بۇگىندە استانا قالاسى تۇراقتى ەكونوميكالىق دامۋعا قول جەتكىزىپ, ەلىمىزدەگى ءتورت دونوردىڭ بىرىنە اينالدى. قازىرگى كۇنى قالادا بەلسەندى جۇمىس ىستەپ جاتقان 56 مىڭ ورتا جانە شاعىن كاسىپكەرلىك سۋبەكتىسى بار. ولاردىڭ ءونىم ءوندىرۋ كولەمى بىلتىر 1 تريلليون 200 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. بۇل تۋرالى «قازاقستان» ورتالىق كونتسەرت زالىندا وتكەن كاسىپكەرلەر كونفەرەنتسياسىندا ەلوردا اكىمى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ ايتتى. القالى جيىنعا قر ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى تورالقاسىنىڭ توراعاسى تيمۋر قۇلىباەۆ قاتىستى.
–كاسىپكەرلىك كۇندەلىكتى كەلىپ تۇراتىن پايدا عانا ەمەس, ول, ەڭ الدىمەن, تۇنىپ تۇرعان مۇددە. ويتكەنى, ءار شاعىن بيزنەستىڭ استارىندا مەملەكەتتىڭ ۇلكەن ەكونوميكالىق مۇددەسى , قوعامنىڭ الەۋمەتتىك نەگىزى جاتىر. بۇل تۋرالى ەلباسى جيىرما جىلدان بەرى ايتىپ كەلەدى. ەلىمىزدەگى سىندارلى ساياساتتىڭ ارقاسىندا ەكونوميكامىز تۇراقتى دامىپ كەلەدى. بۇعان كاسىپكەرلەردىڭ قوسىپ جاتقان ۇلەسى ۇلكەن, – دەدى يمانعالي نۇرعاليۇلى بايانداماسىندا.
قالا باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ ەڭ باستى شارتى – قولايلى بيزنەس قالىپتاستىرۋ. ال, ونىڭ نەگىزگى كورسەتكىشى – ءوزىن-ءوزى قامتاماسىز ەتە الۋ دەڭگەيىنە جەتۋىندە. وسى جاعىنان الىپ قاراعاندا, استانا قالاسى ءتيىستى ەكونوميكالىق دامۋعا قول جەتكىزىپ وتىر. بۇعان ەلوردانىڭ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ دونورىنا اينالۋى دالەل بولا الادى. «استانادا جىل سايىن ەكونوميكالىق احۋالدىڭ 6-7 پايىزعا وسكەنى بايقالادى. جەكە تابىس كولەمى دە ارتىپ, بىلتىر 47 پايىزدى قۇرادى. مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە تۇسەتىن تۇسىمدەر ورتا ەسەپپەن, 20 پايىزعا ۇلعايىپ وتىر. ايتالىق, 2008 جىلدان بەرى مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە تۇسكەن ءتۇسىم ەكى ەسە كوبەيىپ, 610 ملرد تەڭگەنى قۇرادى» دەدى قالا اكىمى.
جالپى, قالا ەكونوميكاسىنىڭ 60 پايىزىن ورتا جانە شاعىن كاسىپكەرلىك قۇراپ وتىرعانى بەلگىلى. جىل وتكەن سايىن ەلوردادا كاسىبىن ءناسىپ ەتكەندەردىڭ قاتارى ارتىپ كەلە جاتىر. بۇعان مەملەكەتتىك قولداۋلاردىڭ دا اسەرى بار. ەلىمىزدە بيزنەستى قولداۋ باعىتىندا كوپتەگەن شارالار جاسالىپ جاتقانىنا توقتالعان يمانعالي نۇرعاليۇلى كاسىپكەرلىك سالاسىن تەكسەرۋگە موراتوري جاريالانۋى, اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى جويىلۋى ىسكەرلىك ورتاعا قولايلى جاعداي تۋعىزاتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى.
