نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمدىگىنىڭ «كوپبەيىندى كوللەدج» وقۋ مەكەمەسىندە بۇگىنگى تاڭدا 588 وقۋشى ءبىلىم الادى. بىلىكتى, كاسىبي ماماندار دايىندايتىن كوللەدجدىڭ ديرەكتورى سەرىك تاشەنوۆ گازەت ءتىلشىسىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەردى.
– سەرىك بالتىحانۇلى, ءوزىڭىز باسشىلىق ەتەتىن وقۋ ورنىنداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە كوڭىلىڭىز تولا ما؟ ستۋدەنتتەر مەن وقىتۋشىلار قاۋىمىن نە الاڭداتادى؟
– ءوز باسىم ءارتۇرلى ماماندىق بويىنشا كوللەدجدى ءبىتىرەتىن ستۋدەنتتەرمەن ۇنەمى اڭگىمەلەسىپ وتىرامىن. شىنىن ايتسام, ولاردىڭ ءبىلىم الۋعا دەگەن قۇلشىنىسى باسىم. الايدا قولىنا ديپلومىن العاننان كەيىن جۇمىسقا ورنالاسۋ ماسەلەسىنە قاتتى الاڭدايدى. تۇيتكىلدى ماسەلە مەنى دە كوپ تولعاندىرادى. سول ماقساتپەن ەنگىزىلگەن دۋالدى وقىتۋ جۇيەسى ءبىز دايىنداپ جاتقان مامانداردىڭ ءوندىرىسكە قاجەتتىلىگىن تۋعىزۋى ءۇشىن وقۋ ۇدەرىسىن پراكتيكاعا جاقىنداتۋدى قولعا الدىق. مىسالى, ستۋدەنتتەرىمىزگە وقىتۋشىلار مەن وندىرىستىك وقۋ شەبەرلەرى عانا ەمەس, ينستيتۋتسيونالدى سەرىكتەستىك ماماندارى دا ءدارىس بەرەدى. جۇمىس تاجىريبەسىمەن كەڭىرەك بولىسەدى. بيىل ەلباسىنىڭ ۇيعارىمىمەن جاستار جىلى دەپ جاريالاندى. وسى جىلدىڭ اياسىندا قۇزىرلى
مينيسترلىكتەن قوماقتى قارجىلاي كومەك كورسەتىلسە, روبوتوتەحنيكانى وقىتۋدى قولعا العىمىز كەلەدى. جاستاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ ءۇشىن كوللەدجدى جاڭا قۇرىلعىلارمەن, زاماناۋي تەحنولوگيالارمەن قامتاماسىز ەتسەك دەيمىز. ەلىمىزدە ستۋدەنت-جاستاردى جاتاقحانامەن قامتۋ ماسەلەسىنە دە ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ وتىر. الداعى ۋاقىتتا كوللەدجگە جاتاقحانا سالۋ دا ويىمىزدا بار. جاڭا عيماراتتىڭ قۇجاتتارىن دايىنداپ, كۇن جىلىعان سوڭ قۇرىلىستى باستايمىز.
