قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنە 10 جىل تولۋىنا وراي جاسالعان جالپىۇلتتىق ۇندەۋ ءناتيجەسىندە 2001 جىلى ەل ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىمەن ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا مەملەكەتتىك (ۇلتتىق ستاتۋسىنا كەيىننەن يە بولدى – ا.ق.) ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عىلىمي كىتاپحاناسىنىڭ نەگىزىندە «وتىرار كىتاپحاناسى» عىلىمي ورتالىعى قۇرىلعان بولاتىن. سول ۇندەۋگە اتسالىسقان جانە جاڭادان اشىلعان مەكەمەنىڭ كىتاپ قورىن بايىتۋعا ۇلەس قوسقان ادامداردىڭ اراسىندا اتالمىش جوعارى وقۋ ورنىنىڭ دوتسەنتى گۇلجاۋھار بولاتوۆا دا بولدى. وسى يگىلىكتى ءىسىن ۇكىمەت جوعارى باعالاپ, العىس حاتپەن ماراپاتتادى.
ۇنەمى جاقسى ءىستىڭ قاسىنان تابىلاتىن وقىتۋشى قازاقستان كاسىپوداقتار فەدەراتسياسىنان دا وسىنداي ماراپات كوردى. ەڭبەككەر قاۋىمنىڭ قۇقىعىن قورعايتىن ۇيىم گۇلجاۋھار جامبىلقىزىن كاسىبي مەرەكەلەرى كەزىندە وتكەن ءىس-شارالارعا بەلسەنە قاتىسقاندىعى ءۇشىن ەلەپ-ەسكەردى. ودان بولەك, ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى جاستار ءىسى كوميتەتى وعان ستۋدەنت جاستاردى وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدەگى ەرەن ەڭبەگى مەن ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ وركەندەۋى جولىندا ادال قىزمەتى ءۇشىن العىس جاريالادى.
نەگىزى اتقارىپ جۇرگەن جۇمىسى دا وسى. 1997 جىلدان بەرى استانانىڭ جەتەكشى وقۋ ورنى – ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە ءدارىس بەرىپ كەلە جاتقان ول بىرنەشە بۋىن جۋرناليستەردى تاربيەلەپ شىعاردى. قازىر دە بولاشاقتا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا باراتىن, جازۋ-سىزۋعا بەيىم جاستاردى كاسىپتەرىنە كەرەك بولار تەوريالىق بىلىممەن قارۋلاندىرىپ كەلەدى. ءۇش جىلداي بۇرىن جۋرناليستيكا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتى دەكانىنىڭ ستۋدەنتتەرمەن جۇمىس جونىندەگى ورىنباسارى قىزمەتىنە تاعايىندالىپ, شاكىرتتەرىنىڭ تاربيەسى جاعىنا دا ۇلكەن كوڭىل ءبولىپ كەلە جاتىر.
ستۋدەنتتەرىنە ايتار ءسوزى بىردە – قاتتى, بىردە ءتاتتى بولسا دا, شاكىرتتەرى قاتۋ سوزىنە ەش رەنجىمەيدى. بىرنەشە شاكىرتىمەن سويلەسكەنىمىزدە ولاردىڭ اڭگىمەلەرىنەن ۇستازدارىن انالارىنداي كورەتىندىگىن بايقادىق. «گۇلجاۋھار جامبىلقىزى ءبىزدى «بوتاقان», «قۇلىنشاق» دەپ اتاپ, ءجيى ەركەلەتىپ تۇرادى» دەيدى ولار.
گۇلجاۋھار بولاتوۆانىڭ تاعى ءبىر قىرى – ونىڭ عالىمدىعى. كىشكەنتايىنان اقان سەرى مەن ءبىرجان سالدىڭ اندەرىن قۇلاعىنا ءسىڭىرىپ وسكەن «ارقانىڭ كەربەز, سۇلۋ كوكشەتاۋىنىڭ» قىزى ءان اۋەزدىلىگىمەن قاتار سوزدەرىنە ءمان بەرىپ كەلدى. وسە كەلە اتاقتى جەرلەسى, جازۋشى ساكەن ءجۇنىسوۆتىڭ شىعارمالارىمەن سۋسىنداپ, جانى ادەبيەتكە جاقىن ەكەندىگىن سەزدى. سودان قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنە ءتۇسىپ, ۇزدىك ديپلوممەن ءتامامدادى. ونىمەن قاناعاتتانباي, وسى وقۋ ورنى جانىنداعى اسپيرانتۋرانى اياقتادى. ونى بىتىرىسىمەن قازاق مەملەكەتتىك ساۋلەت-قۇرىلىس اكادەمياسىندا بەس جىلداي اعا وقىتۋشى, دوتسەنت بولىپ قىزمەت ىستەگەننەن كەيىن قازىرگى جۇمىس ورنىنا كەلدى.
عىلىمي ەڭبەكتەرى دە سول كەزەڭدە, ياعني ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنە قىزمەتكە كەلگەننەن باستاپ شىعا باستادى. اسپيرانتۋرانى اياقتاردا قورعاعان ديسسەرتاتسياسىنىڭ تاقىرىبى «قازاقتىڭ ءۇي ءىشى ادەت-عۇرىپ ولەڭدەرى» دەپ اتالسا, «سالت جىرلارىنداعى تاربيەلىك ءۇردىستەر» ەڭبەگى دە سونىمەن وزەكتەس. سوڭعى ەڭبەكتەرىنىڭ ءبىرى – «سوعىس جىلدارىنداعى مەرزىمدى باسپاسوزدەگى «وتاندى قورعاۋدا» گازەتىنىڭ ورنى» مەن «قازاق جاۋىنگەرلەرىن وتانسۇيگىشتىك رۋحىندا تاربيەلەۋدە مايداندىق باسىلىمداردىڭ ءرولى» ەڭبەكتەرىنەن ۇلى وتان سوعىسى تاقىرىبىن ءبىراز زەرتتەگەنى كورىنىپ تۇر. سونىڭ ىشىندە جاۋىنگەر اتالارىمىزدىڭ ۇلگىسىندە قازىرگى ۇرپاققا تاربيە بەرۋ تاقىرىبى قىزىقتىرعانى اڭعارىلادى.
وسى ەڭبەكتەرىنەن باسقا ءار جۋرناليست بىلۋگە ءتيىس تاقىرىپتار قوزعالعان «وتاندىق جۋرناليستيكا تاريحى» كۋرسى بويىنشا ادىستەمەلىك نۇسقاۋلىعىن, «ايقاپ» جۋرنالىندا ادەبي ماتەريالداردىڭ بەرىلۋى» ەڭبەكتەرىن اتاپ وتۋگە بولادى.
وسىنداي ەڭبەكتەردى جازعان سوڭ چەحيا رەسپۋبليكاسىندا «ەۋروپا جوعارى ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىندەگى بولون پروتسەسى» باعدارلاماسى اياسىندا عىلىمي تاعىلىمدامادان ءوتىپ, ۇستازدىق شەبەرلىگىن ۇشتاي ءتۇستى. سول شەبەرلىگىن ۇرپاق ءتاربيەسىنە اياماي جۇمساپ ءجۇر.
امانعالي قالجانوۆ
