جۋرناليستەرمەن بىرگە ءاردايىم قىز-قىز قايناعان تىرشىلىكتىڭ ورتاسىندا بولىپ, كوپشىلىك بايقامايتىن دۇنيەلەردى «شىرت ەتكىزىپ», قاس-قاعىم ءساتتى ماڭگىلىك ەتەتىن «سيقىرشىلار» ارامىزدا ءجۇر. سيقىرشى دەپ وتىرعانىمىز – ءبىزدىڭ سۇيىكتى فوتوتىلشىلەر. استانا ەلوردا بولعالى بەرى قالانى ءارتۇرلى راكۋرستان سان مىڭ رەت ءتۇسىرىپ جۇرگەن استانالىق فوتوتىلشىلەر جايلى بىلەتىنىڭىز كوپ پە؟ بۇگىن ءبىز «قازاقپارات» اگەنتتىگىنىڭ ءفوتوتىلشىسى مۇحتار حولدوربەكوۆپەن جانە «كازاحستانسكايا پراۆدا» گازەتىنىڭ ءفوتوتىلشىسى يگور بۋرگاندينوۆپەن سۇحباتتاسىپ, ولاردى اڭگىمەگە تارتتىق.
يگور بۋرگاندينوۆ, 1998 جىلدان باستاپ
«كازاحستانسكايا پراۆدا»
گازەتىندە ءفوتوتىلشى:
1. نەگىزى ماماندىعىم – قۇرىلىسشى-ينجەنەر. فوتوتىلشىلىككە كەڭەس زامانىنىڭ قايتا قۇرۋ كەزەڭىندە كەلدىم. اۋەسقوي فوتوگراف رەتىندە كەڭەستىك جانە شەتەلدىك كورمەلەرگە قاتىسىپ تۇراتىنمىن. ال 90-جىلدارى فوتوسۋرەتتەرىمدى اعىلشىن تىلىندەگى جۋرنالدارعا جىبەرىپ, ناپاقامدى تاباتىنمىن.
فوتوجۋرناليست ماماندىعىن ارنايى وقىماعاندىقتان, كاسىبي فوتوتىلشىلەردەن بار بىلگەندەرىن ۇيرەنىپ, فوتوكلۋبقا قاتىسا باستادىم. كەيىن ماسكەۋدە حالىقتىق ونەر ينستيتۋتىنا اقشا تولەپ, وقۋىن وقىپ الدىم. مىنە, ءسىز سۇراماساڭىز, «كازپراۆداعا» العاش رەت 25 جىل بۇرىن كەلگەنىمدى ۇمىتىپ تا كەتىپپىن.
2. سۋرەتتى ءبىر كورگەننەن-اق «وح!» دەپ تاڭدانساڭىز – سول كادردىڭ ۇتىمدى شىققانى. ول مىندەتتى تۇردە فوتوونەردىڭ بارلىق قاعيداسىنا باعىنۋى شارت ەمەس. كەرىسىنشە, سول زاڭدارعا قايشى كەلسە, تىپتەن تاماشا! ماعان جانرلىق سۋرەتتەر ۇنايدى, ول دەيتىنىمىز – ادامنىڭ قيمىل-قوزعالىسىن, كوڭىل كۇيىن شىنايى كەيىپتە كورسەتۋ.
3. ومىرىمە قاۋىپ تۋدىرعان تۇسىرىلىمدەر بيىكتىكپەن بايلانىستى بولدى. ۇشاقتا, تىكۇشاقتا وتىرىپ-تۇرىپ شۇرىپپەنى باسۋ وتە قيىن. كوپ جاعدايدا ەسىكتى اشىپ, باسىمدى شىعارىپ قويىپ تۇسىرۋگە ءماجبۇر بولدىم. فوتواپپاراتتى مويىنعا ءىلىپ الىپ, سىقىرلاعان باسپالداقتارمەن جوعارى قاباتقا كوتەرىلۋگە دە تۋرا كەلدى.
4. سۋرەتتەرىمدى ءبىر رەت سىننان وتكىزىپ الۋدى ءجون سانايمىن. بىراق قالاي دەگەنمەن دە, ءوز-وزىڭە ءادىل باعا بەرۋ قيىن. كەيدە ساعان كەرەمەت تۋىندى بولىپ كورىنگەن فوتو, شىن مانىندە, ناشار بولۋى مۇمكىن. ول كەزدە سۋرەتتى قويا تۇرىپ, وعان ءبىرازدان كەيىن قاراعان دۇرىس. ون جىل بۇرىن كوپشىلىكتىڭ پىكىرىن بىلگىم كەلىپ, ءبىر سايتقا سۋرەتتەرىمدى جۇكتەگەن ەدىم. جاقىندا عانا سول سايتقا كىرسەم, فوتولارىم ءالى تۇر ەكەن. سوندا «مىنا سۋرەتتەر ءتاۋىر ەكەن عوي» دەگەن ويعا كەلدىم.
