قوعام دەرتى – ەسىرتكىمەن ىمىراسىز كۇرەستە ءاربىر مەملەكەت ايانىپ قالمايدى. اسىرەسە, ەل ەرتەڭى دەپ ءۇمىت ارتاتىن جاستاردىڭ ەسىرتكىنى ەڭ كوپ قولدانۋى الاڭداتادى. بۇل ىستە كۇش بىرىكتىرۋدىڭ ارقاسىندا عانا جاقسى ناتيجەگە قول جەتكىزۋگە بولادى. وسىعان وراي ەلوردادا ەسىرتكىمەن, ونىڭ ساۋداسىمەن كۇرەستە 24 مامىر مەن 29 ماۋسىم ارالىعىندا «ەسىرتكىگە قارسى» پروفيلاكتيكالىق ايلىعى وتۋدە.
جىل سايىن قالا اكىمدىگى حالىقارالىق ناشاقورلىق پەن ەسىرتكى بيزنەسىنە قارسى كۇرەس كۇنىنە ارنالعان ايلىقتىڭ ءىس-شارالار جوسپارىن ازىرلەيدى. باستى مىندەت – قوعامدى وسى ىسكە بىرىكتىرۋ جانە ەسىرتكىگە قارسى ءىس-شارالاردىڭ تۇتاس كەشەنىن ىسكە اسىرۋ. بۇل جۇمىستاردىڭ بارلىعى سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋعا, حالىقتىڭ ناركولوگيالىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋعا جانە بالالاردىڭ, جاسوسپىرىمدەر مەن جاستاردىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ ءۇشىن الدىن الۋ جۇمىستارىنا قاتىسۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇسىنۋگە باعىتتالعان.
دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, رەسپۋبليكا بويىنشا 2023 جىلى ەسىرتكى تۇتىنۋشىلاردىڭ 1,2% تومەندەگەنى بايقالسا, بيىل 3 ايدا 0,4%-عا ءوسىم بار ەكەنى انىقتالدى. استانا قالاسى بويىنشا ەسىرتكى پايدالانۋشىلار 10,7%, سينتەتيكالىق ەسىرتكىنى تۇتىنۋشىلار 2,7% ازايعان. بيىلعى I توقساننىڭ قورىتىندىسىندا قالادا ەسىرتكى تۇتىنۋشىلاردىڭ سانى 984 ادامدى قۇراعان. ەمدەلۋشىلەرگە تەگىن وڭالتۋ كومەگىنىڭ, اقىلى نەگىزدە جاسىرىن ەمدەۋدىڭ قولجەتىمدىلىگى قامتاماسىز ەتىلەدى.
-استانا قالاسى بويىنشا 2023 جىلى تىركەلگەن ەسىرتكى قىلمىسىنىڭ سانى 79 فاكتى بولدى, 2024 جىلى مامىر ايىندا بۇل كورسەتكىش 180-ءدى قۇرادى. سونداي-اق زاڭسىز اينالىمنان 2023 جىلى جالپى سالماعى 56 كگ 008 گر ەسىرتكى زاتتارى تاركىلەنسە, 2024 جىلدىڭ مامىر ايىنداعى كورسەتكىش بويىنشا 56 كگ, 850 گر ەسىرتكى زاتتارى تاركىلەندى. ناشاقورلىق پەن ەسىرتكى بيزنەسىنە قارسى ءىس-قيمىل جۇيەسىندەگى ەڭ باستى ەلەمەنت – الدىن الۋ. بەكىتىلگەن ءىس-شارالار جوسپار بويىنشا 1 ايدىڭ ىشىندە قالا حالقىنىڭ بارلىق توپتارىن, اسىرەسە جاستار مەن بالالاردى تارتا وتىرىپ, رەيدتىك ءىس-شارالاردى, سونداي–اق مادەني-دەمالىس جانە سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ ءىس-شارالارىن وتكىزۋ جوسپارلانۋدا. اكتسيانىڭ قورىتىندى كونتسەرتى 29 ماۋسىم كۇنى ساعات: 16.00-دەن 20.00-گە دەيىن استانانىڭ ورتالىق مادەنيەت جانە دەمالىس ساياباعىندا وتەدى. ايلىق بويىنشا جوسپاردى ىسكە اسىرۋعا ەلوردا اكىمدىگى, بارلىق مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندار جانە ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتور قاتىسادى, – دەيدى استاناداعى ەسىرتكى قىلمىسىنا قارسى ءىس-قيمىل باسقارماسىنىڭ باستىعى رۋستام گاسيزوۆ.
