بيىل قازاقستاننىڭ جيناقتاۋشى زەينەتاقى جۇيەسىنە – 20 جىل, ال بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنىڭ قۇرىلعانىنا – 5 جىل. جالپى, سوڭعى جىلدارى زەينەتاقى ماسەلەسى قوعامدا ۇلكەن قىزىعۋشىلىق تۋعىزىپ وتىر. وسى تاقىرىپقا وراي گازەت ءتىلشىسىنىڭ سۇراقتارىنا «بجزق» اق استانا قالاسىنداعى فيليالىنىڭ ديرەكتورى – باسقارۋشى ديرەكتور مۇرات ءشارىپوۆ جاۋاپ بەردى.
– مۇرات تۇرسىنۇلى, بيىل – قور مەن جيناقتاۋشى زەينەتاقى جۇيەسى ءۇشىن مەرەيلى جىل. بۇل تۇرعىدا قازىر زەينەتاقى جۇيەسىنىڭ جۇمىسى قالاي جۇرگىزىلىپ جاتىر؟
– قازاقستاننىڭ قازىرگى زەينەتاقى جۇيەسى كوپ دەڭگەيلى بولىپ سانالادى. اتاپ ايتار بولساق, مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن تولەنەتىن بازالىق جانە جاسىنا (ەڭبەك وتىلىنە) بايلانىستى ورتاق زەينەتاقى, بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنان تولەنەتىن مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى, مىندەتتى كاسىپتىك زەينەتاقى جارنالارىنا نەگىزدەلگەن مىندەتتى جيناقتاۋشى زەينەتاقى جۇيەسى جانە ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارىنا نەگىزدەلگەن جيناقتاۋشى جۇيە. بۇل دەڭگەيلەردىڭ ءوزى كىشى قۇرامداۋىشتارعا بولىنەدى. مىسالى, بازالىق جانە ورتاق زەينەتاقى مەملەكەت بيۋدجەتى ەسەبىنەن قارجىلاندىرىلادى. ال ەكىنشى دەڭگەي بويىنشا قورعا تولەنەتىن مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارى 1998 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ەنگىزىلدى. ونىڭ كولەمى جۇمىسكەردىڭ ايلىق تابىسىنىڭ 10 پايىزىن, 2014 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ەنگىزىلگەن مىندەتتى كاسىپتىك زەينەتاقى جارنالارىنىڭ كولەمى جۇمىسكەردىڭ ايلىق تابىسىنىڭ 5 پايىزىن قۇرايدى. ەگەر ەڭبەك جاعدايلارى زياندى دەپ سانالسا, بۇل جارنالار جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ قاراجاتى ەسەبىنەن تولەنەدى.
ءۇشىنشى دەڭگەي بويىنشا ەرىكتى زەينەتاقى جارنالارىنىڭ مولشەرى جانە تولەۋ ءتارتىبى سالىمشى مەن قوردىڭ ءوزارا كەلىسىمى بويىنشا بەلگىلەنەدى. سالىمشى بۇل جارنالاردى ءوز تابىسى ەسەبىنەن تولەيدى جانە ءوز اتىنا نەمەسە ءۇشىنشى ءبىر تۇلعانىڭ اتىنا اۋدارا الادى. كوپ دەڭگەيلى مودەلدىڭ ءبىر ارتىقشىلىعى, زەينەتاقى جۇيەسىندەگى قارجىلىق تۇراقتىلىق پەن بالامالى زەينەتاقى جيىنتىعىن قامتاماسىز ەتەدى. ناقتىراق ايتقاندا, بۇل مودەل مەملەكەت بيۋدجەتىنىڭ جۇكتەمەسىن جەڭىلدەتىپ, زەينەتاقىمەن قامتىلاتىن ادامداردىڭ كوبەيە تۇسۋىنە سەپتىگىن تيگىزەدى. قۇرامداۋىشتار ءبىر-ءبىرىن تولىقتىرىپ, الۋشىلاردى جوعارى كولەمدە زەينەتاقىمەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ايتا كەتۋ كەرەك, الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرى وسىنداي ءار تاراپتاندىرىلعان زەينەتاقى جۇيەسىنىڭ مودەلىن قولدانادى.
– بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى قۇرىلعالى بەرى وسى ۋاقىتقا دەيىن قانداي جۇمىستار اتقارىلدى؟ الدا قانداي جوسپارلار بار؟
– بىلتىر قازان ايىندا بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ شەشىمىمەن 2017-2021 جىلدارعا ارنالعان كورپوراتيۆتىك دامۋ ستراتەگياسى بەكىتىلدى. ستراتەگيا جيناقتاۋشى زەينەتاقى جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا جانە قارجىلىق تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان. قازىرگى ۋاقىتتا وسى ستراتەگيا اياسىندا قور الدىنا ۇزدىك الەمدىك ستاندارتتارعا سايكەس ساپالى قىزمەت كورسەتۋ; تۇرعىندار اراسىندا زەينەتاقى جيناقتارىن جوسپارلاۋ مادەنيەتىن دامىتۋ; ەلىمىزدىڭ جيناقتاۋشى زەينەتاقى جۇيەسىن دامىتۋ بويىنشا قازاقستان زاڭنامالارىن جۇزەگە اسىرۋ سياقتى نەگىزگى ماقساتتار مەن ءمىندەتتەر قويىلعان. سونىمەن قاتار قور زەينەتاقى تولەمدەرىن جۇزەگە اسىرۋ ءتارتىبىنىڭ وزگەرۋى سياقتى بيىلعى قاڭتار ايىنان باستاپ جاڭادان ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر بويىنشا جۇمىس جۇرگىزۋدە. 2020 جىلدان باستاپ شارتتى جيناقتاۋ قۇرامداۋىش ەنگىزىلەدى دەپ كۇتىلۋدە. مۇنداعى ماقسات – قور قىزمەتى جايلى حالىق اراسىندا اقپارات بەرۋ-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ. بۇل رەتتە IT-ينفراقۇرىلىمدى دامىتىپ, قىزمەتكەرلەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ قاجەت.
زەينەتاقى جۇيەسىنىڭ 20 جىلدىق مەرەيتويى اياسىندا «ءبىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ استانا قالالىق فيليالى ەلوردالىقتاردىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىق دەڭگەيىن ارتتىرۋ, سونىڭ ىشىندە زەينەتاقىمەن قامتاماسىز ەتۋ, زەينەتكەرلىكتى جوسپارلاۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ تۇرعىسىنداعى ءارتۇرلى شارالار وتكىزۋدە. ايتا كەتۋ كەرەك, وسى جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا قور زەينەتاقى كالكۋلياتورىن پايدالانۋ ارقىلى جەكە كەڭەس بەرۋ قىزمەتىن ىسكە قوستى. ماماندارىمىز زەينەتاقى جيناقتاۋشىلارعا كەيىن ولار ەڭبەك دەمالىسىنا شىققان كەزدە قانشا كولەمدە زەينەتاقى الاتىنىن انىقتاپ بەرە الادى. سونىمەن قاتار كەلەشەكتە قاناعاتتانارلىقتاي زەينەتاقى الۋ ءۇشىن ونى قالاي جيناقتاۋ كەرەكتىگى جونىندە تۇرعىندارعا كەڭەس بەرەدى. بۇل – ءبىزدىڭ ستراتەگيا اياسىندا ەنگىزىلگەن جاڭا قىزمەت ءتۇرى. قازىر قور زەينەتاقى كالكۋلياتورىن جەتىلدىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدە. سونىڭ كومەگىمەن بۇگىننىڭ وزىندە كەز كەلگەن ادام زەينەتاقى مولشەرىن ءوز بەتىنشە ەسەپتەي الادى. قازىرگى ۋاقىتتا فيليال ماماندارى زەينەتاقى جوسپارلاۋ جونىندە 27 مىڭنان اسا كەڭەس جۇرگىزدى.
ال ۇزاقمەرزىمدى جوسپارلار جايلى ايتاتىن بولساق, ەرىكتى زەينەتاقى جيناقتاۋدىڭ الەمدىك تاجىريبەنى ۇيرەنۋ ۇستىندەمىز. ءبىز حالىقارالىق تاجىريبەنى زەردەلەي وتىرىپ, سونىڭ ارقاسىندا ەرىكتى تۇردە جيناقتالعان زەينەتاقى قاراجاتىن قالىپتاستىرۋدا حالىقتىڭ سالىقتىق جانە وزگە دە قىزىعۋشىلىعىن تۋدىراتىن مۇددەلەرى تۋرالى ۇسىنىستاردى قاراستىرامىز.