كاسىپكەر بولۋ ءۇشىن الدىمەن قالتاڭدا قاراجاتىڭ بولۋ كەرەك. بۇگىندە ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى اشۋ ءۇشىن كرەديت بەرۋدى بەلسەندى جۇرگىزە باستاپتى. بيىلعى العاشقى توقساننىڭ وزىندە 53 ملرد تەڭگەنىڭ نەسيەسى بەرىلگەن. «بۇل وتكەن جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 23-25 پايىزعا كوپ» دەيدى قالا اكىمى.
ءيا, تابىستى بولامىن دەپ, كاسىبىن اشقان ادامدارعا مەملەكەت قولدان كەلگەن مۇمكىندىكتى جاساپ جاتىر. مۇنىڭ ەسەسىنە كاسىپكەرلەر ساپانى ارتتىرۋدى كوزدەپ قانا قويماي, بيزنەسىن ادال جولمەن جۇرگىزە ءبىلۋى شارت. بۇگىندە كولەڭكەلى ەكونوميكاداعى زاڭسىز تابىس 540 ملرد تەڭگەگە جەتكەنىن ايتا كەتكەن اكىم بيزنەس ادال بولسا, ەكونوميكامىزدىڭ تابىسى دا ەسەلەنە تۇسەتىنىن ەسكە سالدى. سونداي-اق, يمانعالي نۇرعاليۇلى كاسىپكەرلەردىڭ تابىستى بولۋىنا سىرتقى جارناما دا اسەر ەتەتىنىن ايتىپ, بۇل جاعىنان كەمشىن تۇستار بارىن سىنعا الدى. «قالانىڭ اجارىن اشىپ, كوز ءسۇيسىندىرۋدىڭ ورنىنا, كەمشىلىكتەرىنەن كوز سۇرىنەتىن جارناما تاقتايشالارى مەن ۇسقىنسىز جازبالار – باسەكەنىڭ السىزدىگىن كورسەتەدى. ءوز كاسىبىڭدى دۇرىس جارنامالاي ءبىلۋدىڭ ءوزى – ساۋاتتىلىق ءارى مادەنيەتتىلىك. سىزدەر استانالىق كاسىپكەر ەكەندەرىڭىزدى ۇمىتپاۋلارىڭىز قاجەت. ەلوردانىڭ كوز تارتارلىقتاي كورىكتى بولۋىنا ءار بيزنەس وكىلى ۇلەس قوسسا, استانا بۇدان دا اجارلانا تۇسەر ەدى» دەدى اكىم.
بەدەلسوز
يمانعالي تاسماعامبەتوۆ, استانا قالاسىنىڭ اكىمى:
دۇنيەجۇزىلىك ەكونوميكالىق فورۋمنىڭ مالىمەتىنشە, جاھاندىق باسەكەلەستىكتىڭ يندەكسى بويىنشا قازاقستاندىق بيزنەستىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى 50-ورىندا. رەسەي 64, بەلارۋس 94 ورىندا ەكەن. مەنىڭشە, XXI عاسىردا قاي ەلدىڭ بولماسىن ۇلىلىعى مەن قارىمىن يننوۆاتسيالىق, اقپاراتتىلىق جانە كاسىپكەرلىك قابىلەتىنەن پايىمداۋعا بولادى. سوندىقتان ەاەو باسەكەگە قابىلەتتىلىكتى ارتتىرىپ, ەكونوميكالىق كەڭىستىككە جول اشادى دەپ سەنەمىن
جيىندا استانا قالاسى كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ ديرەكتورى مەيىربەك ءماجيتوۆ ءسوز الىپ, بيزنەس قاۋىمداستىعىنىڭ بۇگىنگە دەيىن اتقارعان جۇمىستارىنا توقتالدى.
ەلوردادا كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ, ولارعا قولايلى ورتا قالىپتاستىرۋدى باستى ماقسات ەتكەن پالاتا اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى ازايتىپ, ادامي كاپيتالدى دامىتۋ, بيزنەس وكىلدەرىنىڭ قۇقىقتىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ, بىلىكتىلىگىن جەتىلدىرۋ باعىتىندا بىرقاتار شارۋالاردى قولعا العان ەكەن. «پالاتا قۇقىقتىق-نورماتيۆتىك اكتىلەردى ساراپتاپ, قۇرىلىس سالاسىنا رۇقسات بەرۋ قۇجاتتارىن راسىمدەۋ مەرزىمىن 120-دان 30 كۇنگە دەيىن قىسقارتۋ جۇيەسىن ەنگىزدىك» دەدى ول.
