ەلوردادا جىلدىڭ اياعىنا دەيىن 4800 پاتەر سالىنىپ, پايدالانۋعا بەرىلەدى. بۇعان قوسىمشا دايىن 1580 پاتەردى ساتىپ الۋعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن قارجى ءبولىندى. سونىمەن قاتار «باقىتتى وتباسى» باعدارلاماسى بويىنشا 1500 جانە «شاڭىراق» باعدارلاماسى بويىنشا 2 مىڭ پاتەر بەرىلەتىنى جوسپارلانعان. وسىلايشا Nur Otan پارتياسىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىنا سايكەس بيىل ەلوردادا 10 مىڭ پاتەر بەرۋ جوسپارى ورىندالادى.
جاقىندا نۇر-سۇلتان قالاسى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى جاڭادان بوي كوتەرگەن بىرقاتار الەۋمەتتىك نىساندار مەن تۇرعىن ۇيلەردى ارالاپ, جوبالاۋ جانە قۇرىلىس ساپاسىن تەكسەردى. ارالاۋ بارىسىندا بىرنەشە كەمشىلىك انىقتالدى. تۇرعىنداردان دا شاعىمدار كەلىپ تۇسكەن. بۇل ماسەلە ءماسليحاتتىڭ قۇرىلىس, ەكولوگيا, كولىك, ساۋدا جانە تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق ماسەلەلەرى جونىندەگى تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ وتىرىسىندا ەگجەي-تەگجەيلى قارالدى.
مەردىگەر كەمشىلىكتەردى جويۋعا مىندەتتى
العاشقى بايانداماشى قالالىق قۇرىلىس باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى امانگەلدى ساتتاروۆ ءدال قازىر 5705 پاتەردى جوبالاۋ جۇرگىزىلىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى. سونىڭ ىشىندە 4563 پاتەردىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاماسى ازىرلەنۋدە. بۇل جۇمىس الداعى قىركۇيەك-قازان ايلارىندا اياقتالۋى ءتيىس. بۇعان قوسىمشا الەۋمەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرىن باسپانامەن قامتۋ ءۇشىن 543 پاتەرگە ارنالعان جاتاقحانالاردىڭ جوباسى ازىرلەنىپ جاتىر.
– الەۋمەتتىك ماڭىزدى جوبا بولىپ سانالاتىن ارقايسىسى 1200 ورىندىق ەكى مەكتەپتىڭ جوباسى دايىندالۋ ۇستىندە. مۇنىڭ ءبىرى قاراساي باتىر-بۇلانتى كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا, ەكىنشىسى «پريگورودنىي» تۇرعىن الابىندا ورنالاسقان. وسىعان قوسىمشا ءبىر اۋىسىمدا جالپى سىيىمدىلىعى 6600 ورىندىق سەگىز مەكتەپتىڭ جوباسى ازىرلەنىپ جاتىر. جوبالاۋدى اياقتاۋ وسى جىلدىڭ قاراشا ايىندا جوسپارلانىپ وتىر, – دەدى ا.ساتتاروۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا, جوبالاۋ ساپاسىن ۆەدومستۆودان تىس ساراپتاما انىقتايدى. قۇرىلىس اياقتالعان سوڭ, نىساندى مەردىگەر, اۆتورلىق جانە تەحنيكالىق قاداعالاۋ ورگاندارى جانە تاپسىرىس بەرۋشى قۇرىلىس باسقارماسى ىسكە قوسادى. كەلىسىمشارتقا سايكەس قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارى ساپاسىنا كەپىلدىك بەرىلەدى. بۇل كەپىلدىك عيماراتتار ساپاسىنا 8 جىلعا, ينجەنەرلىك جەلىلەرگە 3 جىل مەرزىمىنە بەرىلەدى.
– وسى جىلدىڭ العاشقى جارتىجىلدىعى قورىتىندىسىندا 320 پاتەرلىك ەكى تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى. ەكىنشى جارتىجىلدىقتا 3308 پاتەرلىك جەتى نىساندى اياقتاۋ جوسپارلانىپ وتىر. وسى ۋاقىتقا دەيىن مەملەكەتتىك باعدارلامالارمەن سالىنعان تۇرعىن ۇيلەردىڭ تۇرعىندارىنان ساپاعا قاتىستى ءىKomek-109 قىزمەتىنە شاعىمدار تۇسكەن. بۇل جاعدايدا قۇرىلىس باسقارماسى بىردەن مەردىگەرگە كەمشىلىكتەردى جويۋ ءۇشىن حات جىبەرەدى. ەگەر مەردىگەر مۇنى ورىنداماسا, كەلىسىمشارتقا سايكەس مىندەتتەمەلەردى ورىنداتۋ ءۇشىن سوتقا قاعاز جولدايمىز, – دەدى بايانداماشى.
