كەشە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ توراعالىعىمەن جوعارى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كەڭەستىڭ قورىتىندى وتىرىسى ءوتتى.
بەينەبايلانىس رەجيمىندە وتكەن جيىن بارىسىندا جوعارى كەڭەستىڭ قۇرمەتتى توراعاسى, ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ, ارمەنيا پرەمەر-ءمينيسترى نيكول پاشينيان, بەلارۋس پرەزيدەنتى الەكساندر لۋكاشەنكو, قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ, رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين جانە جەەك-كە باقىلاۋشى مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى رەتىندە كۋبا پرەزيدەنتى دياس-كانەل بەرمۋدەس پەن وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ, سونداي-اق ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيا القاسىنىڭ توراعاسى ميحايل مياسنيكوۆيچ ءسوز سويلەدى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ وتىرىستى اشىپ, وعان مودەراتور بولدى. مەملەكەت باسشىسى سىرتقى فاكتورلار مەن كارانتيندىك شەكتەۋلەرگە قاراماستان, وداق اياسىنداعى ماكروەكونوميكالىق كورسەتكىشتەردىڭ ءوسىم قارقىنىنا كوڭىلى تولاتىنىن اتاپ ءوتتى.
– بيىلعى 9 ايدىڭ ىشىندەگى ءوزارا ساۋدا-ساتتىق كولەمى 32,5 پايىزعا ارتىپ, 52 ميلليارد دوللارعا جەتتى. بۇل پاندەمياعا دەيىنگى كورسەتكىشتەن 16,5 پايىزعا جوعارى. وداققا مۇشە ەلدەر اراسىنداعى ەكسپورت كولەمى ۇلعايدى. مىسالى, قازاقستان ەكسپورتىنىڭ ءوسىم كولەمى 39 پايىز بولدى. سالىستىرمالى تۇردە العاندا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە باسقا دا ەلدەردەگى ەكسپورت كولەمى ارتقان, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت وداقتىڭ توراعالىعىنا كىرىسكەن كەزدەگى بىرلەسكەن جۇمىستاردىڭ بەس باعىتىنا, اتاپ ايتقاندا, ونەركاسىپتىك كووپەراتسيانى كۇشەيتۋ, ءوزارا ساۋداداعى كەدەرگىلەردى جويۋ, كولىك-لوگيستيكالىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ, تسيفرلاندىرۋ, سونداي-اق ءۇشىنشى ەلدەرمەن ساۋدا-ەكونوميكالىق قاتىناستاردى كەڭەيتۋ ماسەلەلەرىنە توقتالدى.
– مۇنىڭ ءبارى ءبىر كۇندىك جۇمىس ەمەس ەكەنىن تۇسىنەمىز. دەگەنمەن, قازىردىڭ وزىندە ولاردىڭ كەيبىرى تابىستى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر, – دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستاننىڭ توراعالىعى بارىسىندا اتقارىلعان بىرلەسكەن جۇمىستاردىڭ ناتيجەلەرىنە ەگجەي-تەگجەيلى توقتالىپ, ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە ەلدەردىڭ ۇكىمەتتەرى مەن ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيانىڭ اتقارعان جۇمىستارى ءۇشىن ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى جاڭا سىن-قاتەرلەر جاعدايىندا نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەتىن بىرقاتار ۇسىنىس ايتتى.
اتاپ ايتقاندا, پرەزيدەنت تسيفرلىق ءونىم مەن ەلەكتروندى قىزمەت كورسەتۋگە دەگەن سۇرانىستىڭ زور ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ پىكىرىنشە, قازىردىڭ وزىندە الەمدىك ماشينا جاساۋ نارىعىندا ميكروچيپتەر مەن كومپيۋتەرلىك قۇرالداردىڭ تاپشىلىعىنا قاتىستى جۇيەنىڭ ءجيى ىستەن شىعۋ دەرەكتەرى بايقالادى.
