ەلوردا تورىندە جايقالعان قىزىل-جاسىل گۇلدەر كوزدىڭ جاۋىن الادى. قالامىزدى ەرەكشە سۇلۋلىققا بولەپ, ءسانى مەن سالتاناتىن جاراستىرىپ تۇر. جاز شىقسا بولدى, كوشەلەرگە گۇلدىڭ نەبىر تۇرلەرى وتىرعىزىلىپ, اينالا قۇلپىرىپ شىعا كەلەدى.
جىلداعى ءداستۇر بويىنشا باس قالادا گۇل وتىرعىزۋ جۇمىستارى مامىر ايىندا باستالدى. قالانىڭ جاسىل جەلەگىنە جاۋاپتى «استانا كوگالداندىرۋ» اق مەكەمەسى بيىل 162 288 شارشى مەتر جەرگە گۇل وتىرعىزىپ ۇلگەردى. ونىڭ ىشىندە بىرجىلدىق جانە كوپجىلدىق وسىمدىكتەر, 25 مىڭعا جۋىق راۋشان گۇلىنىڭ كوشەتى بار. ال, قالا گۇلباقتارى مەن كوشە گۇلزارلارىن ارلەۋ ءۇشىن 7 ملن 700 مىڭنان استام گۇل ەگىلگەن.
– اسەم شاھاردىڭ شىرايىن كەلتىرۋ ءۇشىن نازىك گۇلدەردىڭ بابى بارىنشا كۇتىمدى قاجەت ەتەدى. بيىل الماتى اۋدانىندا – 50 مىڭ شارشى مەتر, ەسىل اۋدانىندا – 90 مىڭ شارشى مەتر, سارىارقا اۋدانىندا 20 مىڭ شارشى مەتر جەرگە گۇل ەگىلدى. ءبىزدىڭ مەكەمە ەلوردانىڭ جاس كوشەتتەرىن وتىرعىزىپ قانا قويماي, ونى باعىپ-قاعۋمەن اينالىسادى. سوندىقتان, جۇكتەلگەن مىندەتتەردى ورىنداۋ ءۇشىن مەكەمە قۇرامىندا كوگالداندىرۋ قۇرىلىسى, كۇردەلى قۇرىلىس, تالىمباق, جىلىجاي شارۋاشىلىعى, لاندشافتىق جوبالاۋ شەبەرحاناسى, باس ينجەنەر قىزمەتى سياقتى 15 قىزمەت ءتۇرى ىسكە قوسىلعان.
ءبىز ەلوردانىڭ قاتاڭ توپىراقتى-كليماتتىق جاعدايلارىن ەسكەرە وتىرىپ, ءىرى اعاشتاردى جەر كەسەگىمەن قوسا جەرسىندىرۋ تەحنولوگياسىن قولدانامىز. ياعني, اعاش ارنايى كونتەينەرلەرمەن تاسىمالدانىپ, ەگىلۋ جەرىنىڭ توپىراعى 100% اۋىستىرىلادى, – دەيدى «استانا كوگالداندىرۋ قۇرىلىسى» اق باس اگرونومى امانجول كەبەكباەۆ.
بيىل الماتى اۋدانىندا – 50 مىڭ شارشى مەتر, ەسىل اۋدانىندا – 90 مىڭ شارشى مەتر, سارىارقا اۋدانىندا 20 مىڭ شارشى مەتر جەرگە گۇل ەگىلدى.
ءيا, كەز كەلگەن جوبا يدەيادان باستالادى. سول سەكىلدى ەلوردالىق گۇل وسىرۋشىلەر قالانى ءساندەۋدە ادام مەن تابيعات, تەحنولوگيا مەن ءداستۇر, زات پەن ءتۇر اراسىنداعى ۇيلەسىمدىككە باسا نازار اۋدارادى. ناتيجەسىندە گۇل ءوسىرۋدىڭ ناعىز تەحنولوگياسى قالىپتاستى.
ساياباقتى بەزەندىرۋگە جاۋاپتى قىزمەتكەر گۇلنار سىزدىقوۆانىڭ ايتۋىنشا, گۇلدەردىڭ ءبارى جىلىجايدا وسىرىلەدى. اشىق الاڭداعى ۇلكەن-ۇلكەن گۇلتوسەمنىڭ جاسالۋى وڭاي شارۋا ەمەس. وتىرعىزىلعان گۇلدەردىڭ ءتۇر-ءتۇسىنىڭ وزىنەن مەرەكەلىك سالتانات سەزىلۋى ءتيىس. ول ءۇشىن تۇستەردى ءتيىمدى قولدانىپ, گۇل كىلەمدەردىڭ ويۋىن ايقىنداپ الادى. اجارىن اشۋ ءۇشىن اق ءمارماردىڭ قيىرشىق تاستارىن توسەيدى. ۇلتتىق بوياۋىمىزدى كورسەتەتىن ويۋلاردى بىلىكتى دە ءبىلىمدى ديزاينەرلەرىمىز جاسايتىنىن العا تارتادى.