تۇرعىنداردان شاعىم كوپ
قازىر قولدانىستاعى زاڭناماعا سايكەس نىساندى پايدالانۋعا بەرۋ مەملەكەتتىڭ قاتىسۋىنسىز وتەدى. ونىڭ ساپاسىنا تاپسىرىس بەرۋشى, مەردىگەر, اۆتورلىق جانە تەحنيكالىق قاداعالاۋ ورگاندارى جاۋاپتى. مۇنى قالالىق ورتا ساپاسى جانە باقىلاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ايدوس حاميەۆ اتاپ ءوتتى.
ونىڭ ايتۋىنشا, وسى جىلدىڭ باسىنان ءىKomek-109 قىزمەتىنە تۇرعىنداردان 2682 شاعىم كەلىپ تۇسكەن. ونىڭ 963-ءى – قۇرىلىس سالۋشىعا, 875-ءى – سىرتقى ارلەۋگە, 309-ى – اپاتتى, يەسى جوق جانە ەسكى قۇرىلىستارعا بولعان. وسى ۋاقىتقا دەيىن 40765000 تەڭگەگە 134 باقىلاۋ سۋبەكتىسى جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى. سونىڭ 23-ءى قۇرىلىس-مونتاجداۋ كەزىندە كەمشىلىكتەرگە ورىن بەرگەن.
ءماسليحات دەپۋتاتى باۋىرجان جانقوناقوۆ نىسانداردى سالماس بۇرىن كوممۋنيكاتسيالاردى وتكىزۋ كەرەكتىگىن اتاپ ءوتتى. «ەلوردا قۇرىلىسىنا 20 جىلدان استى. بىراق ءباز-باياعى كەمشىلىكتەردى جويا الماي كەلەمىز» دەدى دەپۋتات.
امانگەلدى ساتتاروۆ ەگەر مەكتەپ سالىنسا, ونىڭ جوباسىنا ينجەنەرلىك جەلىلەر دە كىرەتىنىن, ال «نۇرلى جەر» باعدارلاماسى بويىنشا سالىناتىن تۇرعىن ۇيلەر قۇرىلىسىمەن ەكى بولەك مەردىگەر اينالىساتىنىن, ياعني نىساننىڭ ءوزىن ءبىر مەردىگەر سالسا, كوممۋنيكاتسيالاردى باسقا مەردىگەر تارتاتىنىن ايتتى.
بيۋدجەتتىك ءبىلىم ۇياسى BINOM مەكتەپتەرىنەن كەم تۇسپەۋ كەرەك
دەپۋتات الماگۇل سەگىزباي مەكتەپتەردى جابدىقتاۋ ماسەلەسىنە نازار اۋدارۋدى سۇرادى. امانگەلدى ساتتاروۆ بۇل ماسەلە ءبىلىم باسقارماسىنىڭ قۇزىرىندا ەكەنىن جەتكىزدى.
– ءبىز وقۋ ورىندارى جابدىقتارى جەتىسپەيتىنىن ايتتىق. بىراق بۇل ماسەلەنى ءبىلىم باسقارماسى كوتەرۋى كەرەك. ءبىز ءوز تاراپىمىزدان قولدايمىز. بۇل باسقارما وسى پروبلەمادان سىرت قالماۋى ءتيىس. ءبىز نەنى, قالاي جابدىقتاۋ كەرەكتىگىن بەلگىلەي المايمىز. تەك ءبىلىم باسقارماسىنان ءتيىستى قورىتىندىنى الامىز, – دەدى قۇرىلىس باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى.
قالالىق ءماسليحات حاتشىسى ەرلان كاناليموۆ ءماسليحاتتىڭ الەۋمەتتىك-مادەني دامۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى تۇراقتى كوميسسياسىنا تاجىريبەلى مەكتەپ ديرەكتورلارىمەن, ءبىلىم قىزمەتكەرلەرى كاسىپوداعىمەن بىرگە جينالىپ, ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ستاندارتتارىن قاراۋدى ۇسىندى.
– سول كەزدە ديرەكتورلار قانداي پروبلەمالارمەن ءجيى جولىعاتىنى انىقتالادى. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ نورماتيۆتەرىنە دە وزگەرىستەردى ەنگىزۋ كەرەك. بۇل جاعدايدا قۇرىلىسشىلار نە كەرەكتىگىن سالىپ بەرەدى. قازىرگى كەزدە مەملەكەتتىك ساراپتاما مينيسترلىكتىڭ ستاندارتتارىنا سىلتەپ, قاجەت نارسەنى سالدىرماي وتىر, – دەدى ە.كاناليموۆ.
ءماسليحات حاتشىسى بۇگىندەرى جاڭا ستاندارتتاعى Binom مەكتەپتەرى سالىنىپ جاتقانىن, بۇل نىساندار نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەردەن كەم تۇسپەيتىنىن, كەرەك جابدىقتىڭ ءبارى جوباعا ەنگىزىلگەنىن اتاپ ءوتتى.
– بيۋدجەتتىك مەكتەپتەر وسىنداي ورتا ءبىلىم بەرۋ ورىندارىنان كەم تۇسپەۋ كەرەك, – دەپ شەگەلەپ ايتتى ە.كاناليموۆ.