– وسىعان بايلانىستى ۇكىمەتتەرىمىزگە عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىن قاتىستىرا وتىرىپ, ماشينا جاساۋ سالاسى ءۇشىن ميكروچيپتەر مەن كومپيۋتەرلىك قۇرالدار شىعارۋ جونىندەگى بىرلەسكەن كووپەراتسيالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋدى تاپسىرۋ ۇسىنىلادى. كاسىپورىندارىمىزدىڭ قاجەتتىلىگىن تولىق قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن وندىرىستىك بازا قۇرۋ قاجەت, ال سودان كەيىن ەكسپورتتى جولعا قويۋعا بولادى, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
سونىمەن قاتار قاسىم-جومارت توقاەۆ قۇرعاقتاعى تاسىمال ماسەلەسىن دامىتۋدى, «جۇردەك» ترانسقۇرلىقتىق دالىزدەردى رەتكە كەلتىرۋدى جانە ولاردىڭ وڭىرلىك جانە جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋدى وزەكتى سانايدى. وسى رەتتە پرەزيدەنت ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ تاۋار وتكىزۋ جەلىسىن قۇرۋعا قاتىستى ەلدەرىمىزدىڭ باستامالارىنا نازار اۋداردى.
– قازاقستان كەيىنگى ەكى جىل بويى كوتەرمە-تاراتۋ ورتالىقتارىنىڭ ۇلتتىق جەلىسىن قۇرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلەدى. ءبىز وداققا مۇشە ەلدەردىڭ تاۋار وتكىزۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋعا جانە ينتەگراتسيالاۋعا بەلسەندى اتسالىسۋعا دايىنبىز, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسى كەدەرگىلەردى, شەكتەۋلەر مەن الىپ قويۋلاردى دايەكتى تۇردە قىسقارتۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن ايتتى. بيىلعى اقپان ايىندا وتكەن القا وتىرىسىندا كەدەرگىلەردى ءبولۋدىڭ ادىستەمەسى بەكىتىلدى. ەندى كەدەرگىلەردى قاراستىرىپ, جۇيەلەۋ ۇدەرىسى, ياعني ولاردىڭ ءتۇرى مەن قولدانىلۋ مەرزىمى بيزنەسكە ءتيىمدى بولۋ ءۇشىن رەگلامەنتتەلدى. پرەزيدەنت شاعىن جانە ورتا كاسىپورىنداردى ەۋرازيالىق ينتەگراتسيا جانە كەدەرگىسىز ساۋدا ۇدەرىسىنە تارتۋ ءىسىن جالعاستىرۋعا شاقىردى.
قاسىم-جومارت توقاەۆ ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيا جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىنە جانە ونىڭ وداققا مۇشە مەملەكەتتەرمەن ءوزارا ىقپالداستىعىنا ارنايى توقتالدى. پرەزيدەنت بەس ەلدىڭ مۇددەسىن ەسكەرە وتىرىپ, بىرىڭعاي ءارى تۇتاس ەكونوميكالىق ساياساتتى قالىپتاستىرۋدىڭ كوپ ەڭبەكتى تالاپ ەتەتىن كۇردەلى جۇمىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
– ءبىز بيىلدان باستاپ ەۋرازيالىق ينتەگراتسيانى دامىتۋدىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى ستراتەگياسىن ىسكە اسىرۋعا كىرىستىك. ستراتەگيانىڭ ەرەجەلەرىن قاتاڭ ساقتاپ, وداقتىڭ قازىرگى قۇقىعى اياسىنان شىقپاۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ءبىزدىڭ جۇمىسىمىز بەن وداقتىڭ قىزمەتى جالپى سىرتقى سەرىكتەس ەلدەردىڭ زور قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزىپ وتىرعانىن ەسكەرۋ ماڭىزدى. بۇل بىزگە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەيدى, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قازاقستان پرەزيدەنتى ءسوزىن قورىتىندىلاي كەلە, ءوزارا قۇرمەت پەن كونسترۋكتيۆتى ديالوگتى ساقتاۋعا بەيىلدى بولۋ وداق اياسىنداعى ۇزاق مەرزىمدى ءارى بەرىك ىنتىماقتاستىقتىڭ نەگىزى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
2022 جىلى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق ورگاندارىنا قىرعىز رەسپۋبليكاسى توراعالىق ەتەدى. وسىعان وراي مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ پرەزيدەنت سادىر جاپاروۆتى قۇتتىقتاپ, العا قويعان ماقساتقا ءساتتى قول جەتكىزۋىنە تىلەكتەستىك ءبىلدىردى.
كەڭەيتىلگەن فورماتتا وتكەن شارا سوڭىندا ەۋرازيالىق وداققا مۇشە ەلدەردىڭ باسشىلارى تالقىلاۋدى شاعىن قۇرامدا جالعاستىردى.
جيىن قورىتىندىسى بويىنشا وداققا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق كەڭىستىگىندەگى ينتەگراتسيالىق ۇدەرىستەردى ودان ءارى نىعايتۋعا باعىتتالعان 20 قۇجات قابىلدادى.
