشى.
– تۋبەركۋلەزبەن اۋىراتىنداردىڭ باسىم بولىگى – ادەتتە ەش جەردە جۇمىس ىستەمەيتىندەر مەن قاڭعىباستار ەكەنى بەلگىلى. ولاردىڭ ەشقايسى قۇلان-تازا ايىعىپ كەتۋدى ويلامايدى. ال, تۋبەركۋلەزدىڭ اشىق تۇرىنە شالدىققان ناۋقاس ءبىر مەزگىلدە كەمى 15 ادامعا اۋرۋ جۇقتىراتىنىن ەسكەرسەك, سوندا مۇنداي ناۋقاستارمەن قالاي كۇرەسۋگە بولادى؟
– قالالىق تۋبەركۋلەزگە قارسى ديسپانسەر ەلورداداعى تۋبەركۋلەز اۋرۋىن انىقتاۋمەن اينالىساتىن مەديتسينالىق مەكەمەلەردىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرىپ وتىرادى. بۇل رەتتە ءبىز اۋرۋدى ۋاقتىلى انىقتاۋ ءۇشىن استانا تۇرعىندارىنىڭ الدىن الا فليۋوروگرافيالىق تەكسەرۋدەن وتۋگە ناسيحاتتاۋمەن بىرگە, حالىق كوپ شوعىرلانعان اۋماقتاردا, اتاپ ايتساق, بازارلار مەن ساپارجايلاردا, قالادان سىرتقارى ورنالاسقان ەلدى مەكەندەردە ادامداردى فليۋوروگرافيالىق تەكسەرۋدەن ۇنەمى وتكىزىپ تۇرامىز. سونىمەن بىرگە, بەيىمدەۋ ورتالىعىنا كەلىپ تۇسەتىن ناقتى تۇراقتى مەكەنى جوق ازاماتتار دا ءجىتى تەكسەرىلەدى. اۋرۋ انىقتالعان جاعدايدا ولار تەز ارادا قالالىق تۋبەركۋلەزگە قارسى ديسپانسەرگە جاتقىزىلىپ, قاجەتتى ەمىن الادى.
– قازىرگى تاڭدا دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا دارىگەرلەردىڭ, ورتاڭقول مەديتسينالىق پەرسونالدىڭ جەتىسپەي جاتقانى انىق. سىزدەردە مامان تاپشىلىعى بايقالا ما؟
– 2013-2014 جىلدارى قالالىق تۋبەركۋلەزگە قارسى ديسپانسەرگە فتيزياتر, وستەوحيرۋرگ, توراكالدى حيرۋرگ بولۋدى نيەت ەتكەن توعىز جاس مامان-دارىگەر جۇمىسقا الىندى. جالپى, مامان دايارلاۋ جانە بار مامانداردىڭ ەندوسكوپيست, ۋرولوگ سەكىلدى ت.ب. ەكىنشى ماماندىقتى مەڭگەرۋى باعىتىندا ديسپانسەردە كوپتەگەن جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. ورتا دەڭگەيدەگى مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەر قاتارى, لابوراتوريا جانە رەنتگەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاتارى ۇنەمى تولىقتىرىلىپ وتىرادى.
قالادان سىرتقارى, قىرقىنشى ستانساداعى تۋبەركۋلەزگە قارسى ديسپانسەردىڭ قۇرىلىسى كەستەگە سايكەس جۇرگىزىلىپ جاتىر. ول الەمدىك ستاندارتتارعا جاۋاپ بەرەتىن جاڭا عيمارات بولادى. وندا اۋرۋحانا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ويداعىداي جۇمىس ىستەپ, ناۋقاستاردىڭ ءتيىمدى ەم الۋىنا بارلىق جاعداي جاسالعان. بلوكتار اۋرۋ تۇرىنە قاراي جەكە-جەكە قۇرىلىمدارعا بولىنگەن. پالاتالار وتە جايلى, ءبىر جانە ەكى ورىندى. قىرىق ورىندىق وستەوحيرۋرگيالىق بولىمشەسى بار بۇل اۋرۋحانانىڭ جاراقتاندىرىلۋى قازىرگى زامان تالاپتارىنا ساي بولادى.
سۇحباتتاسقان گۇلبارشىن وكەشقىزى
