كەشە استاناداعى تاۋەلسىزدىك سارايىندا حالىقارالىق ساۋلەتشىلەر كونگرەسى اشىلدى. ءۇش كۇنگە سوزىلاتىن جيىندى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى استانا قالاسىنىڭ اكىمدىگى جانە قازاقستان ساۋلەتشىلەر وداعىمەن بىرلەسىپ وتكىزۋدە. استانا قالاسىنىڭ 20 جىلدىعىن مەرەكەلەۋ اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان باسقوسۋعا الەمنىڭ 20-دان اسا ەلىنەن كەلگەن تانىمال ساۋلەتشىلەر, ۋربانيستەر, زەرتتەۋشى-عالىمدار, وتاندىق ساۋلەتشىلەر, سۋرەتشىلەر, تەحنولوگيالىق كومپانيالار, دەۆەلوپەرلەر, ينجەنەر-جوبالاۋشىلار, جوبالاۋ بيۋرولارى, جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ساۋلەت ونەرى فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى قاتىسۋدا. وسى كونگرەستىڭ شەڭبەرىندە «قالالىق ورتا: ءداستۇرى مەن كەلەشەگى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا ءوتتى. ونىڭ جۇمىسى پلەنارلىق وتىرىسى, ەكى پانەلدىك سەسسيا فورماتىندا ۇيىمداستىرىلدى.
استانادا «اقىلدى» ۇيلەر سالىنادى
– حالىقارالىق ساۋلەتشىلەر كونگرەسى ەلوردامىزدا وسىنداي دەڭگەيدە العاشقى رەت ءوتىپ وتىر, – دەدى استانا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ماليكا بەكتۇروۆا جۋرناليستەرگە بەرگەن شاعىن سۇحباتىندا. – بىرىنشىدەن, «اقىلدى» قالانىڭ ۇسىنعان بارلىق جوبالارىن جۇزەگە اسىرۋعا جانە ساۋلەتشىلەردىڭ تەك قالانى سالۋ عانا ەمەس, سول قالانى «اقىلدى» ەتىپ بىردەن جوبالاۋ. باس قالادا ىسكە اسىرىلاتىن جاڭا مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك جوبالار تۋرالى ايتسام, «اقىلدى» شامداردى مىسالعا كەلتىرۋگە بولادى. ماۋسىم ايىنىڭ 26-سىندا وسى جوباعا تەندەر جاريالادىق. ول 31 شىلدەگە دەيىن وتەدى. بايقاۋدىڭ ناتيجەسىن شىعارعان سوڭ, 2018 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن جوبا تولىق ىسكە اسىرىلادى. بۇل جوبا قالا ءۇشىن وتە ماڭىزدى. ويتكەنى قالانىڭ كوشەلەرىندەگى بۇكىل ەلەكتر شامدارى 100 پايىزعا جاڭارادى. بۇل ەلەكتر قۋاتىن ۇنەمدەۋگە وتە ءتيىمدى. مىسالى, ءبىزدىڭ بولجامىمىز بويىنشا, ەلەكتر شامدارىن قولدانۋ 60 پايىزعا ازايادى.
ماليكا ەرلانقىزى «اقىلدى» اۋداننىڭ سارىارقا, بايقوڭىر, الماتى اۋداندارىنىڭ قيىلىسىندا ورنالاساتىنىن حابارلادى. «قازىر ول «جاستار» شاعىن اۋدانىنداعى باراەۆ كوشەسىندە جۇزەگە اسىرىلۋدا. ول – قاناتقاقتى جوبا. سول سەبەپتەن قالا بيۋدجەتىنەن ءبىر تيىن دا جۇمسالعان جوق. ول, انىعىراق ايتساق, وتاندىق جانە شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ «اقىلدى» قالاعا قاتىستى ۇسىنىستارىنىڭ بارلىعىن قاراستىردىق. سىناق مەرزىمى اعىمداعى جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنا دەيىن سوزىلادى. ەرەكشەلەرىن اتاپ ايتار بولسام, قاۋىپسىزدىك جوبالارى. مىسالى, «اقىلدى» شلاگباۋم, «اقىلدى» اۆتوتۇراق, «اقىلدى» شامدار جانە تاعى باسقالارى. ەلەكتر جەلىلەرىن قالاي ۇنەمدەپ قولدانۋداعى جاڭا مودۋلدەردىڭ ءبارى وسى «اقىلدى» اۋداندا يگەرىلەدى. ياعني ۇسىنىلعان تەحنولوگيانىڭ شىن مانىسىندە جۇمىس ىستەيتىنى نەمەسە ىستەمەيتىنى جارتى جىلدا بەلگىلى بولادى. «شىنىندا, ول وتە قولايلى ما, الدە وعان بالاما بولاتىن جوبا بار ما؟» دەگەن ساۋالعا جاۋاپ ىزدەدىك. نەلىكتەن ساۋلەتشىلەر كونگرەسىنە «اقىلدى» قالا تاقىرىبىن تاڭدادىق؟ سەبەبى استانانى سالۋ توقتاۋسىز جۇرگىزىلە بەرەدى. بىراق ول تەك قۇرىلىس دەگەن ءسوز ەمەس. بۇدان ءارى ءبىز ەلەكتر قۋاتىن ۇنەمدەيتىن عيماراتتار سالامىز. وعان الدىڭعى قاتارلى تەحنولوگيالار, ەنەرگيا ۇنەمدەيتىن ماتەريالدار قولدانىلادى. سوندا عانا ناعىز «اقىلدى» ۇيلەر بوي كوتەرەدى» دەپ ءتۇسىندىردى استانا اكىمىنىڭ ورىنباسارى.