– زامان تالابىنا ساي, تسيفرلاندىرۋ باعىتىندا قوردىڭ قانداي جەتىستىگى بار؟
– ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەل ەكونوميكاسىن دامىتۋ ءۇشىن تسيفرلىق تەحنولوگيا مەن يننوۆاتسيالىق دامۋ ماڭىزدىلىعىن جىل سايىنعى جولداۋىندا ايتىپ وتىرادى. بۇل تۇرعىدا قور زەينەتاقى جۇيەسىن ورىستەتۋ جولىندا الداعى ۋاقىتتا ءار قازاقستاندىققا قاشىقتىقتان نەمەسە ءوز بەتىنشە قىزمەت كورسەتۋدى قولعا الماق. وسى ورايدا وڭتايلاندىرۋ مەن جاڭعىرۋدىڭ ناتيجەسىندە قور ۇسىنعان زاماناۋي قىزمەت تۇرلەرىن پايدالانا وتىرىپ, تۇرعىندارعا كەڭسەگە بارىپ, قۇجات تولتىرىپ ۋاقىت كەتىرۋ ءتيىمسىز. سوندىقتان بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى www.enpf.kz سايتىندا جەكە كابينەت پەن «ەلەكتروندىق قىزمەت» ءبولىمى ىسكە قوسىلدى. ناتيجەسىندە مىندەتتى زەينەتاقى جارناسى بويىنشا جەكەلەگەن زەينەتاقى شوتىن اشۋ جانە زەينەتاقى تولەمىن بەلگىلەۋگە ءوتىنىش بەرۋگە بولادى. ماماندارىمىز سالىمشىلار مەن الۋشىلارعا ونلاين رەجىمىندە شوت اشقاننان باستاپ تولەماقى العانعا دەيىن ۇنەمى قىزمەت كورسەتۋگە دايىن.
بىلتىرعى ناۋرىزدان باستاپ قوردىڭ كورپوراتيۆتىك سايتىندا «باسقارما توراعاسىنىڭ بلوگى» ىسكە قوسىلدى. وسى بلوگ ارقىلى تۇتىنۋشىلار سۇراقتارىن جولداي الادى. بۇدان بولەك قوردىڭ بايلانىس ورتالىعىنىڭ 1418 تەگىن تەلەفون ءنومىرى, ونلاين-چات پەن الەۋمەتتىك جەلىلەر Telegram جانە Whatsapp مەسسەندجەرلەر (+7 777 0001418) ارقىلى بايلانىسۋعا بولادى. قور بارلىق ازاماتتارعا اشىق ءارى قولجەتىمدى. سونىمەن قاتار قوردىڭ ورتالىق اپپاراتىنا قاعاز جۇزىندەگى حاتتار مەن «ۇسىنىس جانە شاعىم» كىتاپتارى ارقىلى دا وتىنىشتەر كەلىپ تۇسەدى. قوردىڭ رەسمي سايتىندا بىلتىرعى ماۋسىم ايىندا ىسكە قوسىلعان سەرۆيستەردىڭ كوبىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەلەكتروندىق ۇكىمەت پورتالى جانە ۇيالى قوسىمشا ارقىلى قولجەتىمدى ەتۋدى بيىلعى جوسپارعا ەنگىزىپ وتىرمىز. اعىمداعى جىلدىڭ اقپانىندا بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى سايتتىڭ ديزاينىن جاڭارتتى. مۇنداعى ماقسات – سايتتى تۇسىنىكتى ءارى قاراپايىم ەتىپ, تۇتىنۋشىلاردىڭ قاجەتتى اقپاراتپەن قامتۋعا باسىمدىق بەرۋ. ايتا كەتۋ كەرەك, سايتتى قور ماماندارىنىڭ وزدەرى جاسادى. وعان قوسىمشا قارجى جۇمسالعان جوق. پورتالدى جاقسارتۋ جۇمىستارى ءالى دە جالعاسۋدا. زەينەتاقى قورىنىڭ ماماندارى ەندى پورتالداعى تسيفرلىق سەرۆيستى دامىتۋدى قولعا الۋدا. مىسالى, بيىلعى 28 اقپاننان باستاپ سايتتا «زەينەتكەرلىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءجونىندەگى اقپاراتتىق-قۇقىقتىق جۇيە/كەلىسىمشارت اشۋ» تۋرالى جاڭا قىزمەت ءتۇرى ەنگىزىلدى. بۇل قىزمەت ءتۇرى جيناقتاۋشىلار اراسىندا ۇلكەن سۇرانىسقا يە. ەندى قازاقستاندىقتار پورتالداعى جەكە كابينەتكە كىرىپ, ەلەكتروندىق تسيفرلىق قولتاڭبا ارقىلى بۇل قىزمەت ءتۇرىن قاشىقتىقتان الا الادى. قازىرگى كەزدە قوردا ەلەكتروندىق فورماتتا جۇزەگە اسىرىلعان وپەراتسيالاردىڭ ۇلەس سالماعى 65 پايىزدان استى.