بىلتىر جەلتوقسان ايىندا استانادا كاسىپكەرلەرگە قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى اشىلعانى بەلگىلى. جارتى جىلدىڭ ىشىندە وسى ورتالىققا 1 مىڭنان اسا كاسىپكەر كەلىپ, ولارعا 2300 ءارتۇرلى كەڭەس بەرىلگەن. مەيىربەك ءماجيتوۆتىڭ ايتۋىنشا, كاسىپكەرلەردى نەگىزىنەن مەملەكەتتىك قولداۋلار مەن قارجىلىق كومەك جانە وقىتۋ ماسەلەسى قىزىقتىرادى. سونداي-اق, كاسىپكەرلەر سالاسىندا بىلىكتى كادرلاردىڭ جەتىسپەيتىنى دە بايقالعان. وسىنى ەسكەرگەن كاسىپكەرلەر پالاتاسى الداعى ۋاقىتتا قۇرىلىس, تۋريزم جانە كوممۋنالدىق قىزمەت سالاسىندا ماماندار دايارلايتىن وقۋ ورتالىقتارىن اشۋدى كوزدەپ وتىر. قۇرىلىس ماماندارىن دايارلايتىن العاشقى وقۋ ورتالىعىن اشۋ بيىلعى ماۋسىم ايىنا جوسپارلانعان. ەكىنشىسى, قىركۇيەك ايىنا قاراي تۇساۋىن كەسەدى. بولاشاق ماماندار ءوندىرىس ورىندارىندا تاجىريبەدەن وتەتىندىكتەن, ولاردىڭ 100 پايىز جۇمىسقا ورنالاسۋىنا كەپىلدىك بار. كەلەشەكتە ماماندار «بولاشاق» باعدارلاماسى ارقىلى دا بىلىكتىلىگىن جەتىلدىرۋى مۇمكىن. «ءبىز بيزنەس سالاسىنا كەرەكتى ماماندار دايارلاۋ تۋرالى ۇكىمەتكە ۇسىنىس جولداعان ەدىك. ولاردىڭ بىزگە بەرگەن جاۋابى ءوزىمىزدى تاڭقالدىردى. سويتسەك, «بولاشاق» باعدارلاماسىندا مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن كوتەرەتىن ارنايى تاراۋ بار ەكەن. جىل سايىن بۇل سالاعا مەملەكەت تاراپىنان قاراجات بولىنگەنىمەن, تاپسىرىس جوقتىقتان يگەرىلمەي قالادى. سوندىقتان, بيزنەسمەندەر وزدەرىنە قاجەت كادرلاردى دايارلاۋعا تاپسىرىس بەرۋگە بولادى» دەيدى مەيىربەك ءماجيتوۆ.
ال قر ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى تورالقاسىنىڭ توراعاسى تيمۋر قۇلىباەۆ استاناداعى بيزنەس قاۋىمداستىعىنىڭ الدىندا زور جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلىپ وتىرعانىن ايتا كەلە, ەكسپو كورمەسىنىڭ ءساتتى وتكىزىلۋى ەلوردانىڭ ىسكەر ازاماتتارىنا تىكەلەي بايلانىستى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ال, پالاتا ءوز تاراپىنان كاسىپكەرلەردى قولداۋعا ءاردايىم ءازىر. بيزنەس وكىلدەرى كەز كەلگەن ماسەلەمەن حابارلاسۋعا بولادى.
كونفەرەنتسيادا كاسىپكەرلەردىڭ وزدەرى دە ءسوز الىپ, وي-پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى. ولاردىڭ ۇسىنىس-تىلەكتەرى قالالىق اكىمدىك پەن كاسىپكەرلەر پالاتاسى تاراپىنان دا مىندەتتى تۇردە ەسكەرىلەتىن بولادى.
قىمبات توقتامۇرات