ناشاقورلىقتىڭ الەۋمەتتىك سالدارى
پسيحواكتيۆتى زاتتاردىڭ اسەرى تەك بەلگىلى ءبىر ادامنىڭ دەنساۋلىعى مەن مىنەز-قۇلقىنا عانا اسەر ەتىپ قويمايدى. استانا قالاسى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى اينۇر تولەۋوۆانىڭ ايتۋىنشا, ناشاقورلىق – بۇل بۇكىل قوعامنىڭ اۋرۋى, ونىڭ الەۋمەتتىك سالدارى دا قايعىلى. ەسىرتكىگە تاۋەلدى ادامداردىڭ كوبەيۋى ەكونوميكا مەن قۇقىقتىق تارتىپكە, مەملەكەتتىڭ دەموگرافيالىق قاۋىپسىزدىگىنە ايتارلىقتاي قاۋىپ توندىرەدى.
ءبىر اي ىشىندەگى ايلىق اياسىندا ازاماتتاردى ەسىرتكىنىڭ زيانى جانە وسى ماسەلەنى شەشۋدىڭ جولدارى تۋرالى اقپاراتتاندىرۋعا باعىتتالعان ءتۇرلى ءىس-شارالار وتكىزۋ جوسپارلانۋدا, ياعني قالا حالقىنىڭ بارلىق توپتارىن, اسىرەسە جاستار مەن بالالاردى تارتا وتىرىپ, رەيدتىك ءىس-شارالاردى, سونداي–اق مادەني-دەمالىس جانە سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ ءىس-شارالارىن وتكىزىلەدى.
-جاستار اراسىندا ناشاقورلىقتىڭ الدىن الۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلاتىن بولادى, ويتكەنى ەسىرتكىنى قولدانۋدىڭ ەڭ كوپ جاعدايلارى ءدال وسى جاستار توبىندا بايقالادى, – دەگەن باسقارما وكىلى قالانىڭ بارلىق تۇرعىندارىن ايلىققا قوسىلىپ, ناشاقورلىقپەن كۇرەسۋگە شاقىردى جانە كۇشىمىزدى بىرىكتىرە وتىرىپ قانا ساۋ جانە قاۋىپسىز قوعام قۇرا الاتىنىمىزدى جەتكىزدى.
كۇرەسكە جاستار جۇمىلدىرىلادى
جىلدىڭ باسىنان باستاپ 2024-2025 جىلدارعا ارنالعان «استانا – ەسىرتكىسىز قالا» ناشاقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل جانە الدىن الۋ جونىندەگى ءىس-شارالاردىڭ كەشەندى جوسپارىن ورىنداۋ كوزدەلۋدە. استانا قالاسىنىڭ جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى باسقارماسىنىڭ باسشىسى سامات يبراەۆتىڭ ايتۋىنشا, باسقارما قىزمەتىنىڭ باستى باعىتتارىنىڭ ءبىرى – جاستار اراسىنداعى ناشاقورلىقتىڭ الدىن الۋ بويىنشا ءىس-شارالار وتكىزۋ. سونىڭ شەڭبەرىندە ادامدار كوپ جينالاتىن ورىنداردا استانا قالاسى پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ ەسىرتكى قىلمىسىنا قارسى ءىس-قيمىل باسقارماسى جانە جەرگىلىكتى پوليتسيا باسقارماسىمەن بىرلەسىپ, ۇەۇ جانە بلوگەرلەردى تارتا وتىرىپ, ويىن-ساۋىق ورىندارىندا ەسىرتكى جارناماسىن بوياۋ جانە ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى بويىنشا 10-نان استام اكتسيا وتكىزىلدى.
-اي سايىن ەلوردانىڭ بارلىق 5 اۋدانى بويىنشا «ESIRTKISIZ ELORDA» جوباسى شەڭبەرىندە ۇيلەردە جانە باسقا دا وبەكتىلەردە پروفيلاكتيكالىق شتاب مۇشەلەرىن, مۇلىك يەلەرىنىڭ بىرلەستىگى مەن پيك, سونداي-اق قالالىق ينفراقۇرىلىمعا قىزمەت كورسەتۋ جانە كۇتىم كورسەتۋ قىزمەتتەرىنىڭ قىزمەتكەرلەرىن تارتا وتىرىپ, ەسىرتكى جارناماسىن بوياۋ بويىنشا رەيدتەر جوسپارلانۋدا. سونىمەن قاتار, اعىمداعى جىلدىڭ باسىنان باستاپ ادامدار كوپ جينالاتىن ورىنداردا «تاۋەلدىلىكتى سپورتقا ايىرباستا» اكتسياسى وتكىزىلۋدە, ونىڭ نەگىزگى ماقساتى – ۆەيپتەرگە تاۋەلدىلىك دەڭگەيىن تومەندەتۋ, – دەيدى ول.
