استانا قالالىق ءماسليحاتىنىڭ كەزەكتى سەسسياسىنىڭ قارساڭىندا دەپۋتاتتار بىرقاتار ءبىلىم بەرۋ نىساندارىن ەكى كۇن بويى ارالادى. ەكىنشى كۇنى حالىق قالاۋلىلارى مەملەكەتتىك تاپسىرىس نەگىزىندە بالدىرعانداردى قابىلدايتىن جەكەمەنشىك بالاباقشامەن قاتار دەنساۋلىعىندا ءارتۇرلى اۋىتقۋشىلىقتار كەزدەسەتىن بالالارعا ارنالعان ارنايى مەكتەپالدى مەكەمە جاعدايىمەن تانىستى. سونداي-اق, №87 «قادىر» سابيلەر بالاباقشاسى مەن №75 مەكتەپ-ليتسەيدەگى تۇيتكىلدەر جايىن ءبىلدى.
«اينالايىنداعى» جاقسى تاجىريبە
قازاقستاننىڭ مەكتەپالدى ۇيىمدارى قاۋىمداستىعىنىڭ ءتورايىمى ءلايلا كۇلەنوۆانىڭ ايتۋىنشا, «اينالايىن» بالاباقشاسى – تۇرعىن ءۇيدىڭ ءبىرىنشى قاباتىندا ورىن تەپكەن قالاداعى العاشقى جانە بالالاردى تاربيەلەۋگە رۇقسات قۇجاتىن العان تۇڭعىش جەكەمەنشىك بالاباقشا. اتالمىش مەكەمە 125 بالاعا شاقتالعان. مۇندا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى ەنگىزىلگەن. اتا-انالار 35 مىڭ تەڭگە تولەيدى.
«ءبىز ماسكەۋدەگى بالاباقشامەن ارىپتەستىك ورناتىپ, ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە ارنالعان ادىستەمە جازىپ شىعاردىق. بۇل ىسكە رەسەي استاناسىنىڭ ساراپشىلارى تارتىلدى. وسى بالاباقشاعا قازىر 8 مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالا بارادى. بىزگە وسىنداي بالالارمەن جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن قوسىمشا قاراجات كەرەك. سەبەبى مەملەكەت تاراپىنان دەمەۋقارجى 3 مۇگەدەك بالاعا عانا بولىنگەن. بۇل شامامەن العاندا 60 مىڭ تەڭگە عانا. ال مۇگەدەك بالالاردى ساۋىقتىرۋ جاعىنان جاقسى تاجىريبەمىز بار. بىزگە ءالسىز بوپ كەلگەن مۇنداي بالدىرعاندار قازىر قاسىقتى ۇستاي ءبىلىپ, دارەتكە وزدەرى وتىرا الاتىن جاعدايعا جەتتى» دەدى ل.كۇلەنوۆا.
ءوزىن ايجان دەپ تانىستىرعان انا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالاسىن اپاراتىن ورىن ىزدەپ, 10 جەكەمەنشىك بالاباقشاعا بارعانىن ايتتى. ولاردىڭ بارىندە بالانى قابىلداماپتى. ال «اينالايىن» قابىلداپ, قازىر بالدىرعاننىڭ دەنساۋلىعى جاقسارىپ كەلەدى ەكەن.
وسىعان قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتى رامزيا ۋمەرباەۆا قالادا ارنايى مەملەكەتتىك بالاباقشالار بار ەكەنىن, بۇعان قوسا ءار مەملەكەتتىك بالاباقشادا ينكليۋزيۆتى توپتار جۇمىس ىستەيتىنىن جەتكىزدى.
مەملەكەت ءبىر بالاعا 103 مىڭ تەڭگە بولەدى
سونىڭ ءبىرى – № 64 «اسىل بوبەك» ارنايى بالاباقشاسى. دەپۋتاتتار وعان دا باس سۇقتى. بالاباقشا ديرەكتورى جانار مۇقاشەۆانىڭ سوزىنشە, مۇندا 13 توپ جۇمىس ىستەيدى. ون توپقا قوزعالۋى قيىن بالالار, ەكى توپقا سويلەۋى بۇزىلعان, ءبىر توپقا پسيحيكالىق دامۋى تەجەلگەن بالدىرعاندار بارادى. 156 ورىنعا ارنالعان بۇل بالاباقشا 2012 جىلى اشىلعان. قازىر ناقتى 153 بالا تاربيەلەنىپ, ساۋىقتىرىلىپ وتىر.
مەكتەپالدى مەكەمە ءتيىستى ماماندارمەن, قۇرال-جابدىقتارمەن قامتىلعان. باسسەين, كينوزال, ءتىپتى, مۋزەيگە دەيىن بار. ءبىر بالاعا مەملەكەت تاراپىنان 103 مىڭ تەڭگە بولىنەدى. اتا-انالاردان اقشا الىنبايدى. مۇندا بالانى ورنالاستىرۋ ءۇشىن پسيحولوگيالىق-مەديتسينالىق كوميسسيادان ءوتۋ كەرەك.
دەپۋتاتتار بۇل بالاباقشانى ارالاعان سوڭ دەنساۋلىعىندا ءارتۇرلى اۋىتقۋشىلىقتار كەزدەسەتىن بالالارعا بارلىق جاعداي جاسالعانىنا كوز جەتكىزدى. تەك قانا عيماراتتىڭ شاتىرىن جوندەۋ قاجەت ەكەن.
«بالاباقشا سالىنعاندا كەپىلدىك بەرىلدى. الايدا ونى سالعان قۇرىلىس كومپانياسى بانكروتقا ۇشىرادى. قازىر شاتىردى جوندەۋ جونىندە اكىمدىكتەن باستاپ جان-جاققا حاتتاردى جىبەردىك» دەدى ج.مۇقاشەۆا. ءماسليحات دەپۋتاتتارى بۇل جاعىنان كومەكتەسۋگە ۋادە بەردى.
