ەلورداداعى ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا كورنەكتى عالىم, فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور تۇرسىنبەك كاكىشەۆتىڭ «ماعجان مەن ساكەن» كىتابىنىڭ تۇساۋى كەسىلىپ, ارداقتى ازاماتقا ارنالعان «عالىم» زالى اشىلدى.
دوپتاي دومالاعان ۋاقىت. ۇلاعاتتى تۇلعانىڭ دۇنيەدەن وزعانىنا دا جىل تولدى. حالقىمىز «جاقسىنىڭ اتى, عالىمنىڭ حاتى ولمەيدى» دەيدى. ءدال وسى ءسوز تۇرسىنبەك اعامىزعا ارناپ ايتىلعان سەكىلدى. راس, ومىردە حالقىم دەپ جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەي, ولشەۋسىز ەڭبەك ەتكەن ەرلەردىڭ اتى ەشقاشان وشپەيدى. اسىل اعامىز دا سولاردىڭ سويىنان.
عيبراتتى عالىمنىڭ ءومىر جولى قالتارىس-بۇلتارىسقا تولى بولعان. 1927 جىلى اقمولانىڭ بۇلاندى دەگەن اۋدانىندا دۇنيەگە كەلەدى. تۋعان جەرىندە ساۋات اشىپ, ءبىلىم نۇرىنا شومىلادى. ودان كەيىن اقمولاعا كەلىپ, (بۇگىنگى استاناعا) وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنىڭ اكتەرى اتانادى. بالا كۇنىنەن ينجەنەر-گەولوگ بولام دەگەن ول الماتىعا وقۋعا اتتانادى. اۋىلدان كەلگەن جىگىت العاش اق باس الاتاۋدى كورىپ, تاڭعاجايىپ سەزىمگە بولەنەدى. المالى قالانىڭ كوشەسىندە گەولوگ ماماندار وقيتىن وقۋ ورنىن ىزدەپ كەلە جاتىپ, ماڭدايشاسىندا س. م. كيروۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى (بۇگىنگى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى) دەگەن جازۋدى كورىپ, ەڭسەلى عيماراتقا ەنەدى. الدىنان ءبىر قايىرىمدى كىسى شىعىپ, جالىندى جىگىتتىڭ بويىنداعى وتتى كورىپ, اتالعان وقۋ ورداسىنا تۇسۋگە ۇسىنىس جاسايدى. مىنە, وسىلاي باستالعان قىسقا جول كەيىن داڭعىلعا ۇلاسىپ, حالقىمىزدىڭ قالاۋلى ازاماتىنا اينالدىرادى. ۋنيۆەرسيتەتتە جۇرگەندە مۇحتار اۋەزوۆ, بەيسەنباي كەنجەباەۆ سەكىلدى يگى جاقسىلاردان ءتالىم الادى. عىلىم جولىنا تۇسەدى. قارشادايىنان قازاق ادەبيەتى سىنىنىڭ تاريحىن زەرتتەدى. بەيىمبەت مايلين شىعارعان «ساداق» جۋرنالىن حالقىمەن قايتا قاۋىشتىردى. داۋىلپاز اقىن ساكەن سەيفۋللين جايىندا قۇندى ەڭبەكتەر جازدى. ءسابيت مۇقانوۆتىڭ ادەبي الەمىن بيىككە كوتەردى. ءوزى دە ومىردە ۇلتتىق مۇددە, اسىل مۇرات جولىندا ازاماتتىق قاعيداسىنان تايمادى. ادىلدىكتى تۋ ەتىپ, شىندىقتى ءپىر تۇتتى.
ايتۋلى جيىندى پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى, قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى, تانىمال اقىن نۇرلان ورازالين اشىپ, قارىمدى قايراتكەردىڭ ونەگەلى ءومىر جولى جايىندا ارعى-بەرگى ۋاقىتتى قامتىپ, شەشىلىپ سويلەدى. ودان كەيىن مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى دا عالىمنىڭ ماعىنالى عۇمىرى تۋرالى ىزگى لەبىزىن ءبىلدىردى.
– بۇگىن – ءبىز ءۇشىن ەرەكشە كۇن. قازاق رۋحانياتىندا ءوز ورنى بار كورنەكتى عالىم, ۇلاعاتتى ۇستاز, اتپال ازاماتتى ەسكە الىپ جاتىرمىز. اعامىزدىڭ ءوزى دۇنيەدەن وزسا دا, ونىڭ قالدىرعان مۇرالارى ماڭگىلىك. ءبىر عانا ساكەن سەيفۋللين جايىندا جازىلعان ەڭبەكتەرىنىڭ ءوزى – ءبىر توبە. سوندىقتان دا ونىڭ شىعارمالارىنىڭ بارلىعى الداعى تاڭدا زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى, – دەدى مينيستر.
بەلگىلى عالىم مىرزاتاي جولداسبەكوۆ ارداقتى ازاماتپەن الماتىداعى ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە بىرگە قىزمەت اتقارعان جىلداردان ءسوز ءوربىتتى. «تۇرسىنبەك اعامىز قاجىمايتىن, تالمايتىن قازاق ادەبيەتىنىڭ ۇلكەن ءبىر قايراتكەرى بولدى. «قازاق ادەبيەتى» دەگەن قاسيەتتى كافەدرادا بىرگە جۇمىس ىستەدىك. اناۋ-مىناۋعا كونە بەرمەيتىن مىنەزى بار ەدى. ادال, وتە تازا ادام بولاتىن» دەگەن جىلى ەستەلىگىمەن ءبولىستى.
شارا بارىسىندا ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادان اشىلعان «عالىم» زالىنا حالقىمىزدىڭ اياۋلى پەرزەنتىنىڭ جەكە كىتاپحاناسىنان التى مىڭعا جۋىق كىتابى مەن ساكەن سەيفۋللين, ءسابيت مۇقانوۆتاردىڭ ءومىرى مەن قىزمەتىنە قاتىستى مۇراعاتتىق قۇجاتتار تابىس ەتىلدى. ودان بولەك, عالىمنىڭ جەكە قولجازبالارى مەن باسقا ماتەريالداردان جيناقتالعان 83 پاپكادان تۇراتىن قۇجات سىيعا تارتىلدى. ءبىر عاجابى, تالانتتى تۇلعانىڭ ءومىر بويى جيناعان كىتاپتارى اراسىندا اراب تىلىندەگى سيرەك باسىلىمدار جانە لاتىن الىپبيىندەگى قازاق بالالار ادەبيەتى, كوركەم ادەبيەتتەر, ادەبيەتتانۋ, تاريح, ارحيتەكتۋرا, ونەر, ەنتسيكلوپەديالار توپتامالارى سەكىلدى قۇندى دۇنيەلەر كوپتەپ كەزدەسەدى.
جيىن سوڭىندا كورنەكتى عالىمنىڭ زايىبى, فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور كۇلاش احمەت تۇرسىنبەك اعامىز تۋرالى پاراساتتى وي ءوربىتىپ, جينالعاندارعا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
ازامات ەسەنجول