– قاي وقۋ ورنى بولسا دا مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن, تاجىريبەسىن كوتەرۋگە ەرەكشە دەن قويادى. كوللەدج وقىتۋشىلارى مەن وندىرىستىك وقىتۋ شەبەرلەرىنىڭ پەداگوگيكالىق تاجىريبەسىن ارتتىرۋ باعىتىندا قانداي جۇمىستار جۇرگىزەسىزدەر؟ تاجىريبە الماسۋدا حالىقارالىق بايلانىستاردىڭ ماڭىزى قانداي؟
– ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى – كوللەدج وقىتۋشىلارى مەن وندىرىستىك وقىتۋ شەبەرلەرىنىڭ ءبىلىم ساپاسىن, كاسىبي دەڭگەيىن كوتەرۋ. بۇل ورايدا حالىقارالىق بايلانىستارىمىز دۇرىس جولعا قويىلعان. ماسەلەن, تۋريزم جانە قوناقۇي ءىسى ماماندىقتارى بويىنشا گۇلزات جۇماباەۆا ۇلىبريتانيادا, ءوندىرىستى اقپاراتتاندىرۋ ماماندىعى بويىنشا ۇكىجان حايسا, گۇلسەزىم بايعوجينا بەلارۋستا, جانات وماروۆ اۆستريادا, گاۋھار ساتوۆا اقش-تا ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ, ءىس-تاجىريبەدەن ءوتتى. حالىقارالىق دەڭگەيدە وتەتىن «World Skills» بايقاۋىنا جىل سايىن ءبىزدىڭ ستۋدەنتتەرىمىز قاتىسىپ, ءجۇلدەلى ورىندارعا يە بولىپ ءجۇر. بۇعان قوسا, كوللەدجدە وقىتۋشىلاردىڭ ءبىلىكتىلىگىن كوتەرۋ باعىتىندا تۇراقتى تۇردە جۇمىس جۇرگىزەمىز. جاڭادان قىزمەتكە كەلگەندەر سەمينارلارعا, كاسىبي شەبەرلىك مەكتەپتەرىنە, ءارتۇرلى كۋرستارعا قاتىسادى. ماگيستراتۋرادا ءبىلىم الادى. ءبىلىم قىزمەتكەرلەرىن قايتا دايارلاۋ جانە بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ينستيتۋتىنا, «ورلەۋ» ۇلتتىق بىلىكتىلىك كوتەرۋ ورتالىعىنا, «كاسىپقور» حولدينگى اق-قا جانە ت.ب. جەرلەرگە بارىپ, ءوزىن جان-جاقتى دامىتۋعا مۇمكىندىك الادى. ەندىگى كەزەكتە تەك وقىتۋشىلاردى عانا ەمەس, ستۋدەنتتەرىمىزدى دە شەتەلدەرگە تاجىريبە جيناۋعا جىبەرۋدى ويلاستىرىپ وتىرمىز. ەگەر مينيسترلىك, قالالىق اكىمدىك قاراجات جاعىنان قولداۋ كورسەتسە, ستۋدەنتتەردى زامان تالابىنا ساي جاڭا تەحنولوگيالاردى مەڭگەرەتىن, باسەكەگە قابىلەتتى مامان ەتىپ شىعارۋعا جول اشىلار ەدى.
– «تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم – ادامزاتتىڭ قاس جاۋى» دەپ ەدى ادامزاتتىڭ عۇلاماسى ءابۋ ناسىر ءال-فارابي بابامىز. سىزدەردە تاربيە جۇمىستارى قالاي جۇرگىزىلەدى؟
– بولاشاق ماماننىڭ تۇلعا رەتىندەگى قالىپتاسۋى, ونىڭ بارلىق الەۋمەتتىك جاعدايلارىنىڭ قامتاماسىز ەتىلۋىنە ەرەكشە نازار اۋدارامىز. كوللەدجدە ءبىلىم الۋعا بارلىق جاعىنان قولايلى جاعدايلار تۋعىزىلعان. ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازامىز مىقتى. وقۋمەن قاتار تاربيە جۇمىسىنا دا كوڭىل بولەمىز. بۇل جەردە
ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى جاستاردىڭ ساناسىنا سىڭىرۋگە كۇش سالىپ وتىرمىز. وسى ماقساتتا دومبىرا, بەينەلەۋ ونەرى, بي ۇيىرمەلەرىن اشتىق. ۇلتتىق تاربيە تۋرالى اشىق ساباقتار وتكىزەمىز. سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋشىلارعا سپورت زالى, باسسەين, تەننيس زالى, سپورتتىق جاتتىعۋ زالى بار. الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن وتباسىلاردىڭ بالالارى, جەتىم بالالار, كوپبالالى وتباسىنىڭ بالالارىنا ماتەريالدىق كومەك كورسەتىلەدى.