بالاباقشاعا اپاراتىن جولدى نەگە ويلاماعان؟
ماڭگىلىك ەل داڭعىلىنداعى №87 «قادىر» سابيلەر بالاباقشاسىنا اۆتوكولىكپەن جاقىنداۋ قيىن. وعان ءتيىستى جاعداي جاسالماعان. بالاباقشانىڭ ءدال الدىنا تۇرعىن ءۇي سالىندى. بۇعان قوسا, بۇل جەردە «قازترانسگاز» كومپانياسىنا ءتيىسىلى اۋماق تا بار ەكەن. جان-جاققا شلاگباۋمدار ورناتىلعان. ونىڭ ۇستىنە بالاباقشانىڭ جانىندا كولىك قوياتىن ورىن تىم تار.
«بالاباقشا 240 بالاعا ارنالعان. تاڭەرتەڭ بالالاردى اكەلەتىن اتا-انالار توقتايتىن جەر تابا الماي قينالادى. جولدىڭ بويىنا قويسا, جول پوليتسياسى قىزمەتكەرلەرى قۋادى دا جاتادى. بۇل تۇيتكىلدەن ارىلماي كەلە جاتقانىمىزعا 2,5 جىل بولدى. قانشاما رەت شاعىم جازدىم» دەدى بالاباقشا ديرەكتورى زاۋرەش شايمەردەنوۆا.
بۇل تۇيتكىلدى شەشۋدىڭ جولىن ءماسليحات دەپۋتاتى ميراس شەكەنوۆ ۇسىندى. «بالاباقشاعا اپاراتىن جولدى كەڭەيتۋ ءۇشىن مەملەكەت قاجەتتىلىگى ءۇشىن جەردىڭ ءبىر بولىگىن الىپ قويۋ كەرەك» دەدى ول. ونىڭ ارىپتەسى يرينا مانجانوۆا بۇل ماسەلەنى ساۋلەت جانە قالا قۇرىلىسى باسقارماسىمەن بىرگە شەشۋ كەرەكتىگىن ايتتى. «بۇل ماڭايدا قۇرىلىس جۇرگىزۋگە رۇقساتتى كىم بەرگەن؟ بالاباقشاعا اپاراتىن جولدى نەگە ويلاماعان؟» دەدى يرينا ريحاردوۆنا.
مەكتەپ-ليتسەيگە قوسىمشا عيمارات قاجەت
سول ماڭگىلىك ەل داڭعىلىنداعى №75 مەكتەپ-ليتسەيدە دە وسىنداي پروبلەما بولدى. قالا اكىمى اسەت يسەكەشەۆ بىلتىر كۇزدە جاعدايدى ءوز كوزىمەن كورىپ, ءتيىستى پارمەن بەرگەن سوڭ ماسەلە شەشىلدى. دەپۋتاتتار وسى وقۋ ورنى اۋلاسىنا بارعان سوڭ جولدى كەڭەيتە ءتۇسۋ ارتىق بولمايتىنى تۋرالى پىكىرلەرىن ايتتى. بىراق ءبىر بۇل عانا ەمەس, مەكتەپتە تاعى بىرنەشە تۇيتكىل بار.
«بۇل وقۋ ورنىندا اعىندىق جەلدەتۋ جۇيەسىندە اقاۋلار ورىن الدى. جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى, الايدا ونىڭ تاعى ىستەن شىقپايتىنىنا كەپىلدىك جوق. اكىمنىڭ پارمەنىنەن كەيىن مەكتەپكە اپاراتىن جول ەكى اپتا ىشىندە كەڭەيتىلدى. ەڭ باستىسى, ءبىلىم بەرۋ مەكەمەسىنە قوسىمشا عيمارات قاجەت» دەدى ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى دۋلات جەكەباەۆ.
مەكتەپ-ليتسەي ديرەكتورى سالتانات توعاتاەۆانىڭ ايتۋىنشا, وقۋ ورنى 1200 وقۋشىعا شاقتالعان. الايدا مۇندا قازىر 3100 بالا وقىپ جاتىر. «بۇگىندەرى كۇنىنە 10 بالادان قابىلدايمىز. سىنىپتاردا 40 وقۋشىدان وتىر. ەكى سىنىپ ءۇش اۋىسىمدا ءبىلىم الىپ جاتىر. ماڭايدا تۇرعىن ۇيلەردىڭ قۇرىلىسى قارقىندى جۇرگىزىلۋدە. حالىق ولارعا كىرىپ جاتىر. ەندى «قامقور» جانە «ۆرەمەنا گودا» تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى پايدالانۋعا بەرىلمەك. سول ۇيلەردە تۇراتىن وقۋشىلاردىڭ ءبارى ءبىزدىڭ مەكتەپكە كەلۋدە. تەلمان, زارەچنىي تۇرعىن الاپتارىنداعى, «ساراندا» تۇرعىن ءۇي كەشەنىندەگى بالالار دا بىزدە وقىپ جاتىر. مەكتەپتە 4 سىنىپتاردىڭ سانىنىڭ ءوزى – 15» دەدى ول.
قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى قوسىمشا عيمارات سالۋ ماسەلەسى قوعامدىق كەڭەس وتىرىسىندا كوتەرىلگەنىن ايتىپ, وسى ايدىڭ اياعىندا وتەتىن ءماسليحاتتىڭ كەزەكتى سەسسياسىندا ءتيىستى ماسەلەلەر ەسكەرۋسىز قالمايتىنىن جەتكىزدى.
امانعالي قالجانوۆ