5. ەلوردادا ەرەكشە ۇنايتىن كورىنىستىڭ ءبىرى – وزەننىڭ جاعالاۋى. ماعان اعىپ جاتقان وزەن مەن جايقالىپ تۇرعان اعاشتاردىڭ اينالاسىندا تىنىعىپ وتىرعان ادامداردى وبەكتيۆكە تارتۋ ۇنايدى.
6. ادامداردى جاعىمسىز كەيىپتە كورسەتىپ تۇرعان نەمەسە ءوڭى قاشقان, دارمەنسىز ءحالىن تۇسىرۋدەن باس تارتامىن. ءولىم-جىتىك, سوعىس الاڭىن ءتۇسىرۋ دە قولىمنان كەلمەيدى. اسىرەسە, ول جەردە بالالار بولسا, پسيحولوگيالىق تۇرعىدان كۇردەلى.
7. ارمانىم – كوشەدە قايناپ جاتقان تىرشىلىكتى بارىنشا كورسەتەتىن سۋرەتتىڭ اۆتورى اتانۋ. جالپى پلاننان ءىرى پلانعا دەيىن كەم دەگەندە التى پلاننان تۇراتىن فوتودا بۇكىل ءومىر بەينەلەنسە دەيمىن.
8. ارينە, استانا جىلدان-جىلعا كوركەيە تۇسۋدە. ءبىر قىزىعى, ەشقاشان سالىنىپ جاتقان عيماراتتى «بولاشاقتا كەرەك بولار, ءتۇسىرىپ الايىن» دەگەن وي بولعان جوق. كوبىنەسە قالانىڭ تىنىس-تىرشىلىگىنەن سىر شەرتەتىن سۋرەتتەردى ءتۇسىرىپ الۋعا تىرىساتىنمىن. مەن ءۇشىن ەڭ باستىسى – ءمان-ماعىنالى جانە ەموتسياعا تولى فوتولاردى ءتۇسىرۋ.
مۇحتار حولدوربەكوۆ,
2003 جىلدان باستاپ «قازاقپارات» اگەنتتىگىندە ءفوتوتىلشى:
1. وزبەكستاننىڭ سىرداريا وڭىرىندە دۇنيەگە كەلدىم. 15 جىل بۇرىن تاريحي وتانىم – قازاقستانعا ورالىپ, استانادا تۇراقتاندىم. تاشكەنت مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىن وزبەك تىلىندە ءتامامدادىم. ەلگە ورالعاننان كەيىن ءفوتوتىلشى ماماندىعىنا اۋىسۋعا تۋرا كەلدى. كوڭىلىمە دە جاقىنى – وسى سالا. جاستايىمنان فوتوعا ءتۇسىرۋدى ءۇيرەنىپ, ماشىقتانىپ الدىم.
2. كومپوزيتسيا جانە تەحنيكا جاعىنان ۇيلەسكەن كادر ءساتتى شىعادى دەپ ويلايمىن.
3. جۇمىسىمدى العاش باستاعاندا نەبىر قيىندىقتاردى باستان وتكەردىم. وسىلاي ءجۇرىپ, بۇل سالادا 15 جىلدى ارتقا تاستادىم. كاسىبي تاجىريبە جينالدى, سوندىقتان بولار, سۋرەت ءتۇسىرۋ بارىسىندا قيىندىققا اسا تاپ بولمايمىن.
4. سىنعا وڭ كوزبەن قارايمىن. سىن بار جەردە ءوسۋ دە, ورلەۋ دە بولادى. ال ءوز جۇمىسىما باعا بەرە المايتىنىمدى ناقتى بىلەمىن.
5. مەنىڭ ويىمشا, اقوردانىڭ تەرەزەسىنەن تۇسىرىلگەن كادر ەلوردانىڭ ەڭ كورنەكتى جەرلەرىن كورسەتەدى.
6. تۇسىرۋگە رۇقسات ەتىلمەيتىن عيماراتتار مەن نىساندار بار. قازىرگى تاڭدا ەتيكاعا قايشى كادرلاردىڭ دۇرىس راكۋرسىن تابا الساڭىز, فوتو ەرەكشە (كرەاتيۆتى) بولىپ سانالادى.
7. جابايى جانۋارلاردىڭ تىنىس-تىرشىلىگى مەن تابيعاتتىڭ تىلسىم قۇبىلىستارىن تۇسىرسەم ەكەن دەپ ارماندايمىن.
8. ءيا, وسى جىلدار ارالىعىندا ەلورداداعى كوپتەگەن وزگەرىستەردىڭ كۋاگەرى بولدىم. ماسەلەن, جىل سايىن قالا كۇنىندە ەلباسىنىڭ قاتىسۋىمەن جاڭا عيماراتتىڭ اشىلۋ سالتاناتى وتەدى. تاريحي وقيعانىڭ كۋاسى بولىپ, ونى سۋرەتكە ءتۇسىرۋ – مەن ءۇشىن ۇلكەن مارتەبە.
گۇلدانا تالعاتقىزى