«اقىلدى» دوموفون
تاۋەلسىزدىك سارايىنداعى كورمەدە بىرنەشە كومپانيالاردىڭ ءوز ونىمدەرىن جارنامالاپ تۇرعانىن كوردىك. سونىڭ ىشىندە ەرەكشە نازارىمىزدى اۋدارتقان جوبا – «اقىلدى» دوموفون. جوبانى ۇسىنعان وتاندىق «ريتم» كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى تيمۋر احۋنجانوۆتى اڭگىمەگە تارتتىق. ول «اقىلدى» دوموفوننىڭ بىرەگەيلىگىن, تمد ەلدەرى اۋماعىندا تەڭدەسى جوق جوبا ەكەنىن دالەلدەۋگە تىرىستى. ايتا كەتەرلىگى, قازىرگى كەزدە بۇل جوبا باراەۆ كوشەسىندەگى ءبىر ۇيگە ورناتىلعان. الداعى ۋاقىتتا 8 كىرەبەرىسكە ورناتۋ جوسپارلانىپ قويىپتى. تاڭعالارلىعى, قانشاما قىزمەتى بار دوموفوننىڭ ءبىر ايلىق تولەماقىسى – 500 تەڭگە. ال كادىمگى دوموفونعا اي سايىن – 395 تەڭگە, ال بەينەكامەراعا 390 تەڭگە تولەيتىنىمىزدى ەسكەرسەك, ارينە, ارزان.
«بۇل كادىمگى قاراپايىم دوموفوننان ءوزىنىڭ كوپ فۋنكتسيالىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. ماسەلەن, ءار دوموفون ساندىق بەينەكامەرامەن جابدىقتالعان. ول 24 ساعات بويى ءۇيدىڭ كىرەبەرىسىندە نە بولىپ جاتقانىن تۇگەل تۇسىرەدى. ءسويتىپ, بارلىق مالىمەتتەردى جەدەل ارەكەت ەتۋ ورتالىعىنا جىبەرەدى. ول جەردە وتىرعان وپەراتور كىرەبەرىستەگى جاعدايدى كوزبەن كورىپ, باقىلاي الادى. وپەراتور ۇيدەن قاي ۋاقىتتا كىمنىڭ شىققانىن نەمەسە كىرگەنىن, كىمنىڭ كۇل-قوقىسپەن لاستاعانىن, كىمنىڭ اۆتوكولىككە زاقىم كەلتىرگەنىن تۇگەل كورىپ وتىرادى. تۋرا وسى كورىنىستى الگى ءۇيدىڭ تۇرعىندارى وزدەرىنىڭ ۇيالى تەلەفونىنان دا كورە الادى» دەدى ول.