بۇل اكتسيا استانا قالاسىنىڭ اۋداندىق اكىمدىكتەرىمەن, استانا قالاسىنىڭ پد ەسىرتكى قىلمىسىنا قارسى ءىس-قيمىل باسقارماسىمەن, دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىمەن جانە قازاقستاندىق سپورتشىلارمەن بىرلەسىپ وتكىزىلەدى. سىيلىقتار بەرىپ, ونىڭ ورنىنا ۆەيپتەر مەن سنۋس پاكەتتەرىن الىپ, بەلسەندىلەر قۇرامىندا نيكوتين بار قۇرىلعىلاردىڭ زيانى تۋرالى ايتىلادى. سىيلىقتاردىڭ اراسىندا تەننيس جيىنتىقتارى, بوكس قولعاپتارى بار.
وسى وقۋ جىلىنىڭ باسىنان باستاپ (2024 جىلعى قىركۇيەك) ەسىرتكىنى تۇتىنۋدىڭ الدىن الۋ بويىنشا سەمينارلار وتكىزۋ ءۇشىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنان جاتتىقتىرۋشىلاردى, پسيحولوگتاردى جانە ۋاكىلەتتى قىزمەتكەرلەردى تارتا وتىرىپ, ورتا جانە ارناۋلى ورتا وقۋ ورىندارىندا ستۋدەنتتەر مەن كامەلەتكە تولماعاندار اراسىندا پروفيلاكتيكالىق جۇمىستار جۇرگىزۋ جوسپارلانۋدا.
ميلليون ەلوردالىق قاتىسادى
«ESIRTKISIZ ELORDA» جاستار قوزعالىسى ديسپانسەرلىك ەسەپتە تۇرعان ناشاقورلار سانىن ازايتۋ, جاستار اراسىندا ناشاقورلىقتىڭ تارالۋىنىڭ الدىن الۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ۇسىنىستاردى باسشىلىققا الا وتىرىپ ىسكە اسىرىلادى. جوبا بارىسىندا جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اتقارىلاتىن جۇمىستار جوسپارى بەكىتىلدى. سول بويىنشا بارلىق مەديا سايتتاردا قوعامدىق پىكىر كوشباسشىلارىن تارتا وتىرىپ, ءار ءتۇرلى الەۋمەتتىك توپتار ءۇشىن پروفيلاكتيكالىق كونتەنت قۇرۋ, اتاپ ايتقاندا, الەۋمەتتىك جەلىلەردە روتاتسيالاۋ ءۇشىن بەينەروليكتەر, پودكاستتار, چەللەندجدەر, ستيكەربومبينگ اكتسيالارى, ريلس/تيكتوك بەينەلەر سەرياسىن ءتۇسىرۋ كوزدەلۋدە. سونىمەن قاتار استانا قالاسىنداعى ءدارىحانالاردا دارىلىك پرەپاراتتاردى جانە پسيحواكتيۆتى زاتتاردى وتكىزۋ نورمالارىنىڭ ساقتالۋىن قوعامدىق قاداعالاۋ بويىنشا اكتسيالار وتكىزىلەدى. ەسىرتكى ساتاتىن جارنامالار مەن رەسۋرستاردى بۇعاتتاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا كومەك كورسەتۋگە قوعام مەن جاستاردى تارتۋ بويىنشا اكتسيالار ۇيىمداستىرىلىپ, بەيىندى ۇەۇ قاتىسۋىمەن ەسىرتكى جانە ەسىرتكى بيزنەسىمەن كۇرەسكە باعىتتالعان ازاماتتىق باستامالاردى ىسكە اسىرۋدا تاجىريبە الماسۋ جونىندەگى ءىس-شارالار وتەدى. ەسىرتكى بيزنەسىنە قارسى كۇرەستە ەرىكتىلەر مەن قوعامدىق ۇيىمدارعا جاردەمدەسۋ بويىنشا مەملەكەتتىك جانە ورىس تىلدەرىندە ادىستەمەلىك قۇرال ازىرلەۋ جوسپارلانىپ وتىر. جوو بازاسىندا وتكىزىلەتىن ەسىرتكى بيزنەسىنە بايلانىستى ىستەر بويىنشا كوشپەلى سوتتار, سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا ونلاين جانە وفلاين كونكۋرستار, چەللەندجدەر, جارىستار, 1500 الدىن الۋ ءىس-شارالارىن ۇيىمداستىرۋ, ەسىرتكى قىلمىسى تۋرالى ءانونيمدى شاعىم جانە پسيحولوگيالىق كومەككە جۇگىنۋ ءۇشىن QR كودى بار ينتەراكتيۆتى اقپاراتتىق ستەند قۇرۋ دا وسى جوسپاردا بار. سونداي-اق ەلورداداعى ەسىرتكى جاعدايى تۋرالى الەۋمەتتىك زەرتتەۋلەر جاسالاتىن بولادى. سونىڭ بارىنە شامامەن ميلليوننان استام ادامدى قامتۋ كوزدەلگەن.