مامانداردىڭ پىكىرىنشە, ەلوردانى كوركەيتۋگە كوبىنە بىرجىلدىق وسىمدىكتەر قولدانىلادى. سول گۇلدەردىڭ تامىرى جايقالعانعا دەيىنگى كۇتىمى بىرنەشە كەزەڭدەردى قامتيدى, اسا توزىمدىلىكتى قاجەت ەتەدى. گۇلزارلاردى ساپالى ەكپە گۇل كوشەتتەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ەلوردادا 2 جىلىجاي كەشەنى جۇمىس ىستەيدى. وندا 3 174 700 بىرجىلدىق جانە 800 000 كىلەم ءتارىزدى گۇل كوشەتتەرى وسىرىلەدى. جىلىجايدا شىرايگۇلدىڭ 16, بارقىتگۇلدىڭ 3, اليسسيۋمنىڭ 2, ارىستان اۋىزدىڭ 5, ۆيولانىڭ 11, نارقايساردىڭ 5 ءتۇسى بار. جالپى, 85 ءتۇرلى گۇلدىڭ تۇقىمى ەگىلەدى ەكەن.
ارينە, گۇل ءوسىرۋدىڭ ماشاقاتى كوپ. جەردى وڭدەۋ, تۇقىمدى ەگۋ, سۋارۋ, جەلدەتۋ, قوپسىتۋ, وتاۋ, تىڭايتۋ, تاڭبالاۋ سەكىلدى جۇمىستارعا 1800 ادام تىنىمسىز ەڭبەك ەتەدى. 253 ارناۋلى تەحنيكا جۇمىلدىرىلادى. ءبىر عانا قالەمشەلەۋ ادىسىمەن وسىرىلەتىن الۋان گۇلدەردىڭ جيىنتىق سانى 800 000-نان اساتىن كورىنەدى. ولاردىڭ قاتارىندا التەرنانتەرا, سەدۋم, تسينەراريا, ەحەۆەريا, قامىس, سەنەتسيا, بوزوت جانە تاعى باسقا گۇلدەردىڭ ءتۇر-تۇرلەرى بار. قالانىڭ ءسانىن كەلتىرىپ تۇرعان ءپىل, كەرىك, تاسباقا, حوككەي ويىنشىسى, «تابيعاتتى ايالا» كومپوزيتسياسى, جەر شارى, تۇيەلەر, قۇمىرا, فۋتبول دوبى جانە باسقا دا جاسىل مۇسىندەردىڭ دەنەسى وسى گۇلدەرمەن بەزەندىرىلەدى.
بۇگىندە «پرەزيدەنتتiك باق», «اراي», «جەرۇيىق» ساياباقتارى, «اقوردا», «قازاق ەلى» الاڭدارى مەن «شابىت» شىعارماشىلىق سارايى, «ستۋدەنتتەر» ساياباعى مەن قالالىق اكىمدىك, اباي ەسكەرتكىشىنىڭ اۋماعى جانە تاعى باسقا جەرلەر جايناپ تۇر.
بۇل فەستيۆال بۇرىنعىدان وزگەرەك…
جىل سايىن ەلوردادا وتەتىن گۇلدەر كورمەسىنە تۇراقتى قاتىسىپ كەلەمىن. ال بيىلعى جىلى استانادا تۇڭعىش رەت وتكەن گۇلدەر فەستيۆالىن تاماشالاۋ ءۇشىن الماتىدان كەلىپ قاتىستىم. شاراعا قالانى كورىكتەندىرۋگە, جاسىلداندىرۋعا اتسالىسىپ جۇرگەن ديزاينەرلەر مەن فلوريستەر شاقىرىلدى. وندا ءبىز ءوزىمىزدىڭ گۇلدەن جاساعان كومپوزيتسيالارىمىزدى قالا تۇرعىندارىنا ۇسىندىق. استانا مەرەكەسى قارساڭىندا وتكەن فەستيۆال تەك كورمە عانا ەمەس, ايتۋلى جيىندا الۋان گۇلدىڭ تۇرلەرى ساتىلدى. گۇل باپتاۋمەن اينالىساتىن ماماندار گۇل شوقتارىن قالاي بەزەندىرۋدى ۇيرەتتى. يكەبانا جاساۋدى ۇيرەتەتىن شەبەرلىك سىنىپتارعا قاتىسقىسى كەلگەن قوناقتاردىڭ قاراسى كوپ بولادى. ماعان گوللانديا, رەسەي, گەرمانيا ەلدەرىنەن كەلگەن گۇل ءوسىرۋشى شەبەرلەرمەن تاجىريبە الماسقان ۇنايدى.
اتاپ وتكەن ءجون, جىل سايىن ماۋسىم ايىندا قالادا گۇلدەر فەستيۆالى ۇيىمداستىرىلادى. بيىلعى فەستيۆال «گۇلدەنە بەر, مەنىڭ قازاقستانىم!» دەگەن اتاۋمەن ءوتتى. ءداستۇرلى شارا وزگە فەستيۆالدەردەن ەرەكشەلەندى. مۇندا 32 مىڭنان استام گۇلمەن جاسالعان «دەلفين», «ءتىرى تابيعات», «شلياپا» سەكىلدى فيگۋرالاردىڭ كومپوزيتسياسى ۇسىنىلدى. سونىمەن قاتار, قالا قوناقتارى ءيىسى كەرەمەت سابىندار دايىنداۋدى ۇيرەندى. بىرجىلدىق وسىمدىكتەردى باعىپ-قاعۋدىڭ تىڭ تاسىلدەرىن ۇيرەنىپ, گۇل بازارىنان جەرگىلىكتى جانە شەتەلدە وسەتىن گۇل كوشەتتەرىن ساتىپ الۋعا مۇمكىندىك تۋدى. حالىق «گۇلدى اسحانا» باعدارلاماسى بويىنشا گۇلدەردىڭ قالپىنا ۇقساتىلىپ جاسالعان, ءتىل ۇيىرەر تاعامداردان اۋىز ءتيدى.
گۇلميرا ايماعانبەت