وسى جىلدىڭ اياعىنا دەيىن 4800 پاتەردى سالىپ, پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇعان قوسىمشا دايىن 1580 پاتەردى ساتىپ الۋعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن قارجى ءبولىندى. بۇدان تىس «باقىتتى وتباسى» باعدارلاماسى بويىنشا 1500 جانە «شاڭىراق» باعدارلاماسى بويىنشا 2 مىڭ پاتەر بەرىلەدى
بيىل 10 مىڭ پاتەر بەرىلەدى
دەپۋتات نۇرلان كوپەشەۆ تۇرعىنداردى باسپانامەن قامتۋ ماسەلەسىن كوتەردى. ونىڭ ساۋالىنا قۇرىلىس باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى امانگەلدى ساتتاروۆ جاۋاپ بەردى.
ونىڭ ايتۋىنشا, وسى جىلدىڭ اياعىنا دەيىن 4800 پاتەردى سالىپ, پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇعان قوسىمشا دايىن 1580 پاتەردى ساتىپ الۋعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن قارجى ءبولىندى. بۇدان تىس «باقىتتى وتباسى» باعدارلاماسى بويىنشا 1500 جانە «شاڭىراق» باعدارلاماسى بويىنشا 2 مىڭ پاتەر بەرىلەدى. وسىلايشا Nur Otan پارتياسىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىنا سايكەس بيىل 10 مىڭ پاتەر بەرۋ جوسپارى ورىندالادى.
كەستەدەن نەگە قالدى؟
قالالىق ءماسليحات حاتشىسى ەرلان كاناليموۆ دەپۋتاتتار ارالاۋ بارىسىندا ر.قوشقارباەۆ, ايناكول جانە №23-17 كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا سالىنعان الەۋمەتتىك تۇرعىن ءۇيدىڭ تۇرعىندارى كوتەرگەن ماسەلەلەردى 25 تامىزعا دەيىن جويۋدى تاپسىردى. وسى كۇنى ءۇي اۋماعىنا قايتادان بارىپ, تەكسەرەتىندەرىن جەتكىزدى. قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ 80 پايىزى ءالى كۇنگە دەيىن شەتەلدەردەن اكەلىنەتىنىن ايتتى.
– جوعارى تەحنولوگيالىق ماتەريالداردى ەسەپتەمەگەندە, قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ 90 پايىزى قازاقستاندا وندىرىلەدى. بىراق جۇمىس نەگە باياۋ؟ دەنە شىنىقتىرۋ-ساۋىقتىرۋ كەشەندەرىن ارالادىق. سونىڭ ەكەۋىنىڭ قۇرىلىسى ەندى عانا اياقتالۋدا. ەكەۋىنىڭ قۇرىلىسى كەستەدەن قالىپ جاتىر, – دەدى ە.كاناليموۆ.
كەستەدەن قالىپ بارا جاتقان نىساندار مەردىگەرى «بايسانا» فيرماسىنىڭ تەحنيكالىق ديرەكتورى ۆلاديسلاۆ الەكساندروۆيچ قۇرىلىس ماتەريالدارى 30-40 پايىزعا قىمباتتاعانىن, قازىر قاجەت بولىپ وتىرعان سەندۆيچ-پانەلدەر تۇركيا مەن پولشادا عانا وندىرىلەتىنىن ايتىپ, دەپۋتاتتاردىڭ مۇنداي قۇرىلىس ماتەريالدارى قازاقستان مەن رەسەيدە دە وندىرىلەدى دەگەن سوزدەرىنە جەڭىستىك بەرمەدى.
بۇل نىسانعا اۆتورلىق قاداعالاۋ جۇرگىزەتىن «استانا باس جوسپارى» عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ وكىلى ۆاسيلي شۆەين نىسانعا كەرەك سەندۆيچ-پانەلدەر ەنەرگوۇنەمدەگىش ەكەنىن, مۇنداي ماتەريال ەلىمىزدە جوعىن ايتىپ, ماسەلەنى ءتۇسىندىردى.
ءماسليحات حاتشىسى ەرلان كاناليموۆ بۇل ماسەلەنى تەكسەرەتىندەرىن, ەگەر مەردىگەر ءسوزى راستالماسا, ولار قاتاڭ جاۋاپقا تارتىلاتىنىن ەسكەرتتى. ا.حراپاتىي, 10 مەكەنجايىنداعى №91 ورتا مەكتەپتىڭ جوباسىندا مۇگەدەكتەرگە ارنالعان ليفت بار ەكەنىن, بىراق مەردىگەر ونىڭ شاحتاسىن نەگە بەكىتىپ تاستاعانى تۇسىنىكسىز بولىپ وتىرعانىن ايتىپ, قۇرىلىس باسقارماسىنا ماسەلەنى انىقتاۋدى تاپسىردى. قالالىق ورتا ساپاسى جانە باقىلاۋ باسقارماسى ينسپەكتورلارىنىڭ جۇمىسىنا كوڭىل تولمايتىندارىن ايتتى. بۇعان ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ نىسانداردى ارالاۋ بارىسىندا تۇرعىندار ايتقان كوپتەگەن شاعىمدارى دالەل.
امانعالي قالجانوۆ