– قوردىڭ استاناداعى فيليالىنىڭ جۇمىسى مەن تۇرعىنداردىڭ جيناقتالعان زەينەتاقى قاراجاتىن قالىپتاستىرۋى تۋرالى ايتساڭىز…
– تۇرعىنداردىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جانە ولاردى زەينەتاقى جيناقتاۋ جۇيەسىنە تارتۋ, سونداي-اق زەينەتاقى جۇيەسىن جاڭعىرتۋ, اقپاراتتاندىرۋ ماقساتىندا «اقپاراتتىق قازاقستان – 2020» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا استانا قالاسى اكىمدىگى مەن «بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى» اكتسيونەرلىك قوعامى اراسىندا مەموراندۋمعا قول قويىلدى. بۇل باعدارلاما قوعامنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جانە مادەني تۇرعىدان دامۋى ءۇشىن اقپاراتتىق ورتا قۇرۋ بولىپ تابىلادى. مەموراندۋمعا سايكەس, استانا قالالىق فيليال ماماندارى تۇرعىندار اراسىندا زەينەتاقى جيناقتاۋ مادەنيەتىن دامىتۋ ءۇشىن ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى. بيىلعى اقپان ايىنان باستاپ قور فيليالى ماماندارى ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىمەن جانە سالىق ورگاندارىمەن بىرلەسىپ ءوزىن-ءوزى جۇمىسپەن قامتۋشىلار, زەينەتاقى جيناعىن تۇراقتى تۇردە ەسكەرمەيتىن ادامدارمەن جۇمىس جۇرگىزۋدە. بۇدان بولەك «نۇر وتان» پارتياسى وكىلدەرىمەن جانە قالاداعى باسقا دا الەۋمەتتىك مەكەمە ماماندارىمەن بىرگە ەڭبەك ۇجىمدارىنا, بازارلارعا ارنايى بارىپ, كەزدەسۋلەر ۇيىمداستىرىپ, زەينەتاقى جونىندەگى زاڭنامانىڭ جانە باسقا دا وزگەرىستەر تۋرالى ايتادى.
ءۇش اي سايىن قور فيليالى تۇرعىندارعا قارجىلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ, زەينەتاقى قىزمەتتەرىنىڭ تۇتىنۋشىلارىنا كەڭەس بەرۋ ماقساتىندا اشىق ەسىك كۇندەرىن ءداستۇرلى تۇردە وتكىزىپ تۇرادى. جىل باسىنان بەرى 62 مىڭنان اسا ادامدى قامتيتىن 1600 كەزدەسۋ ۇيىمداستىرىلدى.
– تۇرعىندار وزدەرىنە قاجەتتى مالىمەت جونىندە تىكەلەي مامانداردىڭ كەڭەسىنە جۇگىنگىسى كەلسە, قالاداعى قانداي مەكەنجايلارعا بارۋى كەرەك؟
– استاناداعى فيليال دۇيسەنبى-جۇما كۇندەرى تاڭعى ساعات 08:00-دەن كەشكى 19:00-گە دەيىن, سەنبى كۇنى ساعات 09:00-دەن تۇسكى 13:00-گە دەيىن جۇمىس ىستەيدى. جەكسەنبى كۇنى – دەمالىس. ءبىزدىڭ بولىمشەلەر قالانىڭ ءار اۋدانىنىڭ جايلى جەرىندە, ياعني بيگەلدينوۆ, 12; تۇران, 18; رەسپۋبليكا, 4 جانە كۇيشى دينا, 31 مەكەن-جايلارىندا ورنالاسقان. وسى بولىمشەلەرگە بارساڭىز, ماماندار بارلىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى. ءبىز بارشا ازاماتتاردى رەسمي ەڭبەكپەن قامتىلۋعا, وزدەرىنىڭ بولاشاققا جاساعان ينۆەستيتسيالارىن باقىلاپ, ۇنەمى زەينەتاقى قورىنا قارجى سالىپ وتىرۋعا شاقىرامىز. ويتكەنى بولاشاقتا اي سايىنعى زەينەتاقىڭىزدىڭ كولەمى سوعان بايلانىستى بولادى.