اتالعان جوبانىڭ ەكىنشى قىزمەتى – توتەنشە جاعدايلاردا جەدەل حابار بەرۋدەگى تيىمدىلىگى. بارلىق دوموفوندار توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىنە تىكەلەي جالعانادى. ال قانداي دا ءبىر قاۋىپ تۋىنداعان جاعدايدا, ورتالىق وپەراتورى كۇللى دوموفوندارعا داۋىس زورايتقىشپەن حابارلاما جولدايدى. حابارلاما ەشبىر تۇرعىن دوموفون تۇتقاسىن كوتەرمەسە دە تۇسە بەرەدى. ياعني دوموفون تۇتقاسى داۋىس زورايتقىشقا اينالادى. مىسالى, ۇيدەگى قانداي دا ءبىر پاتەردەن ءورت شىعا قالسا, جۇرتتىڭ ءبارىن جەدەل ساقتاندىرۋعا مۇمكىندىك بار. ءتىپتى حابارلامانى ءبىر ۇيگە عانا ەمەس, كۇللى قالا اۋماعىنا جىبەرۋگە بولادى. «بۇل جۇيەنىڭ تاعى ءبىر قىزمەتى – اقپارات الماسۋ. قالا باسشىلىعى مەن ءۇيدىڭ تۇرعىندارى اراسىنداعى تەلەكوممۋنيكاتسيالىق كوپىر ىسپەتتى. اكىمشىلىك «17 شىلدە كۇنى سۋىق سۋ بەرۋ توقتاتىلادى» دەگەن قىسقا حابارلاما جىبەرۋى مۇمكىن. ياعني تۇرعىندار ارقاشان وزىنە كەرەكتى اقپاراتتى جەدەل الىپ وتىرادى» دەپ ءتۇسىندىردى تيمۋر احۋنجانوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا, «اقىلدى» دوموفوندا «الەۋمەتتىك داۋىس بەرۋ» جۇيەسى دە بار. اتالعان ءۇيدىڭ تۇرعىندارى كىرەبەرىستەن-اق دوموفون پانەلىنە جاقىنداپ, قالا اكىمشىلىگىنىڭ پيك تۋرالى ساۋالىنا جاۋاپ بەرەدى. مىسالى, «ءسىز ءوزىڭىزدىڭ پيك-ءتىڭ جۇمىسىنا كوڭىلىڭىز تولا ما؟» دەگەن ساۋالعا «ءيا» دەسەڭىز, «1» سانىن باساسىز, «جوق» دەسەڭىز, «2» سانىن باساسىز. بارلىق جاۋاپتاردى ءبىر جەرگە جيناعان اكىمشىلىك ءار تۇرعىننىڭ وي-پىكىرىن ءبىلىپ, شەشىم قابىلدايدى. «بۇگىنگى نارىققا تالداۋ جاساي وتىرىپ, ءبىز نەگىزگى ترەند – جەدەلدىك ەكەنىنە كوز جەتكىزدىك. سوندىقتان دوموفوندى باسقاراتىن «ءموبيلدى قوسىمشا» جاساپ شىعاردىق. ياعني ءموبيلدى قوسىمشانىڭ كومەگىمەن ءار پاتەردىڭ تۇرعىنى ءوز ۇيىنە كىمنىڭ كەلگەنىن, كىمنىڭ كەتكەنىن, قاشان دوموفوننىڭ تەتىگىن باسقانىن كورىپ وتىرادى. بۇل جەردە قوڭىراۋ ءموبيلدى قوسىمشا ارقىلى تۇسەدى. ماسەلەن, تۇرعىن دوموفونعا كىمنىڭ كەلگەنىن كورىپ, ونىمەن تەلەفونى ارقىلى سويلەسە الادى. ەگەر ەسىكتى اشقىسى كەلسە, اشادى. سونىمەن قاتار, ءار دوموفوندا «SOS» دەگەن تەتىك بار. بۇل تەتىك ارقىلى كەز كەلگەن ازامات قۇقىق بۇزۋشىلىق ارەكەتتىڭ كۋاسى بولعان جاعدايدا حابار بەرەدى. تەتىك باسىلعاندا قالالىق ءىىد-گە حابارلاما تۇسەدى. ءسويتىپ, كەزەكشى پوليتسەي حابارلاما جىبەرگەن ادامنىڭ بەينەسىن كورەدى. قاجەت بولعان جاعدايدا, قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرىن جىبەرەدى. بۇل جەردە بەينەكامەرا پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جۇمىسىن باقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى» دەيدى ت.احۋنجانوۆ.
ال بۇرىنعى دوموفوننان باس تارتۋ ءۇشىن ءار ءۇيدىڭ تۇرعىندارى جيىن وتكىزەدى. سول جەردە جەكە-جەكە «ريتم» كومپانياسىنىڭ ارنايى بلانكىلەرىن تولتىرۋعا مىندەتتى. الايدا ءبىر ءۇيدىڭ كىرەبەرىسىندەگى بارلىق پاتەرلەردىڭ قوجايىندارى ءبىر مامىلەگە كەلىپ, تاڭداۋ جاساۋى ءتيىس. سول كەزدە «ريتم» كومپانياسى ءاربىر كىرەبەرىسكە قۇنى 200 مىڭ تەڭگەلىك «اقىلدى» دوموفونداردى ورناتىپ بەرەدى.