– ءسىزدىڭ ءوز ىسىڭىزگە دەگەن ادالدىعىڭىزدى ارىپتەستەرىڭىز «بالداۋرەن» وقۋ-ساۋىقتىرۋ ورتالىعىمەن بايلانىستىراتىنىن ەستىدىم. مۇنداي كەشەندى قۇرۋ ويىڭىزعا قالاي كەلدى؟
– ءيا, ءومىر جولىمدا ۇنەمى ىزدەنىس پەن ەڭبەكتەن جالىققان ەمەسپىن. مۇنى زەينەت جاسىنا جەتكەندە عانا اڭعاردىم. «بالداۋرەن» – بۇل رەسپۋبليكا كولەمىندەگى ۇلكەن كەشەن. قاراپايىم تىلمەن ايتساق, بالالار باقىتىنىڭ ارالى. ويتكەنى ونىڭ قوعامدا الاتىن ورنى زور. ءار بالا وتانشىل, پاتريوت بولىپ ءوسۋى ءۇشىن ەڭ الدىمەن ورتا قاجەت. سونداي ورتادا شىعارماشىلىق قابىلەتىن ۇشتايدى. ءار بالاعا جەكە تۇلعا رەتىندە قاراعاندا عانا ومىرلىك ۇستانىمىن قالىپتاستىرادى. مۇنداي امبەباپ ورتالىق اشۋ – 30 جىلدىق ەڭبەك جولىمداعى ۇلكەن جەتىستىكتەرىمنىڭ ءبىرى. مەن ءۇشىن ەلگە, مەملەكەتكە پايدامدى تيگىزۋ, ونىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسۋ – ەڭ قاسيەتتى ازاماتتىق بورىش. وسى بورىشىمدى قالاي وتەگەنىمدى ۇرپاقتار باعالايدى دەپ ويلايمىن. 2010 جىلى وسى مەكەمەگە باسشى بولىپ كەلگەنىمدە جالپى ءبىلىم بەرۋ ورتالىعى عانا ەدى. ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆ حالىققا جولداۋىنىڭ بىرىندە «قازاقستان-2030» ستراتەگياسىن جۇزەگە اسىرۋدا تەحنيكالىق كوللەدجدەر جەلىسىن دامىتۋدى تاپسىردى. سول كەزدە كاسىبي ماماندار دايارلايتىن جاڭا كاسىپتىك وقۋ ورداسىن اشۋدى ويلادىم. ارينە, بەلگىلى ءبىر قيىنشىلىقتار دا كەزدەستى. ەرىك-جىگەرىمىزدىڭ, تولاسسىز ەڭبەگىمىزدىڭ ارقاسىندا 2012 جىلى قالالىق اكىمدىكتىڭ شەشىمىمەن «كوپبەيىندى كوللەدج» مەملەكەتتىك كوممۋنالدىق قازىنالىق كاسىپورنى بولىپ قۇرىلدى. ەسكى عيماراتتىڭ ورنىنا اينالاسى ەكى جىلدىڭ ىشىندە جاڭاسى بوي كوتەردى. قازىرگى تاڭدا بارلىق زاماناۋي قۇرال-جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتىلگەن وقۋ ورنى ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن ءبىلىم ىزدەپ, كەلگەن جاستارعا ەسىگىن ايقارا اشىپ وتىر. بۇگىنگە دەيىن ستۋدەنتتەردى جاتاقحاناعا ورنالاستىرۋدا كوپ قيىندىقتار بولدى. ەندى, مىنە, مەملەكەتتىڭ تىكەلەي قامقورلىعىمەن مەزگىل ماسەلەسى وڭ شەشىلۋدە. ولاي بولسا, قازاقستاندىق جاستار ەلدىڭ ءۇمىتى مەن سەنىمىن اقتاپ, وقۋىن ۇزدىك وقىپ, باسەكەگە قابىلەتتى مامان بولىپ شىعۋدى وزىنە ۇلكەن ماقسات ەتىپ قويسا, نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى.
